- ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی – تحلیل ماده - 2023-11-13
- نمونه لایحه مطالبه حساب دوران وکالت - 2023-11-13
- نمونه دادخواست مطالبه سفته سفید امضاء - 2023-11-13
طلاق به درخواست زن یا طلاق قضایی پس از اثبات عسر و حرج زن واقع می شود. به موجب آن خواهان الزام زوج را به طلاق از طریق دادگاه خانواده محل اقامت خود درخواست می نماید.
تا زمانی که دلیلی مبنی بر عسر و حرج زن به دادگاه ارائه نگردد حکم طلاق صادر نمی شود. عسر و حرج به معنای مشقت و سختی است که زوجه در طول زندگی زناشویی به آن دچار شده است.
در ادامه وکیل طلاق تهران به طور کاربردی، شرایط سوءمعاشرت زوج و عسروحرج زوجه، حق طلاق زوجه به دلیل عدم پرداخت نفقه، اعطای وکالت در طلاق به زوجه و سایر موارد را بیان نموده است.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
مراحل دعوی طلاق به درخواست زن
فهرست مطالب
در حقوق ایران طلاق به اراده مرد صورت می گیرد. برای اینکه زن بتواند طلاق بگیرد باید مدارک کافی برای خواسته خود داشته باشد. زوجه در دادگاه خانواده محل اقامت خود دادخواست طلاق را ثبت می نماید.
در این طلاق باید لااقل یک از موارد عسر و حرج زن به موجب ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی یا یکی از موارد شروط ضمن عقد به دادگاه ارائه گردد. الزام به طلاق شامل عدم پرداخت نفقه زن، عسر و حرج زن و زوجه غایب مفقودالاثر می باشد.
بیشتر بدانید:
موارد الزام زوج در طلاق به درخواست زن
۱- عسر و حرج زن و سوء رفتار زوج در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به طور تمثیلی آورده شده است. اگر دادگاه موارد دیگر علاوه بر آنچه در ماده آمده را احراز کند حکم به طلاق صادر می نماید.
۲- عجز یا استنکاف زوج از دادن نفقه و عدم امکان اجبار وی به موجب حکم دادگاه به موجب ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی. اگر زوجه نفقه زوجه را ندهد، زن می تواند دادخواست مطالبه نفقه بدهد. اگر زوج محکوم به پرداخت شود و حکم را اجرا نکند زوجه می تواند از آن به عنوان دلیل طلاق استفاده نماید.
۳- وقتی زوج ۴ سال تمام غایب مفقودالاثر باشد. طبق ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی و با حصول شرایط آن، زن می تواند دادخواست طلاق تقدیم نماید.
۴- در صورت تحقق هر یک از شروط دوازده گانه ضمن عقد نکاح.
شروط ضمن عقد نکاح
در عقد نکاح با امضاء شروط ضمن آن، مرد متعهد به اجرای آن می شود. در ضمن نکاح، زوجه وکیل و وکیل در توکیل می باشد که پس از اثبات تحقق هر یک از شروط در دادگاه خود را مطلقه کند. شروط ضمن عقد از مواردی است که طلاق درخواست زن ممکن است به استناد آن واقع شود.
طرفین ازدواج می توانند هر شرطی که مخالف قوانین آمره و شرعی نباشد، ضمن عقد نکاح بیاورند. همچنین می توانند به موجب سند رسمی جداگانه و ضمن عقد خارج لازم هر شرطی را قرار دهند.
بیشتر بدانید:
وکالت در طلاق
وکالت در طلاق، سندی رسمی است که به موجب آن زوج کلیه اختیارات قانونی جهت مطلقه شدن را به زوجه اعطا مینماید. طبق قانون ایران حق طلاق با مرد است. برای اینکه زن بتواند بدون حضور مرد مطلقه شود، وکالت رسمی طلاق از مرد اخذ می نماید.
وکالت در طلاق ممکن است، ضمن عقدنامه یا به موجب سند رسمی جداگانه به زن داده شود. ضمن وکالت، مرد اختیارات لازم را به زن می دهد. همچنین زن می تواند با حق توکیل به وکیل دادگستری به وکالت از مرد خود را مطلقه کند.
