جرم عدم ثبت نکاح

جرم عدم ثبت نکاح
زهرا شریفی

جرم عدم ثبت نکاح در نتیجه رفتار عالمانه و عامدانه مرد مبنی بر عدم ثبت نکاح دائم و سایر مواردی که قانون حمایت خانواده ثبت آنها را الزامی دانسته، واقع می‌شود. عقد نکاح به دلیل ماهیت شخصیتی و اهمیتی که دارد از عقودی است که می‌بایست ثبت گردد. زوجین با ایجاب و قبول صریحاً قصد خود را بر ازدواج اعلام می‌کنند.

با ثبت نکاح می‌توان از آثار آن که مطالبه حقوق قانونی هر یک از زن و مرد و فرزندان است، بهره‌مند گردید. حقوق مزبور عبارتند از تمکین، نفقه، مهریه، نفقه اولاد، ارث و سایر موارد. علاوه بر وصف کیفری جرم عدم ثبت نکاح، ماده ۲۰ قانون حمایت خانواده در این خصوص تاکید میکند: ثبت نکاح دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان نکاح یا طلاق الزامی است. در این مقاله وکیل کیفری تهران جرم عدم ثبت نکاح و آثار آن را بیان می‌کند.

ارکان تشکیل‌دهنده جرم عدم ثبت نکاح

رکن مادی

مردی که ازدواج می‌کند ملزم به ثبت نکاح می‌باشد. رکن مادی جرم عدم ثبت نکاح شامل صیغه نکاح و عدم ثبت آن می‌شود. با توجه به عبارت “دفاتر رسمی”در ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده، ثبت نکاح باید در دفاتر رسمی ازدواج صورت پذیرد و برای آن سند رسمی صادر شود. با توجه به‌ واژه “مرد”متهم جرم و کسی که به تکلیف قانونی خود عمل نکرده زوج است و زوجه را شامل نمی‌شود. با خواندن صیغه نکاح بدون ثبت آن، جرم مزبور محقق می‌شود.

بیشتر بدانید:

ادله اثبات جرم – نکات مهم

رکن معنوی 

جرم عدم ثبت نکاح جرمی عمدی است و در آن سوءنیت عام مرتکب باید احراز شود. عمد و علم بر عمل ارتکابی و قصد مجرمانه موجب تحقق جرم از لحاظ عنصر معنوی می‌گردد. در مورد نکاح موقت علم و عمد مرد بر بارداری زوجه یا شرط ضمن عقد یا توافق قبلی، موجب شکل‌گیری جرم می‌شود.

رکن قانونی

طبق ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده: چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.

مواردی که به صراحت در ماده ۴۹ قانون‌حمایت خانواده ذکر شده‌اند و ثبت رسمی آنها الزامی است عبارتند از:

– ثبت ازدواج دائم

– ثبت طلاق (اعم ازحکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش)

– فسخ نکاح

– رجوع از طلاق ظرف یک ماه از تاریخ ثبت آن

– موارد الزامی ثبت ازدواج موقت شامل بارداری زوجه، شرط ضمن عقد یا توافق بر ثبت نکاح موقت.

– انفساخ نکاح

– بطلان نکاح

– بطلان طلاق.

مجازات جرم عدم ثبت نکاح

مجازات جرم عدم ثبت نکاح طبق ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، جزای نقدی درجه پنج یا حبس تعزیری درجه هفت می‌باشد. معمولاً دادگاه در این جرم متهم را به جزای نقدی محکوم می‌نماید. ضمانت اجرای حقوقی عدم ثبت نکاح این است که بدون نیاز به ثبت دادخواست از سوی شاکی(زوجه)، دادگاه ضمن صدور حکم کیفری، مرتکب را به ثبت نکاح ملزم می‌نماید.

ثبت نکاح موقت

ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده در خصوص ثبت نکاح موقت بیان می‌دارد: نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در جهت محوریت و استواری روابط خانوادگی، نکاح دائم را که مبنای تشکیل خانواده است مورد حمایت قرار می‌دهد. نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد زیر الزامی است:
۱- باردارشدن زوجه
۲- توافق طرفین
۳- شرط ضمن عقد
تبصره – ثبت وقایع موضوع این ماده و ماده (۲۰) این قانون در دفاتر اسناد رسمی ازدواج یا ازدواج و طلاق مطابق آیین‌نامه‌ای است که ظرف یک ‌ سال با پیشنهاد وزیر دادگستری به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد و تا تصویب آیین‌نامه مذکور، نظامنامه های موضوع ماده (۱) اصلاحی قانون راجع به ازدواج مصوب ۱۳۱۶/۰۲/۲۹ کماکان به قوت خود باقی است.

طبق ماده ۲۱، در صورت تحقق هر یک از شروط فوق، ثبت نکاح موقت الزامی است. در صورت عدم انجام تکلیف قانونی، مرد قابل تعقیب و کیفر می‌باشد.

ثبت نکاح اتباع خارجی

اداره حقوقی در نظریه مشورتی در مورد ثبت نکاح اتباع خارجی به شرح ذیل مرقوم می‌نماید‌.

◇ مفاد ماده ۷ قانون مدنی که اتباع خارجه مقیم ایران را از حیث مسائل مربوط به احوال شخصیه در حدود معاهدات، تابع قوانین مربوط به دولت متبوع خود دانسته است، ناظر به ارکان ماهیتی وقایع مزبور است که در زمان رسیدگی، حسب مورد باید ملحوظ نظر مقامات قضایی و سایر مراجع رسمی قرار گیرد. لکن «ثبت» وقایعی همچون ازدواج و طلاق اتباع مزبور نزد مراجع رسمی ایران، چون در زمره قوانین شکلی و مربوط به نظم عمومی جامعه است، بنابراین در این خصوص، قوانین یاد شده بر اتباع خارجی مقیم ایران نیز حاکمیت دارد و با این وصف چنانچه، اتباع بیگانه در دفاتر رسمی ازدواج و طلاق در ایران قصد ثبت ازدواج مجدد یا طلاق به طور مطلق یا ازدواج موضوع ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی را داشته باشند، نیاز به حکم مراجع صالح قضایی در ایران دارد (نظریه مشورتی ۷/۹۵/۲۶۸۲ – ۹۵/۱۰/۲۰ اداره حقوقی قوه قضائیه).

خلاصه کلام

با توجه به اهمیت مسائل مربوط به نکاح، قانون‌ ثبت نکاح را الزامی دانسته است. علاوه بر آن ضمانت اجرای کیفری برای متخلفین آن مقرر نموده که به موجب آن مرتکب تعقیب و مجازات شود‌. جهت اعطای وکالت با شماره ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ تماس بگیرید.

دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی

سوالات رایج

۱- آیا مردی که حکم تجویز نکاح مجدد را اخذ نموده باید آن را ثبت کند؟

نکاح مجدد یا با رضایت زوجه اول است یا صدور حکم دادگاه. لذا با صدور حکم، مرد باید نکاح مجدد را در مراجع رسمی ثبت نماید.

۲- به جرم عدم ثبت نکاح در کدام مرجع کیفری رسیدگی می‌شود؟

جرائم درجه هفت و هشت مستقیم در دادگاه صلح محل وقوع جرم رسیدگی می‌شوند.

۳- آیا تحقق جرم نیازمند حصول نتیجه است؟

جرم عدم ثبت نکاح جرمی مطلق است نه مقید که نیازمند حصول نتیجه باشد. به صرف عدم ثبت بعد از خوانده شدن صیغه نکاح محقق می‌شود.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *