توقیف اموال منقول و غیرمنقول و مراحل آن

دیدگاه‌ خود را بنویسید / قانون اجرای احکام مدنی
توقیف اموال منقول و غیرمنقول و مراحل آن
زهرا شریفی
Latest posts by زهرا شریفی (see all)

 

توقیف اموال منقول و غیر منقول مدیون پس از صدور رای قطعی و لازم الاجراشدن آن، در مرحله اجرای احکام صورت می گیرد یا در مرحله تأمین خواسته و قبل از صدور رای و یا در اجرائیات اداره ثبت اسناد و املاک انجام می شود.

مقاله حاضر به طور کاربردی به نحوه توقیف اموال منقول و غیر منقول در اجرای احکام دادگستری و سایر موارد مرتبط پرداخته است.

همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.

لزوم قطعی بودن حکم برای توقیف مال

پس از صدور حکم قطعی، محکوم علیه مکلف به اجرای آن می باشد. چنانچه وی ظرف مهلت مقرر طوعاً (به اختیار) رای را اجرا نکند، محکوم له مبادرت به معرفی و توقیف اموال منقول و غیرمنقول وی می نماید.

با صدور رای قطعی و ابلاغ آن به طرفین، محکوم له (محکوم لهم) رای با مراجعه به شعبه بدوی صادرکننده و به موجب لایحه، درخواست اجرای رای را می نماید.

دادگاه، اجرائیه را که مفاد آن محکوم به و خسارات مندرج در حکم است را به محکوم علیه (محکوم علیهم) ابلاغ و ده روز به وی مهلت می‌دهد مفاد رای را اجرا کند.

در صورت عدم اجرا در مهلت مقرر، پرونده به اجرای احکام جهت توقیف اموال و اجرای دادنامه ارسال می گردد.

درخواست توقیفات سه گانه

پس از وصول پرونده به اجرای احکام، دادورز پرونده یکبار دیگر مراتب را جهت اجرا به محکوم علیه ابلاغ می کند. در صورت عدم اجرا در مهلت ده روزه، محکوم له درخواست توقیف اموال منقول و غیرمنقول را می نماید.

بیشتر بدانید:

صفر تا صد اجرای احکام مدنی

توقیفات سه گانه شامل وجوه نقد از طریق بانک، توقیف ملک از طریق اداره ثبت محل ملک و خودرو توسط پلیس راهور می باشد. دادورز با استعلام سیستمی به هر یک از مراجع مزبور، دستور می دهد اگر محکوم علیه با فلان کد ملی مالی به نام خود دارد، نسبت به توقیف آن اقدام گردد.

بازداشت ملک، خودرو و به طور کلی هر مالی که بازداشت شود، به معنی عدم امکان هرگونه معامله بعدی نسبت به آن می باشد.

توقیف عین خواسته یا محکوم به

ممکن است، خواسته دعوا عین معین منقول یا غیرمنقول باشد. برای مثال، اگر خواسته خواهان توقیف یک دستگاه خودرو یا یک واحد آپارتمان باشد، با توجه به مشخص بودن موضوع دعوا عین همان مال بازداشت می شود.

خواهان می تواند به منظور دوری از خطرات احتمالی از دسترس خارج شدن مال توسط خوانده، ضمن دادخواست، تقاضای صدور قرار تامین خواسته و توقیف اموال خوانده را ابتدای دعوا نماید.

در مرحله اجرا با توقیف عین محکوم به، دادورز مال را از تصرف محکوم علیه یا شخص ثالث (اگر در تصرف ثالث است) خارج نموده و به محکوم له تسلیم می نماید.

توقیف مال غیرمنقول

اگر محکوم علیه دارای ملک ثبت شده باشد می توان آن را بابت محکوم به و هزینه های اجرایی توقیف نمود. ملکی دارای سابقه ثبتی است که در دفتر املاک اداره ثبت محل به نام شخص ثبت شده باشد.

