- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
تصرف عدوانی عبارت است از اینکه شخصی ملکی را بدون رضایت متصرف قبلی آن تحت تصرف خود درآورد. خلع ید به این معناست که دیگری ملکی را بدون رضایت مالک رسمی در تصرف خود بگیرد.
تصرف عدوانی وقتی محقق می شود که اولاً ملک سابقاً در تصرف قانونی خواهان بوده باشد؛ ثانیاً در حال حاضر خوانده ملک را در تصرف خود گرفته باشد؛ ثالثاً تصرفات خوانده غیر قانونی و بدون رضایت متصرف سابق باشد.
در این مقاله وکیل ملکی تهران دعاوی تصرف عدوانی و خلع ید و شرایط هر یک را بیان می کند.
ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
ماده ۱۶۱ قانون آیین دادرسی مدنی: در دعاوی تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت، خواهان باید ثابت نماید که موضوع دعوا حسب مورد قبل از خارج شدن ملک از تصرف وی و یا قبل از ممانعت و یا مزاحمت در تصرف و یا مورد استفاده او بوده و بدون رضایت او و یا به غیر وسیله قانونی از تصرف وی خارج شده است.
یکی از موارد رایج دعوا در مشاعات ساختمان تصرف عدوانی، مزاحمت ملکی یا ممانعت از حق می باشد. مشاعات ساختمان شامل راه پله ها، پارکینگ، پشت بام، حیاط مشترک و… است.
بیشتر بدانید:
خصوصیات دعوی تصرف عدوانی
فهرست مطالب
- دعاوی تصرف عدوانی، مزاحمت ملکی و ممانعت از حق تحت عنوان دعاوی تصرف و دعاوی سه گانه شناخته می شوند.
- فقط در اموال غیر منقول و املاک واقع می شوند.
- از دو جنبه حقوقی و کیفری قابل شکایت و تعقیب است.
- از لحاظ حقوقی طبق مواد ۱۵۸ الی ۱۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی رسیدگی می شود. از نظر جرم بودن عمل ارتکابی و سوءنیت متصرف طبق ماده ۶۹۰ قانون تعزیرات رسیدگی می شود.
- رسیدگی در این دعوی به صورت شکلی است و دادگاه وارد ماهیت اختلاف طرفین نمی شود.
- ارکان تشکیل دهنده آن سبق تصرف خواهان، لحوق تصرف خوانده و عدوانی و غیر قانونی بودن تصرفات خوانده می باشد. خواهان می تواند برای محکم کردن موضع خود سند مالکیت ملک را به دادگاه ارائه دهد.
بیشتر بدانید:
دعوی خلع ید
برخی اوقات، شخصی ملک دیگری را بدون رضایت مالک آن مورد تصرف غیر قانونی قرار می دهد. به عبارتی، بدون اینکه قرارداد یا توافقی مبنی بر تصرف ملک با مالک آن وجود داشته باشد ملک دیگری غصب شود. در این مواقع مالک رسمی دعوی خلع ید بر علیه متصرف عدوانی اقامه می نماید.
گاهی ابتدای تصرف خوانده با اجازه مالک بوده ولی در ادامه تصرفاتش با مخالفت مالک مواجه گردد در اینجا از زمان مخالفت مالک تصرفاتش غصبی است، مالک می تواند دعوی خلع ید مطرح نماید. در این دعوی باید ملک در مالکیت رسمی خواهان باشد والا دادگاه به استناد ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع دعوی صادر می نماید.
اگر ملکی سند ثبتی نداشته باشد و به صورت مبایعه نامه خریداری می شود، خواهان که با سند عادی مالک است ملزم است همزمان با دعوای خلع ید، دعوی اثبات مالکیت بر علیه متصرف عدوانی اقامه کند. دادگاه ابتدا به خواسته مالکیت رسیدگی می نماید. پس از اثبات آن، وارد رسیدگی به دعوی خلع ید می گردد.
ماده ۳۰۸ قانون مدنی: غصب استیلاء بر حق غیر است به نحو عدوان. اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز هم در حکم غصب است.
بیشتر بدانید:
خصوصیات دعوی خلع ید
- خواهان باید دارای سند مالکیت باشد.
