- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
مسئولیت تضامنی در اسناد تجاری عبارت است از اینکه برای یک دین دو نفر یا بیشتر مسئولیت پرداخت آن را بر عهده بگیرند. مسئولیت تضامنی یا به موجب قانون است (ماده ۲۴۹ قانون تجارت) یا به موجب قرارداد خصوصی بین اشخاص (ماده ۴۰۳ قانون تجارت) ایجاد می گردد.
هر یک از امضاکنندگان چک یا سفته در صورت رعایت سایر شرایط مربوط به اسناد تجاری در مقابل دارنده مسئولیت پرداخت وجه آن را دارند.
افراد می توانند ضمن قراردادهای خصوصی مسئولیت تضامنی را شرط کنند. اصل بر مسئولیت به تساوی است مگر اینکه شرط تضامنی بودن شده باشد.
در این نوشته وکیل وصول مطالبات به طور کاربردی به بیان مسئولیت تضامنی اسناد تجاری و شرایط و آثار آنها پرداخته است.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
مسئولیت تضامنی در اسناد تجاری
فهرست مطالب
هر یک از امضاکنندگان چک و سفته شامل صادرکننده، ضامن و ظهرنویس در برابر دارنده مسئولیتشان تضامنی می باشد. تضامن به معنی ضم ذمه به ذمه است. در صدور چک مسئولیت تضامنی است و شامل:
۱- مسئولیت تضامنی صادرکننده سند تجاری با ضامن خود
۲- مسئولیت تضامنی صادرکننده سند تجاری با هر یک از ظهرنویس ها و ضامنین
۳- مسئولیت تضامنی شرکت تجاری (صاحب حساب) و نمایندگان قانونی آن (صادرکنندگان)
بیشتر بدانید:
شرایط تحقق مسئولیت تضامنی
- صدور اسناد تجاری (چک و سفته)
- ظرف ۱۵ روز از تاریخ سررسید، چک به بانک محال علیه ارائه و گواهی عدم پرداخت صادر گردد.
- اگر سفته است ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید و عدم پرداخت، واخواست نامه صادر گردد.
آثار مسئولیت تضامنی
یکی از امتیازات اسناد تجاری مسئولیت تضامنی امضاکنندگان آن است. دارنده میتواند برای وصول طلب خود تمام امضاکنندگان سند تجاری یا برخی از آنها را طرف قرار دهد.
حتی می تواند تمام مبلغ طلب را صرفاً از یک نفر وصول نماید. هر مقدار از مبلغ سند تجاری پرداخت شود، نسبت به بقیه متعهدین، طلبکار حق مطالبه وجه چک را نخواهد داشت. در این صورت برائت ذمه مسئولین حاصل می شود.
مسئولیت تضامنی ویژه اسناد تجاری (چک و سفته) است. در اسناد غیر تجاری که به آن طلب مدنی گفته می شود مسئولیت به تساوی است نه تضامنی.
شرایط مسئولیت ظهرنویس
در صورتی دارنده سند تجاری از مسئولیت تضامنی ظهرنویس ها بهره مند می شود که:
۱- ظرف ۱۵ روز از تاریخ سررسید چک گواهی عدم پرداخت صادر گردد.
۲- ظرف ۱۰ روز از تاریخ سفته واخواست نامه صادر شود.
۳- ظرف یک سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت چک، بر علیه ظهرنویس اقامه دعوی نماید.
۴- ظرف یک سال از تاریخ صدور واخواست نامه سفته، بر علیه ظهرنویس اقامه دعوی نماید.
در غیر این موارد طرح دعوی بر علیه ظهرنویس امکانپذیر نمی باشد. در صورت اقامه دعوی به دلیل شمول مرور زمان دعوا مردود است.
بیشتر بدانید:
شرایط مسئولیت ضامن
در چک و سفته به عنوان اسناد تجاری اصل ضم ذمه به ذمه حاکم است. به این معنی که مسئولیت ضامن به مدیون سند تجاری ضمیمه می گردد. هر دو نفر در برابر دارنده مسئولیت دارند. اگر کسی با امضای پشت سند تجاری ضمانت صادرکننده را برعهده گرفته با صادرکننده نسبت به کل مبلغ متعهد پرداخت هستند.
اگر امضای ظهر چک یا سفته ظهار در ضمانت از هر یک از ظهرنویس ها داشته باشد، هر ضامن با مضمون عنه خود باید پرداخت کنند. پرداخت از سوی هر یک نسبت به مبلغ پرداخت شده بقیه متعهدین را بری الذمه می نماید.