ممکن است ششدانگ ملک به نام محکوم علیه باشد یا بخش مشاعی آن. ملک مشاعی ملکی است که بیش از یک مالک داشته باشد بادو نفر یا بیشتر. برای مثال، سه دانگ سه دانگ، دو دانگ چهاردانگ، یک دانگ یک دانگ چهار دانگ.

بیشتر بدانید:

ملک مشاع چیست؟ خصوصیات و شرایط آن

در هر صورت محکوم له با معرفی ملک محکوم علیه اقدام به توقیف و فروش آن و وصول محکوم به از محل آن می نماید.

تنظیم وکالتنامه رسمی بلاعزل میان مالک رسمی و محکوم علیه با داشتن اختیارات فروش به محکوم علیه، باز هم چون در دفتر املاک به نام شخص دیگری ثبت شده قابل توقیف نمی باشد.

همچنین است اگر ملک به موجب مبایعه نامه یا هر سند عادی به محکوم علیه منتقل شده باشد امکان توقیف ملک وجود ندارد.

نحوه توقیف مال غیرمنقول در اداره ثبت

چنانچه ملک به نام محکوم علیه باشد، اداره ثبت محل، مراتب بازداشت در دفتر املاک را به اجرای احکام اعلام می کند. چنانچه مال غیرمنقول دارای سابقه بازداشتی های دیگری باشد، مراتب به همراه مراجع دستور دهنده در پاسخ استعلام ذکر می گردد.

لازم به ذکر است در زمان مزایده و فروش ملک، مبلغ محکوم به و هزینه های اجرائی که شامل ۵ درصد حق الاجرا نیز می شود توسط مامور اجرا محاسبه و بر مبنای مبلغ حاصله فروش صورت می پذیرد.

صورت برداری از مال غیرمنقول

پس از توقیف ملک، دادورز صورت مال بازداشت شده را به محکوم علیه ابلاغ می کند تا چنانچه شکایتی دارد ظرف یک هفته به موجب لایحه به اجرا اعلام کند.

مدیر اجرا به شکایت رسیدگی نموده چنانچه وارد باشد، صورت مشخصات مال توقیف شده را اصلاح یا تجدید می نماید.

در صورت مجلس بازداشت مال غیرمنقول مواردی از قبیل تاریخ و مفاد اجراییه، محل و نشانی وقوع مال، توصیف مال با ذکر کامل مشخصات آن، حدود ملک و مجاورین آن قید می گردد.

ارزیابی مال غیرمنقول

پس از توقیف، ملک جهت ارزیابی به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می شود. هزینه کارشناسی را اگر محکوم علیه پرداخت نکند با محکوم له می باشد.

هزینه پرداخت شده به همراه سایر هزینه های اجرائی از محل فروش مال وصول می شود. نظریه کارشناس به طرفین ابلاغ می شود. هر یک ظرف ۳ روز مهلت دارد به نظریه اعتراض و لایحه دفاعیه خود را به صورت الکترونیکی به قسمت اجرا تسلیم کنند.

در صورت پذیرش لایحه که باید مستدل و در راستای نقض نظریه اولیه باشد موضوع به هیئت سه نفره کارشناسان ارجاع می شود.

توقیف اموال منقول و احراز مالکیت محکوم علیه

طبق ماده ۱۹ قانون مدنی مال منقول مالی است که قابل جابجایی از محلی به محل دیگر باشد بدون اینکه به خود محل آسیبی وارد آید.

در توقیف اموال منقول محکوم علیه در محل سکونت یا محل کار وی، معیار تشخیص اینکه چه کسی مالک مال است، اماره تصرف می باشد. به عبارتی قاعده بر مالکیت متصرف مال است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. مشروع یا نامشروع بودن تصرف، تاثیری در توقیف مال نخواهد داشت.