- فقط در اموال غیر منقول(ملک) واقع می شود.
- دادگاه وارد رسیدگی ماهیتی می شود و به اختلاف طرفین در مالکیت رسیدگی می نماید.
- خواهان باید ثابت کند خوانده بدون رضایت وی و به طور غیر قانونی ملک وی را تصرف نموده است.
- دادگاه طبق مواد ۳۰۸ الی ۳۲۷ قانون مدنی در مبحث غصب در مورد موضوع دعوا فصل خصومت می کند.
- ممکن است، تصرف غیر قانونی نسبت به ملک یک نفر صورت گرفته باشد یا در ملکی باشد که دارای دو یا چند مالک رسمی و ملک مشاعی باشد.
بیشتر بدانید:
مقایسه دعوی تصرف عدوانی با خلع ید
- دعاوی تصرف عدوانی و خلع ید، هر دو در صلاحیت دادگاه حقوقی محل ملک هستند.
- در هر دو دعوی، تصرفات متصرف بدون رضایت خواهان و غیر قانونی است.
- هر دو مختص ملک هستند.
- دعاوی تصرف، شکلی هستند. چنانچه خواهان شرایط تحقق هر یک از سه دعوا را ثابت نماید، دادگاه حکم به رفع تصرف عدوانی صادر می نماید. دعوای خلع ید، دعوای ماهیتی است، دادگاه وارد ماهیت شده و مالکیت خواهان را احراز می کند سپس با اثبات عدم رضایت خواهان حکم به خلع ید صادر می نماید.
- دعاوی تصرف غیر مالی هستند و هزینه دادرسی برابر دعاوی غیر مالی پرداخت می‌شود. دعوای خلع ید دعوایی مالی است و بر اساس ارزش منطقه ای ملک هزینه دادرسی پرداخت می‌شود. ارزش منطقه ای ملک، هر ساله توسط کمیسیون قیمت گذاری اداره دارایی اعلام می گردد.
- دعوا تصرف عدوانی با صدور حکم بدوی، رای با درخواست محکوم له (خواهان) اجرا می شود. تجدید نظرخواهی از رای بدوی مانع اجرای حکم نمی باشد. دعوی خلع ید باید رای قطعی صادر شود و درخواست صدور اجراییه شود تا رای قابلیت اجرایی پیدا کند.
- در دعاوی تصرف لزومی به ارائه سند مالکیت از سوی خواهان نمی باشد. با اثبات ارکان سه گانه تصرف حکم به رفع تصرف صادر می شود. در دعوی خلع ید خواهان باید سند رسمی مالکیت را ضمیمه دادخواست تقدیمی نماید.
رای وحدت رویه شماره ۶۷۲ – ۱۳۸۳/۱۰/۱ هیئت عمومی دیوان عالی کشور
◇ خلع ید از اموال غیر منقول فرع بر مالکیت است بنابراین طرح دعوی خلع ید از زمین قبل از احراز و اثبات مالکیت قابل استماع نیست. بنا بمراتب و با توجه به مواد ۴۶، ۴۷ و ۴۸ قانون ثبت اسناد و املاک رای شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان بنظر اکثریت اعضاء هیأت عمومی دیوان عالی کشور که با این نظر انطباق دارد صحیح و قانونی تشخیص می شود.
طبق رای وحدت رویه، برای مطرح کردن دعوی خلع ید، خواهان باید مالک رسمی ملک باشد والا دعوا قابل استماع نمی باشد.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور ملکی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- آیا هزینه دادرسی در دعوی تصرف عدوانی بر اساس قیمت منطقه ای است؟
دعاوی تصرف غیر مالی هستند. قیمت منطقه در دعوی خلع ید که مالی است، محاسبه می شود.
۲- اگر یکی از واحدها نگذارد بقیه ساکنین از پشت بام استفاده کند چه باید کرد؟
دعوی رفع ممانعت از حق اقامه می شود. چون پشت بام از مشاعات است و همه واحدها در آن شریک هستند.
۳- آیا یکی از ورثه می تواند دعوی خلع ید مشاعی بر علیه متصرف اقامه کند؟
اگر ملک رسماً به نام مورثشان باشد می تواند اقامه نماید.