مسئولیت تضامنی شرکت تجاری
طبق ماده ۱۹ قانون صدور چک شخص حقوقی به عنوان صاحب حساب و نمایندگان قانونی آن به عنوان صادرکننده دارای مسئولیت تضامنی در مقابل دارنده می باشند.
نماینده قانونی شرکت تجاری بر اساس آخرین روزنامه رسمی منتشره در زمان صدور چک یا سفته مشخص می شود. نمایندگان شرکت باید علاوه بر امضای چک مهر شرکت را نیز روی چک درج نمایند.
مهر شرکت نشان دهنده صدور چک یا سفته از سوی صاحب حساب یا شرکت می باشد. با مهر سند تجاری، شرکت به عنوان یکی از متعهدین پرداخت با امضاکنندگان یا مدیران مسئولیت تضامنی خواهد داشت.
بیشتر بدانید:
کلام آخر
به دلیل حمایت از حقوق دارنده سند تجاری، مطالبه وجه چک و سفته از هر یک از امضاکنندگان آنها پیش بینی شده است.
در مسئولیت تضامنی، طلبکار با آسودگی خاطر اقدام به صدور سند تجاری با امضای بیش از یکنفر می نماید. مشروط بر اینکه مواعد صدور گواهی عدم پرداخت و واخواست نامه رعایت شده باشد.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در وصول مطالبات و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۰۲۱۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
ماده ۲۴۹ قانون تجارت
برات‌دهنده، کسی که برات را قبول کرده و ظهرنویس‌ها در مقابل دارنده برات مسئولیت تضامنی دارند. دارنده برات در صورت عدم تادیه و اعتراض میتواند به هر کدام از آنها که بخواهد منفرداً یا به چند نفر یا به تمام آنها مجتمعاً رجوع نماید. همین حق را هر یک از ظهرنویس‌ها نسبت به برات‌دهنده و ظهرنویس‌های ماقبل خود دارد.
اقامه دعوی بر علیه یک یا چند نفر از مسئولین موجب اسقاط حق رجوع به سایر مسئولیت برات نیست. اقامه‌کننده دعوی ملزم نیست ترتیب ظهرنویسی را از حیث تاریخ رعایت کند. ضامنی که ضمانت برات‌دهنده یا محال‌علیه یا ظهرنویسی را کرده فقط با کسی مسئولیت تضامنی دارد که از او ضمانت نموده است.
ماده ۴۰۳ قانون تجارت
در کلیه مواردی که به موجب قوانین یا موافق قراردادهای خصوصی ضمانت تضامنی باشد طلبکار میتواند به ضامن و مدیون اصلی مجتمعاً رجوع کرده یا پس از رجوع به یکی از آنها و عدم وصول طلب خود برای تمام یا بقیه طلب به دیگری رجوع نماید.
ماده ۱۹ قانون صدور چک
در صورتی که چک به وکالت یا نمایندگی از طرف صاحب حساب اعم از شخص حقیقی یا حقوقی صادر شده باشد، صادرکننده چک و صاحب امضا متضامنا مسئول پرداخت وجه چک بوده و اجراییه و حکم ضرر و زیان بر اساس تضامن علیه هر دو نفر صادر می‌شود. به علاوه امضاکننده چک طبق مقررات این قانون مسولیت کیفری خواهد داشت مگر اینکه ثابت نماید که عدم پرداخت مستند به عمل صاحب حساب یا وکیل یا نماینده بعدی او است، که در این صورت کسی که موجب عدم پرداخت شده از نظر کیفری مسئول خواهد بود.
سوالات متداول
۱- ظهر نویس کیست؟
به دارنده قبلی سند تجاری ظهرنویس گفته می شود.
۲- اگر چک فاقد مهر شرکت باشد چه وضعیتی پیدا می کند؟
شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل از نمایندگانش است. مهر شرکت بیانگر صدور چک از حساب شرکت می باشد. در صورت فقدان آن صاحب حساب مسئولیتی ندارد.
۳- هر ضامن در سند تجاری چه مسئولیتی دارد؟
هر ضامن با مضمون عنه خود دارای مسئولیت تضامنی می باشند. برای مثال، ضامن صادرکننده با صادرکننده دارای مسئولیت است.
۴- اگر چک فاقد امضا باشد ولی مهر داشته باشد چطور می توان مطالبه کرد؟
این سند غیرتجاری محسوب می شود. به عنوان یک سند عادی وجه آن قابل مطالبه است.
۵- مسئولیت تضامنی در اسناد تجاری ناشی از کدام اصل است ؟
طبق اصل استقلال امضاءات در چک و سفته تمام امضاکنندگان مسئولیت تضامنی دارند.