در مرحله اجرای مال منقول به ترتیب، توقیف، صورت برداری، ارزیابی، سپردن به حافظ، مزایده و فروش و در نهایت محکوم به و هزینه های اجرایی از محل آن وصول می شود.

با معرفی مال منقول به دادورز و راهنمایی وی به محل استقرار اموال، عملیات اجرائی بازداشت شروع می شود. مشخص است، مامور اجرا قبل از هر اقدامی در خصوص بازداشت، در مورد مالکیت محکوم علیه تحقیق می کند و این محکوم له است که باید مدارک لازم را ارائه نماید.

اصولاً مالکیت اموال منقول با قبض و اقباض به وجود می آید بدون اینکه نیازی به انتقال رسمی ملک و یا تشریفاتی باشد.

چنانچه اموالی از محکوم علیه در خارج از محل سکونت یا محل کار وی باشد چون خلاف اماره تصرف است، توقیف به نفع محکوم علیه با ارائه دلایل و قرائن مثبِت مالکیت امکانپذیر خواهد بود.

اگر دلیل یا اماره ای مبنی بر مالکیت از سوی محکوم له ارائه نشود، مامور اجرا اقدامی جهت بازداشت مال نخواهد کرد.

بازداشت اموال منقول توسط نیروی انتظامی به عمل می آید چرا که ممکن است محکوم علیه یا متصرف نسبت به عملیات اجرایی توقیف مقاومت نماید.

صورت برداری اموال منقول قبل از توقیف

برداشتن صورت اموال منقول، امری مهم در مرحله اجرا محسوب می شود. دادورز باید صورت کامل اموال از قبیل:
عدد، نوع، وزن، اندازه با تمام حروف و عدد را قید نماید و همچنین:
در مورد طلا و نقره، عیار آنها و اسامی و مشخصات آنها
در مورد کتاب نام مولف، مترجم، خطی یا چاپی بودن، تاریخ تحریر و چاپ آن
در مورد اوراق بهادار نوع، تعداد و مبلغ اسمی آن… و سایر موارد با مشخصات کامل هر یک قید می شود.

به صورت اموال، صورت مجلس بازداشت گفته می شود و چون توسط مامور دولت (دادورز) تنظیم می شود سند رسمی بوده و دارای خصوصیات آن می باشد.

پس از تنظیم صورت مجلس اموال توسط حاضرین و دادورز امضا می شود. اموال توقیف شده قانوناً باید به شخصی به عنوان حافظ سپرده شود و امضای وی ذیل صورتمجلس بازداشت اخذ می گردد.

نحوه ارزیابی مال بازداشت شده

مرحله بعد از صورت برداری و توقیف اموال منقول و غیرمنقول ارزیابی آن است. معمولاً قیمت گذاری اموال منقول در زمان توقیف به عمل می آید و در صورت اموال ذکر می شود.

ابتدا ارزش اموال با تراضی محکوم علیه و محکوم له اعلام می گردد. در صورت عدم توافق به ارزیاب واگذار می گردد. ارزیاب با تراضی طرفین تعیین می شود مگر تراضی نباشد که در این صورت کارشناس رسمی دادگستری از سوی دادورز تعیین می شود.

تعيين دستمزد ارزیاب با مامور اجرا بوده و پرداخت آن بر عهده محکوم علیه است. طرفین می توانند به میزان دستمزد وی در دادگاه اعتراض کنند. چنانچه ظرف سه روز دستمزد وی پرداخت نشود، محکوم له آن را می پردازد لیکن همراه با محکوم به قابل وصول می باشد.

بیشتر بدانید:

قرار کارشناسی – درجه اعتبار آن و نحوه اعتراض

نظریه ارزیاب به طرفین ابلاغ و هر یک ظرف سه روز حق اعتراض به آن را دارد. اموال تا بدانجا بازداشت می شوند که کافی برای وصول محکوم به و هزینه های اجرائی باشد.

