- ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی – تحلیل ماده - 2023-11-13
- نمونه لایحه مطالبه حساب دوران وکالت - 2023-11-13
- نمونه دادخواست مطالبه سفته سفید امضاء - 2023-11-13
اجرت المثل ایام تصرف نوعی خسارت است که در نتیجه تصرف غیرقانونی متصرف عدوانی، مالک می تواند از دادگاه مطالبه نماید.
به عبارتی، هرگاه بدون آنکه قرارداد یا توافق کتبی یا شفاهی بین طرفین باشد، شخص ملک دیگری را تحت تصرفش قرار دهد و استیفاء منافع نماید. هیچ کس نمی تواند بدون اذن و اجازه مالک، ملک را در تصرف خود بگیرد.
در ادامه وکیل ملکی تهران به طور کاربردی به بررسی دعوی اجرت المثل ایام تصرف، مراحل دعوی بر اساس قوانین و رویه محاکم حقوقی می پردازد.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
مراحل دعوی اجرت المثل
فهرست مطالب
- دادگاه صالح به رسیدگی، دادگاه حقوقی محل ملک است.
- دعوی اجرت المثل ایام تصرف، دعوای مالی است. هزینه دادرسی بر اساس تقویم خواهان به مبلغ بیست و یک میلیون تومان در ستون خواسته پرداخت می شود. ۳/۵ درصد این مبلغ هزینه دادرسی دعوی است.
- خواسته عبارت است از مطالبه اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ مشخص به بعد، هزینه کارشناسی و هزینه دادرسی است.
- خواهان (مالک رسمی ملک) ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری را جزء دلایل این دعوی قرار می دهد.
- ضمیمه دادخواست اجرت المثل ایام تصرف، سند مالکیت ملک و ادله مبنی بر تصرف غیرقانونی خوانده یا خواندگان پیوست می شود.
- حکم اجرت المثل ایام تصرف یا رد آن ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان می باشد.
- در صورت صدور قرار عدم استماع یا رد دعوی، خواهان می تواند پس از رفع مانع مجدداً دادخواست اجرت المثل را اقامه کند.
- اگر حکم محکومیت به پرداخت اجرت المثل با هر مبلغی یا بطلان دعوی صادر شود، اعتبار امر مختومه را خواهد داشت و مجدداً قابل طرح نمی باشد.
ارکان دعوی اجرت المثل
- اجرت المثل ایام تصرف در مورد مال غیرمنقول(ملک) مطرح می شود.
- تصرف متصرف باید غیرقانونی و بدون رضایت مالک باشد.
- خواهان مالک رسمی ملک یا ورثه وی است.
- قراردادی از ابتدا بین طرفین نبوده است. چنانچه توافق یا رضایتی بوده، ادامه تصرف به طور عدوانی باشد.
بیشتر بدانید:
اثبات دعوی اجرت المثل
اگر دعوی اجرت المثل با خلع ید ملک اقامه شود، دادگاه ضمن احراز تصرف غیرقانونی خوانده وارد رسیدگی به خواسته اجرت المثل می شود.
چنانچه دعوی مستقلاً اقامه گردد خواهان دادنامه خلع ید را به دادگاه ارائه می نماید. اگر دادنامه همچنان معتبر باشد، وارد رسیدگی به دعوی اجرت المثل می گردد.
همچنین اگر اظهارنامه سابقا به متصرف ارسال شده باشد، ضمیمه دعوا می شود. اظهارنامه اثبات کننده عدم رضایت خواهان از تصرف ملک یا ادامه آن می باشد.
عدم رضایت مالک
عدم رضایت خواهان از تصرف یا ادامه تصرف خوانده باید در دادگاه اثبات گردد. ممکن است خوانده دفاع کند با رضایت خواهان ملک در تصرفش بوده است.
این اظهار خوانده اقرار تصرف ملک و به نفع خواهان است. لکن خواهان باید دلیل عدوانی بودن تصرفات خوانده یا خواندگان را ارائه دهد. این ادله می تواند اظهارنامه، شهادت شهود و سایر دلایل باشد.
کارشناسی ملک مورد تصرف
دادگاه پس از جلسه رسیدگی و احراز استحقاق خواهان، قرار ارجاع به کارشناس جهت برآورد میزان اجرت المثل صادر می نماید. کارشناس با توجه به موقعیت ملک و مدت استفاده از آن میزان خواسته را مشخص می نماید. هزینه کارشناس با خواهان است.
نظریه کارشناسی به طرفین ابلاغ می شود. اگر هر یک اعتراضی داشته باشند، ظرف هفت روز از تاریخ ابلاغ می توانند اعتراض کنند. چنانچه دادگاه دلیل اعتراض را موجه ببیند، ارجاع به هیات سه نفره می نماید. هزینه کارشناس با معترض است.