بیشتر بدانید:
موارد عسر و حرج زوجه
گاهی در طول زندگی زناشویی زوجه به دلیل سوء معاشرت زوج دچار عسر و حرج می شود. رفتار مرد ممکن است به گونه ای باشد که زندگی را غیر قابل تحمل نماید. در چنین شرايطی زن برای رهایی از مصائب وارده و طلاق باید مراتب را در دادگاه ثابت نماید.
پس از اثبات هر یک از موارد عسر و حرج در طلاق به درخواست زن حکم طلاق صادر می شود. از جمله موارد عسر و حرج زوجه می توان به اعتیاد زوج، حبس وی، ضرب و شتم وی، عقیم بودن وی، بیماری های آمیزشی واگیردار و سایر موارد اشاره نمود.
گاهی، زن مورد ضرب و حرج واقع می شود. صدمات جسمانی و روحی وارده به زوجه از موارد عسر و حرج می باشد. زن می تواند با حکم قطعی کیفری، دادخواست الزام زوج به طلاق را به دادگاه خانواده محل اقامت خود تقدیم نماید.
بیشتر بدانید:
طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه
ممکن است، درخواست طلاق از سوی زوجه به دلیل عدم پرداخت نفقه باشد. ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی درخواست طلاق از سوی زوجه به دلیل عدم پرداخت نفقه را تجویز نموده است. زوجه با حکم الزام به پرداخت نفقه و عدم امکان الزام زوج در اجرا، دعوی الزام زوج به طلاق را اقامه می نماید.
زوجه می تواند نفقه ایام گذشته و حال را مطالبه کند. حکم الزام زوج به پرداخت نفقه گذشته قرینه بر عدم پرداخت نفقه آینده از سوی زوج می باشد. در این صورت حکم عدم پرداخت نفقه دلیل طلاق از سوی زن محسوب می‌شود.
طلاق زوجه غایب مفقود الاثر
اگر مرد به مدت چهار سال تمام زندگی مشترک را ترک کرده باشد و هیچ اثری از او نباشد، زن می تواند درخواست طلاق نماید. دادگاه پس از رسیدگی و اثبات مفقود الاثری زوج، اقدام به اجرای مفاد ماده ۱۰۲۳ قانون مدنی می نماید.
برای ابن منظور، سه مرتبه متوالی در یکی از جراید محلی و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار تهران مفقود الاثری زوج اعلام می گردد.
ضمن آن می آید اگر کسی از زوج اطلاعی دارد به دادگاه اطلاع دهد. اگر ظرف یک سال از تاریخ اولین نشر آگهی هیچ خبری در مورد زنده بودن زوج به دادگاه نرسد، حکم طلاق زوجه صادر می شود.
زن باید پس از اجرای صیغه طلاق، به مدت چهار ماه و ده روز عده وفات نگهدارد. چنانچه در طول مدت عده مرد بازگردد، حق رجوع خواهد داشت. اگر پس از انقضای عده بازگردد دیگر نمی تواند رجوع کند.
اجرای طلاق قضایی(حکم طلاق)
اجرای حکم طلاق به درخواست زن، ظرف شش ماه از تاریخ انقضای مهلت تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی می باشد( ماده ۳۳ قانون حمایت خانواده). مهلت تجدید نظر خواهی نسبت به حکم صادره ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ حکم بدوی و مهلت فرجام خواهی ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای دادگاه تجدید نظر می باشد.
اگر زوج ظرف مدت ۶ ماه حاضر به اجرای صیغه طلاق نشود، دادورز از باب قاعده “الحاکم ولی الممتنع “به نمایندگی دادگاه در غیاب زوج سند طلاق را امضا می کند. دادگاه ضمن صدور حکم قید می کند در صورت امتناع زوج به اجرای طلاق، نماینده دادگاه اقدام به آن می نماید.
بیشتر بدانید:
بذل مدت در نکاح موقت
طلاق در نکاح موقت راه ندارد. در این عقد انحلال نکاح یا با انقضای مدت آن است یا اینکه مرد بقیه مدت را می بخشد. بذل مدت ایقاع است و با اراده مرد واقع می شود. در بذل مدت تشریفات طلاق وجود ندارد.
