- ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی – تحلیل ماده - 2023-11-13
- نمونه لایحه دفاعیه مطالبه حساب دوران وکالت - 2023-11-13
- نمونه دادخواست مطالبه سفته سفید امضاء - 2023-11-13
اجرتالمثل ایام زوجیت یکی از حقوق مالی زوجه به شمار میرود. زوجه طبق قانون مدنی و قانون حمایت خانواده، استحقاق دریافت اجرتالمثل را از زوج به مدت سالهای زندگی مشترک دارد مشروط بر اینکه مواردی که قانون برای ایجاد این حق قرار داده را ثابت کند. اجرتالمثل مالی است که شرعاً و عرفاً بر عهده مرد میباشد که با مطالبه زن پرداخت نماید. در این نوشته وکیل خانواده به طور کاربردی مطالبه اجرتالمثل ایام زوجیت و نحوه دریافت آن را شرح میدهد.
ارکان دعوی اجرت المثل ایام زوجیت
فهرست مطالب
ارکان دعوی اجرتالمثل ایام زوجیت عبارتست از:
۱- زوجه در طول زندگی زناشویی کارهای منزل مشترک را با عدم تبرع (غیرمجانی) انجام داده است.
۲- امور زندگی مشترک را از ابتدای زناشویی با دستور زوج انجام داده است.
کارهای منزل مشترک شامل پخت و پز، شست و شو، امور فرزندان و سایر موارد مربوطه میشود.
مراحل دعوی اجرتالمثل ایام زوجیت
- دادگاه خانواده محل اقامت زوجه صلاحیت رسیدگی به دعوی اجرتالمثل زوجه را دارد.
- این دعوی، دعوی مالی است. براساس میزان تقویم خواسته، ۳/۵ درصد آن هزینه دادرسی پرداخت میشود.
- خواسته دعوی، مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت با جلب نظر کارشناس و خسارات دادرسی چون هزینه دادرسی، حقالوکاله وکیل و هزینه کارشناس است. خواهان میتواند همه سالهای زناشویی را خواسته دعوی قرار دهد یا بخشی از آن را تعیین و در دادخواست ذکر نماید.
- برای تعیین میزان خواسته دادگاه به کارشناس رسمی ارجاع میدهد. دادگاه براساس میزان نظریه کارشناس رای میدهد.
- در مرحله اجرای احکام، زوج ملزم به پرداخت محکومبه مقرر در دادنامه میباشد. در صورت امتناع محکومعلیه از پرداخت بدهی، زوجه میتواند با توقیف اموال شوهر و مزایده و فروش، از محل آن محکومبه را وصول کند.
بیشتر بدانید:
تعیین میزان اجرتالمثل زوجه
در دعوی اجرتالمثل، با توجه به فنی و تخصصی بودن موضوع، دادگاه به کارشناس رسمی دادگستری جهت تعیین میزان اجرتالمثل ارجاع میدهد. کارشناس با توجه به سنوات زندگی مشترک، اشتغال زوج و زوجه و اموال مرد مبلغی به عنوان اجرتالمثل تعیین مینماید. هزینه کارشناسی یکنفره با زوجه است. پس از ابلاغ نظریه به طرفین، ظرف هفت روز مهلت اعتراض به آن را دارند. در صورت اعتراض به نظریه و قبول اعتراض توسط دادگاه، به هیئت سه نفره ارجاع میگردد.هزینه هیات کارشناسی با معترض است.
تعیین تکلیف اجرتالمثل در دعوی طلاق
طبق ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده، دادگاه ضمن رای به انواع طلاق، تکلیف اجرتالمثل ایام زوجیت را مشخص مینماید. اگر درخواست طلاق از سوی مرد باشد، مبلغی به عنوان اجرتالمثل تعیین و پرداخت میشود. در مواردی که طلاق به درخواست زن مطرح میشود، زن به طور مستقل میتواند دعوی اجرتالمثل ایام زوجیت را مطرح کند. در طلاق توافقی بر مبنای توافقات، طرفین میتوانند نسبت به مبلغی به تفاهم برسند یا اینکه زوجه آن را بذل کند.
ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده: “دادگاه ضمن رای خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل را معین و همچنین اجرتالمثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده (۳۳۶) قانون مدنی تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینههای حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ میکند. همچنین دادگاه باید با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت طفل، ترتیب، زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و سایر بستگان را تعیین کند. ثبت طلاق موکول به تادیه حقوق مالی زوجه است. طلاق در صورت رضایت زوجه یا صدور حکم قطعی دایر بر اعسار زوج یا تقسیط محکومبه نیز ثبت میشود. در هرحال، هرگاه زن بدون دریافت حقوق مذکور به ثبت طلاق رضایت دهد میتواند پس از ثبت طلاق برای دریافت این حقوق از طریق اجرای احکام دادگستری مطابق مقررات مربوط اقدام کند.”
