- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
خسارت غیرقراردادی زیانی است با منشا غیر قراردادی. به عبارتی ضرری به شخص وارد می شود بدون اینکه توافق یا قراردادی با وارد کننده زیان بابت جبران خسارت وجود شده باشد.
به عنوان مثال، کسی شیشه ماشین دیگری را می شکند. از باب اتلاف مسئولیت غیر قراردادی دارد و باید آن را جبران کند. همچنین فرد بالغ و عاقلی به بچه ای بگوید مال دیگری را از بین ببرد، از باب تسبیب مسئولیت غیرقراردادی داشته و می بایست خود آن را جبران نماید.
ضمان قهری یا مدنی یا خسارت غیر قراردادی در قانون مدنی شامل مباحث غصب، اتلاف، تسبیب و استیفاء می گردد.
شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
نحوه مطالبه خسارات غیر قراردادی
فهرست مطالب
- برای مطالبه خسارت غیر قراردادی دادگاه محل اقامت خوانده صالح به رسیدگی است.
- اگر مبلغ خسارت کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد دعوا در صلاحیت شورای حل اختلاف است و چنانچه بالاتر از آن باشد، در صلاحیت دادگاه حقوقی می باشد.
- خواسته مطالبه خسارت با جلب نظر کارشناس بعلاوه خسارات دادرسی می باشد.
- با توجه به اینکه در خسارت غیر قراردادی میزان زیان وارده مشخص نیست، زیان دیده می تواند قبل از اقامه دعوای اصلی، از طریق تامین دلیل و با دادخواست به شورای حل اختلاف طبق نظر کارشناس مبلغ ضرر وارده را برآورد نماید.
- دادگاه در صورت لزوم با ارجاع دعوا به کارشناس دادگستری مبلغ واقعی خسارت را تعیین می کند. در صورت عدم اعتراض طرفین و قطعیت نظر کارشناس، بر اساس آن خوانده محکوم به پرداخت می شود.
بیشتر بدانید:
تقصیر
تقصیر اعم است از تعدی و تفریط. به واسطه تقصیر خوانده با عمل خود به طور غیرمستقیم به دیگری آسیب میزند.
تعدی: تعدی عبارت از تجاوز از حدود اذن و متعارف است مانند عبور از چراغ قرمز چهارراه و برخورد با عابر پیاده.
تفریط: تفریط عبارت است از ترک عملی که به موجب قرارداد یا متعارف باید انجام شود مانند عدم مواظبت باغبان از باغ و خشک شدن درختان.
هر یک واژه تقصیر را تعریف می کند یکی با انجام فعل و دیگری با ترک فعل و در نتیجه آن به دیگری خسارت وارد می شود. در هر دو مورد، زیان دیده حق دارد زیان وارده را از مقصر مطالبه کند.
این نوع ضرر ناشی از قرارداد نیست و طرفین آن را پیش بینی ننموده اند به همین دلیل به آن خسارت غیر قراردادی می گویند.
انواع خسارت غیر قراردادی
۱- خسارت مادی: خسارتی است که به اموال، دارایی، جان و سلامتی دیگری وارد شود.
۲- خسارت معنوی: زیانی است که بر حیثیت، شخصیت، احساسات و اعتبار تجاری زیان دیده وارد شود.
بیشتر بدانید:
ارکان و شرایط خسارت غیر قراردادی
۱- وقوع فعل زیانبار
۲- ورود ضرر
۳- وجود تقصیر
۴- رابطه سببیت بین عمل زیانبار و ضرر وارد شود.
در صورت وجود و اثبات ارکان متشکله ضمان قهری، می توان خسارات وارده را مطالبه نمود. در اتلاف مال زیان به صورت مستقیم و بدون واسطه است، صرف وقوع فعل زیانبار و ورود ضرر کافی است و نیازی به احراز تقصیر فرد خاطی نمی باشد.
اما در تسبیب که ضرر به طور غیر مستقیم و با واسطه وارد می شود، علاوه بر فعل زیانبار و وقوع ضرر، احراز تقصیر و رابطه سببیت بین تقصیر و زیان وارده ضروری است.
بیشتر بدانید:
شرایط خسارتی که قابل مطالبه است
زیانی از سوی متضرر قابل مطالبه است که مجموع شروط ذیل را داشته باشد.
▪︎ خسارت چه مادی و چه معنوی باید مسلم و قطعی باشد، به عبارتی احتمالی و غیر قطعی نباشد.
▪︎ نامشروع باشد. طبق ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی (۱۳۳۹): هر کس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجه بی‌احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه‌ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می‌باشد.
▪︎ قبلاً جبران نشده باشد.
▪︎ قابل پیش بینی باشد.
▪︎ ناشی از اقدام زیان دیده نباشد.
▪︎ مستقیم و بلاواسطه باشد. به عبارتی بین فعل زیانبار و ضرر وارده عامل دیگری وجود نداشته باشد.
ماده ۵۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی در این خصوص مقرر می دارد: خواهان باید ثابت کند زیان وارده بلاواسطه ناشی از عدم انجام تعهد یا تأخیر در انجام آن و یا عدم تسلیم خواسته بوده است.
مستندات قانونی و قواعد فقهی
۱- اصل ۱۷۱ قانون اساسی: هر گاه در اثر تقصیر یا اشتباه قاضی در موضوع یا در حکم یا در تطبیق حکم بر مورد خاص، ضرر مادی یا معنوی متوجه کسی گردد، در صورت تقصیر، مقصر طبق موازین اسلامی ضامن است و در غیر این صورت خسارت به وسیله دولت جبران می‌شود، و در هر حال از متهم اعاده حیثیت می‌گردد.
۲- قانون مسئولیت مدنی
۳- قاعده فقهی لاضر و لاضرار فی الاسلام
۴- اصل لزوم جبران کامل خسارت
موارد معافیت از مسئولیت غیر قراردادی
▪︎ فورس ماژور (قوه قاهره) عبارت از هر حادثه یا عامل خارجی غیر قابل پیش بینی و غیر قابل دفع می باشد.
۲- زیان دیده خود عامل ورود خسارت شود.
۳- عمل شخص ثالث که باعث می شود رابطه علیت بین فعل زیانبار و فعل خوانده قطع شود.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