در زمان عده بذل مدت نکاح، مرد حق رجوع ندارد. زوج می تواند با ارسال اظهارنامه به زوجه بقیه مدت نکاح را بذل کند. از زمان زوجه عده بذل مدت نکاح موقت دو طهر (پاکی) را نگه می دارد.
زوجه منقطعه مانند زوجه دائم باید عسر و حرج مرد را ثابت کند. در اینصورت به جای طلاق به درخواست زن، دادخواست الزام مرد به بذل بقیه مدت نکاح را می دهد. دادگاه ابتدا وجود و صحت رابطه زوجیت را بررسی می کند. در صورت احراز رابطه زوجیت و باقی بودن مدت آن به سایر موارد می پردازد.
دادگاه پس از احراز موارد عسر و حرج، حکم به الزام مرد به بذل بقیه مدت نکاح صادر می کند. حکم صادره مانند طلاق طلاق به درخواست زن نیازی به تشریفات اجرای صیغه ندارد. با صدور حکم و قطعیت آن زوجه از قید زوجیت خارج می شود.
نمونه آرای قضائی
◇ بذل تمام یا قسمت عمده مهریه، می تواند عرفاً اماره بر عسر و حرج زوجه تلقی شود.
( دادنامه 9309970909900392 مورخ 1393/9/16 شعبه 26 دیوان عالی کشور)
◇ در طلاق به درخواست زوجه، ملاک ترک زندگانی توسط زوج، ترک زندگی مشترک و عدم دسترسی به وی است و صرف اعلام اقامتگاه برای زوج در دعاوی متعدد وصف مذکور را منتفی نمی کند.
(دادنامه 9309970222401606 مورخ 1393/9/18 شعبه 24 دادگاه تجدید نظر تهران)
◇ در صورت احراز اعتیاد زوج، شرط وکالت در طلاق موضوع بند ۷ از موارد دوازده گانه نکاح محقق گردیده و با ترک اعتیاد بعدی زوج، اعمال حق وکالت در طلاق منتفی نمی شود.
(دادنامه 9309970925600097 مورخ 1393/9/4 شعبه 41 دیوان عالی کشور)
◇ امکان طرح دعوی طلاق به دو سبب تخلف از شروط ضمن عقد نکاح و عسر و حرج در ضمن یک دادخواست وجود دارد. تصریح نوع طلاق در رای دادگاه از حیث منجز و خالی از ابهام بودن آن ضرورت دارد.
(دادنامه 9309970908200321 مورخ 1393/8/28 شعبه ۲۲ دیوان عالی کشور)
◇ در صورتی که زوجه اقدام به ازدواج مجدد ولو به صورت منقطع بدون اجازه همسر اول یا دادگاه نماید، از موارد تحقق بند دوازدهم عقد نامه و موجب وکالت زوجه در طلاق است.( دادنامه 9309970220201266 مورخ 1393/7/27 شعبه ۲ دادگاه تجدید نظر تهران)
نظریه مشورتی
■ وفق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی صرف احراز عسر و حرج زوجه در نتیجه دوام زوجیت، برای حکم به طلاق وی کافی است و دادگاه برای احراز این امر، وضعیت موجود زوجه را در زمان رسیدگی، ارزیابی می‌کند و در این راستا، علاوه بر رسیدگی به ادله ابرازی (در فرض سوال گواهی پزشکیقانونی مبنی بر ایراد ضرب و خشونت نسبت به زوجه)، هرگونه تحقیق یا اقدامی که برای کشف حقیقت لازم باشد، انجام خواهد داد (ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹). بنابراین، در فرض سوال دادگاه در صورت احراز هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که با توجه به وضعیت زوجه غیر قابل تحمل باشد، حکم به طلاق صادر می‌کند و در مقام احراز ایراد ضرب و جرح از سوی زوج نسبت به زوجه، ضرورتی به وجود حکم قطعی کیفری مبنی بر محکومیت زوج نیست و دادگاه به هر طریق دیگر که این امور را احراز کند، وفق ماده یادشده اقدام می‌کند ( نظریه شماره ۷/۱۴۰۱/۸۱۵ – ۱۴۰۱/۹/۲۳ اداره حقوقی قوه قضائیه)
کلام آخر
با توجه به اینکه طلاق با اراده مرد واقع می شود، زن باید مدارک کافی به دادگاه ارائه دهد. زوجه با توجه به شرایط و ادله زمان ثبت دادخواست، اقدام به طلاق می نماید. گاهی زن مجبور می شود در کنار سایر مدارک بخشی از مهریه را بذل کند.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور طلاق و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۰۲۱۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی: هرگاه شخصی چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد زن او می‌تواند تقاضای طلاق کند در این صورت با رعایت ماده ۱۰۲۳ حاکم او‌را طلاق می‌دهد.
ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی: در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجراء حکم محکمه و الزام او بدادن نفقه زن می تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق مینماید همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.
ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی: طلاق مخصوص عقد دائم است و زن منقطعه به انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج می‌شود.
ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی: در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنان چه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.
تبصره (۱۳۸۱/۴/۲۹) – عسر و حرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه‌ی زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و موارد ذیل در صورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب می‌گردد:
۱- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.
۲- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است.
۳- محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.
۴- ضرب و شتم یا هرگونه سوءرفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.
۵- ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه‌ی صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.
موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود، حکم طلاق صادر نماید.
ماده ۳۲ قانون حمایت خانواده: در مورد حکم طلاق، اجرای صیغه و ثبت آن حسب مورد منوط به انقضای مهلت فرجام خواهی یا ابلاغ رأی فرجامی است.
ماده ۳۳ قانون حمایت خانواده: مدت اعتبار حکم طلاق شش ماه پس از تاریخ ابلاغ رأی فرجامی یا انقضای مهلت فرجام خواهی است. هرگاه حکم طلاق از سوی زوجه به دفتر رسمی ازدواج و طلاق تسلیم شود، در صورتی که زوج ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ مراتب در دفترخانه حاضر نشود، سردفتر به زوجین ابلاغ می کند برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه حاضر شوند. در صورت عدم حضور زوج و عدم اعلام عذر از سوی وی یا امتناع او از اجرای صیغه، صیغه طلاق جاری و ثبت می شود و مراتب به زوج ابلاغ می گردد. در صورت اعلام عذر از سوی زوج، یک نوبت دیگر به ترتیب مذکور از طرفین دعوت به عمل می آید.
تبصره ـ دادگاه صادرکننده حکم طلاق باید در رأی صادرشده بر نمایندگی سردفتر در اجرای صیغه طلاق در صورت امتناع زوج تصریح کند.
سوالات متداول
۱- آیا زوجه می تواند به استناد کراهت شدید از زوج درخواست طلاق نماید؟
به صرف کراهت زوجه، دادگاه حکم طلاق صادر نمی کند. اما در کنار سایر عوامل، دادگاه به آن توجه خواهد کرد.
۲- آیا زوجه فقط به استناد مصادیق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی می تواند درخواست طلاق کند؟
طبق بخش آخر تبصره این ماده به جهات دیگری که ناشی از سوء معاشرت زوج است، زوجه می تواند در خواست طلاق کند.
۳- آیا مفارقت جسمانی زن و شوهر به مدت طولانی مجوز طلاق می باشد؟
یکی از مواردی که در این نوع طلاق دادگاه به آن توجه می کند و بیانگر عسر و حرج زوجه است مفارقت طولانی جسمانی زن و شوهر می باشد.
۴- آیا زوجه ای که در شرایط سخت مالی است با بخشش مهریه می تواند درخواست طلاق کند؟
ممکن است بضاعت مالی زوجه برای دادگاه احراز شود. لذا با این شرایط زوجه اقدام به بذل تمام یا قسمت عمده مهریه کند. این مورد از قرائن عسر و حرج زوجه محسوب می شود.
۵- آیا در مدت عده طلاق به درخواست زن، مرد حق رجوع دارد؟
معمولا زن در قبال بذل تمام یا بخشی از مهریه تقاضای طلاق می کند. در این صورت طلاق از نوع خلع است و مرد در مدت عده امکان رجوع ندارد.
