- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
افترا (تهمت زدن) جرمی است که به موجب آن مرتکب با دروغ و صحنه سازی و به قصد هتک حیثیت به دیگری نسبت جرم می دهد که می تواند به صورت گفتار یا با نوشته صورت پذیرد.
عملی که به دیگری نسبت داده می شود در صورتی موجب جرم افترا و قابل شکایت است که در زمان ارتکاب، قانوناً جرم شناخته شده باشد. به کسی که مرتکب افترا شود مفتری گفته می شود.
در ادامه به نقل از وکیل کیفری به طور کاربردی جرم افترا، خصوصیات، شرایط و نحوه شکایت به علاوه نمونه آرای قضایی پرداخته شده است.
بعلاوه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
افترا چیست؟
فهرست مطالب
افترا نسبت دادن امری مجرمانه است که در زمان وقوع جرم در مورد آن جرم انگاری شده باشد. به موجب ماده ۲ قانون مجازات اسلامی: هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می شود. به عبارتی، افترا نوعی توهین است که باعث هتک حرمت و حیثیت زیان دیده می شود.
چنانچه عمل انتسابی جرم نباشد جرم محقق نمی شود. الفاظ آن باید صریح و روشن باشد بدون اینکه ابهامی در بیان گوینده وجود داشته باشد. همچنین نباید احتمالات متعدد وجود داشته باشد.
ممکن است، شخص علاوه بر اینکه به او نسبت مجرمانه داده می شود مورد ضرب و جرح نیز واقع شود مانند اختلافات میان زن و شوهر که مرد علاوه بر کتک زدن به زن بگوید تو باکره نیستی! زوجه می تواند بر علیه زوج شکایت ضرب و جرح عمدی و افترا نماید.
بیشتر بدانید:
مراحل شکایت افترا
• مرجع کیفری محل وقوع جرم صلاحیت رسیدگی به این جرم را دارد.
• هزینه شکایت افترا معادل هزینه دادرسی جرایم کیفری طبق آخرین بخشنامه قوه قضائیه است.
• ضمیمه شکوائیه ادله مورد نیاز مبنی بر وقوع جرم مانند شهادت شهود قرار می گیرد.
• جرم ابتدا در دادسرا رسیدگی و تحقیقات انجام، در صورت اثبات جرم کیفرخواست بر علیه متهم صادر می شود. پس از آن پرونده جهت صدور حکم به دادگاه کیفری ۲ ارسال می شود.
• در دادگاه وقت رسیدگی تعیین، طرفین شکایت احضار و مجدداً در مورد جرم انتسابی رسیدگی صورت می گیرد.
• مجازات جرم افترا طبق قانون اصلاح موادی از قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۹، جزای نقدی درجه شش به مبلغ شش تا بیست و چهار میلیون تومان است.
• حکم صادره مبنی بر محکومیت یا برائت، ظرف بیست روز قابل تجدیدنظرخواهی است.
• جرم افترا جرمی قابل گذشت است و فقط با شکایت شاکی قابل تعقیب است. با گذشت شاکی قرار موقوفی تعقیب صادر می گردد.
انواع افترا
افترا دو نوع است: لفظی و عملی.
افترا لفظی آن است که جرمی با گفتار به دیگری نسبت داده شود. مانند اینکه به دیگری نسبت کلاهبرداری یا سرقت و امثال آن داده شود.
افترا عملی به موجب ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی(تعزیرات) عبارتست از اینکه کسی به قصد متهم نمودن دیگری در منزل، محل کسب، جیب و سایر اشیائی که متعلق به اوست به طور مخفیانه آلات و ادوات جرم را قرار داده و با این طریق وی تحت تعقیب قرار گیرد.
زمانی می توان شکایت افترا عملی را اقامه کرد که قرار منع تعقیب یا حکم قطعی برائت زیان دیده صادر شده باشد. مجازات این جرم، سه ماه تا یک سال و نیم زندان و یا تا ۷۴ ضربه شلاق است. جرم افترا در هر دو صورت جرمی قابل گذشت بوده و با گذشت شاکی خصوصی قرار موقوفی تعقیب صادر می شود.
بیشتر بدانید:
عناصر تشکیل دهنده جرم افترا
عنصر مادی جرم که به فعل افترا گفته می شود. انتساب جرم می تواند به صورت گفتاری یا نوشتن در روزنامه یا مجله یا سخنرانی و امثال آن شکل بگیرد. واژه امثال آن بیانگر تمثیلی بودن موارد جرم است. افترا می تواند به به هر طریقی که جرمی نسبت داده شود محقق شود.