بیشتر بدانید:
اجرت المثل به عنوان خسارت
از آنجا که رضایت یا قراردادی بین متصرف غیرقانونی و مالک رسمی وجود ندارد، اجرت المثل نوعی خسارت به مالک محسوب می‌شود.
لذا خواهان نمی تواند خسارت تاخیرتادیه اجرت المثل را در دادخواست مطالبه نماید. چرا که خواسته خسارت از خسارت بوده و قابل مطالبه نمی باشد.
ممکن است بعد از قطعیت حکم اجرت المثل، محکوم علیه محکوم به را پرداخت نکند. در این صورت خواهان دادخواست خسارت تاخیر تادیه به عنوان دعوای مستقل تقدیم می کند.
با قطعیت حکم، دین خوانده قطعی و مسلم می شود. بنابراین با تاخیر در پرداخت طلب مسلم، ذیحق می تواند خسارت تاخیر تادیه را مطالبه کند.
بیشتر بدانید:
دعوی اجرت المثل با سند رسمی
دعوای مطالبه اجرت المثل ایام تصرف فقط از مالک رسمی ملک پذیرفت می شود. مالک رضایتی بر تصرف متصرف ندارد و دنبال اخراج خوانده از ملک خود می باشد. مطالبه اجرت المثل معمولا همزمان با دعوی خلع ید صورت می گیرد.
دعوی اجرت المثل بدون سند رسمی
مالکی که مالکیتش به موجب سند عادی (مبایعه نامه) باشد، نمی تواند دعوی اجرت المثل ایام تصرف را اقامه نماید. در چنین مواقعی خواهان ابتدا باید دعوی اثبات مالکیت مطرح نماید.
با صدور حکم قطعی مبنی بر مالکبت خواهان، حکم صادره جایگزین سند رسمی مالکیت می شود. به موجب آن، مالک می تواند اجرت المثل ایام تصرف را از دادگاه مطالبه نماید.
تفاوت اجرت المثل و اجرت المسمی
اجرت المثل مبلغی غیرقراردادی است که متصرف غیر قانونی ملک باید به مالک رسمی پرداخت کند. منشا آن بدون هرگونه رابطه قراردادی یا توافق بین طرفین می باشد.
اجرت المسمی مبلغی قراردادی است که متصرف قانونی ملک (مستاجر) به عنوان اجاره بهای استفاده از منافع ملک به موجر پرداخت می کند. منشا اجرت المسمی قرارداد بین طرفین است.
کلام آخر
کسی که به طور عدوانی و بدون رضايت مالک ملک را تحت تصرف خود بگیرد، باید هزینه استفاده اش را پرداخت کند. اجرت المثل ضمانت اجرای تصرف غیر قانونی است. مالک رسمی حق مطالبه آن را از زمان تصرف تا رفع آن خواهد داشت.
نمونه رای دادگاه
◇ برای مطالبه خسارت تأخیر تادیه، دین باید معین باشد؛ بنابراین مطالبه خسارت تأخیر تادیه در خصوص اجرت المثل مال که بعد از ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری، معیّن و معلوم می‌گردد فاقد وجاهت قانونی است.
(دادنامه قطعی ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۰۰۱۴۴۲ – ۱۳۹۳/۱۱/۱۹ شعبه ۱۰ دادگاه تجدیدنظر تهران)
جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور ملکی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- اگر قرارداد بین طرفین باشد می توان اجرت المثل ایام تصرف را مطالبه کرد؟
در این حالت اجرت المثل را نمی توان مطالبه کرد مگر در ادامه تصرفات متصرف بدون رضايت بعدی مالک باشد.
۲- آیا با قولنامه دعوی قابل پذیرش است؟
خواهان باید سند مالکیت ملک را ضمیمه دادخواست نماید.
۳- میزان اجرت المثل چگونه ارزیابی می شود؟
اجرت المثل بر اساس ارزش واقعی استفاده از ملک در مدت تصرف تعیین می گردد.
۴- آیا خواهان پس از تعیین اجرت المثل تکلیفی نسبت به بقیه هزینه دادرسی دارد؟
خواهان باید مابه التفاوت آنچه پرداخته و مبلغ کارشناسی را با اخطار دادگاه پرداخت کند.
۵- اگر برای دادگاه عدوانی بودن تصرف ثابت نشود چه تصمیمی می گیرد؟
در این صورت دادگاه رای بر رد دعوی صادر می کند.
۶- دعوی اجرت المثل ایام تصرف که مطالبه خسارت است در صلاحیت چه دادگاهی است؟
چون مطالبه خسارت از مال غیرمنقول است در صلاحیت دادگاه محل ملک می باشد.