حافظ مال و حقوق و تکالیف وی

اموال توقیف شده باید به حافظ سپرده شود. حافظ شخصی امین است که مسئولیت نگهداری از اموال را به عهده گرفته و به وسیله طرفین تعیین می شود. در صورت عدم تراضی، دادورز وی را تعیین می کند.

تحویل مال از محکوم علیه و سپردن آن به حافظ در صورتمجلس بازداشت ذکر شده و به امضای وی می رسد. اموال در همان محل توقیف حفظ می شوند مگر انتقال آن به محل دیگری ضروری باشد.

در صورت تقصیر حافظ در مواظبت از مال و ورود خسارت به هر یک از طرفین، متضرر می تواند برای مطالبه خسارت از حافظ طرح دعوا کند. حافظ می تواند اجرت بخواهد. دستمزد وی با تراضی طرفین تعیین می شود.

در غیر موارد تراضی، مامور اجرا با توجه به کمیت و کیفیت مال و مدت حفاظت، میزان آن را تعیین می کند.

توقیف اموال منقول در محل سکونت زوجین

ممکن است محکوم علیه دادنامه قطعی شده هر یک از زن یا شوهر باشد. در این صورت مامور اجرا حسب مورد اگر محکوم علیه شوهر است آنچه معمولاً و عادتاً مورد استفاده اختصاصی مرد است، بازداشت می کند و اگر محکوم علیه زن باشد اموال اختصاصی وی توقیف می گردد.

بقیه اموال از نظر قانون اجرای احکام مدنی مشترک بین زوجین می باشند مگر خلاف آن ثابت گردد. در مورد اموال مشترک فرض بر تعلق مالکیت نصف به نصف بین زن و شوهر است.

نحوه توقیف خودرو

در توقیف اموال منقول و غیرمنقول، بازداشت خودرو به طور سندی و فیزیکی امکانپذیر است. محکوم له با معرفی خودرو متعلق به محکوم علیه و شماره انتظامی آن، از طریق مامور اجرا مبادرت به بازداشت آن می نماید.

محکوم له همچنین می تواند تقاضای توقیف فیزیکی اتومبیل و توقف آن را نماید. در این صورت دادورز به پلیس راهور دستور توقیف آن در محل عبور و مرور خودرو را می دهد.

پس از بازداشت، خودرو به پارکینگ منتقل می شود و تا تعیین تکلیف محکوم به در بازداشت خواهد ماند.

توقیف مال در مرحله تأمین خواسته

همیشه این احتمال وجود دارد خوانده در طول رسیدگی به دعوا، اموال خود را از دسترس خارج یا آن را مخفی کند. به همین دلیل، خواهان در ستون خواسته یا در طول رسیدگی به دعوا، تقاضای تامین خواسته و توقیف اموال منقول و غیرمنقول خوانده را درخواست می نماید.

بیشتر بدانید:

قرار تامین خواسته و همه چیز در مورد آن

صدور قرار تأمین خواسته و اجرای آن، نیازمند رسیدگی و طی نمودن مراحل آن می باشد. پس از صدور قرار به اجرای احکام جهت اجرای آن ارسال می گردد.

توقیف سرقفلی

سرقفلی عبارت از حقی مالی است که مستأجر ملک تجاری در ابتدای اجاره علاوه بر اجاره بها به موجر پرداخت می کند تا اینکه در زمان تخلیه یا اسقاط امتیازات ضمن عقد مبلغ روز آن را از موجر یا مستاجر بعدی دریافت کند.

سرقفلی مانند سایر اموال محکوم علیه قابل توقیف است. محکوم له با معرفی آن به مامور اجرا، آن را بازداشت می نماید. در این صورت دادورز پس از کسب تکلیف از قاضی اجرای احکام دستور بازداشت آن را نزد موجر صادر می کند.