توافق نسبت به مبلغ اجرتالمثل
زوجین میتوانند ضمن عقد نکاح هر توافقی که مخالف با قوانین آمره و خلاف مقتضای ذات عقد نکاح نباشد، شرط کنند. بر اساس آن، میتوانند ضمن عقد نسبت به اجرتالمثل زوجه و مبلغ آن توافق کنند. در این صورت دادگاه با توجه به آنچه در قباله توافق شده است اقدام به اصدار رای مینماید.
اجرتالمثل در عقد موقت
در عقد موقت طرفین در قید زوجیت یکدیگر در میآیند. عقدی است که باید مدت و میزان مهریه بین طرفین معلوم و مشخص باشد. در صورت مجهول بودن مدت یا مهریه در نکاح موقت، عقد باطل است. در قانون صحبتی از اجرتالمثل زوجه منقطعه نشده است. لکن طرفین میتوانند ضمن عقد نسبت به استحقاق زوجه بر اجرتالمثل و میزان آن توافق کنند. در این صورت، با اقامه دعوی از سوی زن، بر مبنای توافق، دادگاه مرد را محکوم به پرداخت آن مبلغ مینماید.
نمونه آرای اجرتالمثل ایام زوجیت
◇ مطالبه اجرت المثل کارهای انجام شده در ایام زوجیت نیاز به اثبات دستور زوج و نیز تبرعی نبودن اقدامات زوجه دارد که این مقدمات قائم به شخص زوجه بوده و با فوت وی امکان احراز آن برای دادگاه وجود ندارد.
(دادنامه ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۲۶۰۱۰۹۲ – ۱۳۹۱/۶/۲۰ شعبه ۲۶ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ مصالحه زوجین در خصوص مبلغ تنصیف دارایی، منافاتی با مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت نخواهد داشت.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۹۹۰۰۳۸۳ – ۹۳/۹/۹ شعبه ۲۶ دیوان عالی کشور)
◇ مطالبه اجرت المثل منوط به اثبات دستور زوج در خصوص انجام کارهایی است که شرعا به عهده زوجه نبوده و عرفا برای آن کار اجرت المثل باشد و دستور زوج نیاز به اثبات با یکی از ادله اثبات دعوی می باشد.(مواد ۳۳۶ و تبصره آن و ۱۲۵۷ و ۱۲۵۸ قانون مدنی)
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۲۰۱۳۹۶ – ۹۳/۸/۲۰ شعبه ۲ دادگاه تجدیدنظر تهران)
قانون اجرتالمثل ایام زوجیت
اجرتالمثل ایام زوجیت نوعی استیفاء زوج است، از این رو قانون برای آن دستمزد قرار داده است.
تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی
طبق ماده ۳۳۶ قانون مدنی و تبصره آن: “هر گاه کسی بر حسب امر دیگری اقدام به عملی نماید که عرفاً برای آن عمل اجرتی بوده و یا آن شخص عادتاً مهیای آن عمل باشد عامل مستحق اجرت عمل خود خواهد بود مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع داشته است.
تبصره- چنانچه زوجه کارهایی را که شرعا به عهده وی نبوده و عرفا برای آن کار اجرتالمثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرتالمثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم مینماید.”
کلام آخر
اجرت المثل ایام زوجیت یکی از حقوق مالی زن محسوب میشود. برای الزام مرد به پرداخت، بایستی شرایط مطالبه آن شامل تبرعی نبودن کارهای زوجه در منزل مشترک و دستور زوج بر انجام آنها نزد دادگاه اثبات و احراز شود. جهت دریافت مشاوره در امور خانوادگی و وکالت با شماره ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس حاصل نمایید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات رایج
۱- آیا بعد از فوت شوهر، اجرتالمثل قابل مطالبه است؟
زن میتواند پس از اخذ گواهی انحصار وراثت، دعوی اجرتالمثل ایام زوجیت را علیه کلیه وراث حینالفوت زوج مطرح نماید.
۲- آیا اشتغال زن موثر در دعوی است؟
اشتغال زن می تواند عاملی در تعیین میزان اجرت المثل زوجه باشد.
۳- آیا مطالبه اجرتالمثل بعد از طلاق امکان دارد؟
زن میتواند با حفظ حق مطالبه اجرتالمثل ایام زوجیت، آن را بعد از اجرای طلاق مطالبه نماید.