بیشتر بدانید:

توقیف سرقفلی و شرایط آن

توقیف حقوق محکوم علیه

محکوم له می تواند توقیف حقوق محکوم علیه را تقاضا کند. اگر محکوم علیه دارای همسر و فرزند باشد یک چهارم حقوق، چنانچه فاقد همسر و اولاد باشد یک سوم حقوق وی قابل کسر می باشد.

مامور اجرا طبق دستور قاضی، دستور کسر از حقوق وی را به دستگاه متبوع محکوم علیه صادر می کند کسر از حقوق مانع توقیف سایر اموال محکوم علیه نمی باشد.

در مورد فرد بازنشسته در صورتی کسر از حقوق امکانپذیر است که دین مربوط به شخص بازنشسته باشد تفاوتی نمی کند مرد باشد یا زن و یا دارای همسر و فرزند باشد یا نباشد.‌

اعتراض ثالث اجرائی نسبت به توقیف مال

هرگاه شخص ثالثی نسبت به مال توقیف شده منقول یا غیرمنقول اظهار حقی کند می تواند با ارائه دلیل مبنی بر مالکیت خود درخواست رفع توقیف از مال بازداشت شده را نماید.

اگر مدرک شخص ثالث مستند به حکم قطعی‌ دادگاه یا سند رسمی باشد با تقدیم لایحه به دادگاهی که دستور توقیف را صادر نموده از مال رفع توقیف می گردد.

بیشتر بدانید:

اعتراض شخص ثالث نسبت به توقیف مال

در غیر این صورت اگر مستند وی سند عادی باشد که تاریخ آن مقدم بر تاریخ توقیف باشد دادخواست اعتراض ثالث اجرائی به همان دادگاه تقدیم می گردد. دادگاه به دعوا رسیدگی نموده و با توجه به دلایل ارائه شده رای بر لغو توقیف صادر می نماید.

ممنوعیت نقل و انتقال مال توقیف شده

ممکن است، پس از صدور حکم قطعی در اجرای احکام دادگستری هر مالی از محکوم علیه توقیف شود. وی از تاریخ بازداشت حق انتقال مال را از دست خواهد داد.

منع نقل و انتقال مال بازداشت شده در قانون اجرای احکام مدنی آمده و ضمانت اجرای آن مشخص شده است. هرگونه نقل و انتقال اموال منقول و غیرمنقول باطل و بلااثر می باشد.

بیشتر بدانید:

بطلان معامله مال توقیف شده

برخی محاکم انتقال مال بازداشت شده را عقدی غیر نافذ می دانند که بین طرفین آن صحیح و در برابر توقیف کننده غیر قابل استناد می باشد.

برخی عقیده بر این دارند دعوای بطلان معامله مال توقیف شده باید از سوی توقیف کننده مطرح شود و اگر خریدار آن را اقامه کند آن را مردود می دانند.

 

جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.

 

سوالات متداول

۱- اگر دو یا چند اجرائیه برای توقیف حقوق و مزایای کارمند صادر شده باشد آیا در مورد هر یک باید از حقوق وی کسر گردد؟

تا زمانی که بازداشت اولیه حقوق معتبر باشد و به موجب آن از حقوق محکوم علیه کسر شود اجرائیه بعدی فاقد اثر است.

۲- چگونه می توان طلب محکوم علیه نزد ثالث را توقیف نمود؟

محکوم له می تواند تقاضای توقیف طلب محکوم علیه نزد شخص ثالث را نماید. در این صورت اجرای احکام به موجب برگه توقیف نامه و ابلاغ آن به ثالث بدهکار، دستور پرداخت آن به حساب دادگستری را می دهد.

۳- آیا سهام یا سهم الشرکه محکوم علیه در شرکت قابل توقیف است؟

محکوم له می تواند سهام شرکت سهامی یا سهم الشرکه شرکت با مسئولیت محدود را که متعلق به محکوم علیه است را معرفی و نسبت به بازداشت آن اقدام نماید.

نوشته‌های مرتبط

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مشاوره مستقیم با وکیل شریفی