عنصر معنوی یا روانی جرم که به علم و عمد متهم در ارتکاب جرم گفته می شود. جرم باید یه طور عامدانه و عالمانه صورت گیرد. مرتکب باید علم و آگاهی بر کذب و دروغ بودن آنچه نسبت می دهد باشد. به عبارتی مرتکب دارای سوءنیت عام باشد و انتساب امر مجرمانه صریح و واضح باشد.
عنصر قانونی جرم ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی(تعزیرات و مجازات های بازدارنده) اصلاحی ۱۳۹۹/۰۲/۲۳: هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جرائد یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را صریحاً نسبت دهد یا آن‌ها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید جز در مواردی که موجب حد است به جزای نقدی درجه شش محکوم خواهد شد.
• تبصره – در مواردی که نشر آن امر اشاعه فحشا محسوب گردد هر چند بتواند صحت اسناد را ثابت نماید مرتکب به مجازات مذکور محکوم خواهد شد.
▪︎ فقدان هر یک از موارد ذکر شده، عدم اثبات جرم را به دنبال داشته و پرونده منجر به صدور قرار منع تعقیب می گردد.
بیشتر بدانید:
نسبت افترا به فرد فوت شده
گاهی نسبت جرم به شخصی داده می شود که فوت شده و در قید حیات نمی باشد. در این صورت به دلیل هتک حرمت و حیثیت وارده به وراث به قائم مقامی متوفی، وراث می توانند از مفتری شکایت کرده و وی را مورد تعقیب جزائی قرار دهند.
مرور زمان جرم افترا
رای وحدت رویه شماره ۲۲۸-۱۳۴۹/۸/۲۰ هیئت عمومی دیوان عالی کشور
“چون تحقق بزه افترا در صورت اسناد صریح جرمی از طرف كسی به دیگری با سوء نیت معلق به احراز كذب تهمت و عدم ثبوت عمل انتسابی در مراجع قضایی است كه با این وصف اسناد دهنده مفتری محسوب و به مجازات مقرر در قانون محكوم می شود بنابراین شروع مرور زمان جرم افترا طبعا از تاریخ قطعیت عجز از اثبات اسناد و ثبوت كذب شكایت شاكی است نه صرف اعلام شكایت و اسناد بزه لذا رأی شعبه هشت دیوان عالی كشور نتیجتاً صحیح و منطبق با موازین قانونی است.”
▪︎ رای وحدت رویه در مورد مرور زمان شکایت در جرم افترا صادر شده است. مرور زمان به معنای یک دوره زمانی است که ابتدای آن لحظه وقوع جرم است و طی آن متضرر از جرم می تواند اقدام به شکایت نماید.
بیشتر بدانید:
▪︎ طبق رای صادره که برای همه دادگاه‌ها لازم الاتباع می باشد، مرور زمان این جرم یک سال از تاریخ قطعیت حکم برائت و احراز دروغ بودن شکایت مطرح شده است.
خلاصه کلام
افترا یا تهمت زدن به دیگری جرمی است که با هتک حرمت و حیثیت شخص به وی وارد می شود. متضرر از جرم می تواند جهت بهبود نسبی آزار روحی خود اقدام به این شکایت نماید. افترا می تواند به صورت گفتاری باشد یا نوشتاری و یا با صحنه سازی و گذاشتن آلات جرم به طور مخفیانه در وسایل شخص موجب تعقیب کیفری وی شد.
چکیده نمونه آرای قضایی
◇ علم مرتکب به بی گناهی و کذب بودن انتساب،شرط تحقق بزه افترا بوده و صرف اعلام جرم و دادخواهی صادقانه حتی در صورت عدم اثبات جرائم مذکور، نمی تواند موجب تحقق بزه افترا گردد.
(دادنامه ۹۱۰۹۹۸۲۱۴۳۴۰۰۹۹۷ – ۹۴/۲/۲۹ شعبه ۳۹ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ حق دادخواهی زائل کننده سوءنیت متهم در بزه افترا است.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۰۲۵۵ – ۹۳/۲/۳۱ شعبه ۲۸ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ انتساب عدم بکارت به همسر از مصادیق بزه افترا است.
(دادنامه ۹۴۰۹۹۸۲۲۱۱۶۰۰۶۱۷ – ۹۵/۱۰/۲۹ شعبه ۴۲ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ شرط تحقق جرم افتراء، در صورت اسناد صریح جرمی از طرف کسی به دیگری با سوءنیت منوط به احراز کذب تهمت و عدم ثبوت عمل انتسابی در مراجع قضایی است که با این وصف اسناد دهنده مفتری محسوب می گردد.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۶۴۰۰۰۵۷ – ۹۳/۳/۱۸ شعبه ۴ دیوان عالی کشور)
جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور کیفری و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- افترا به قصد ضرر زدن به دیگری و با تشویش اذهان عمومی آیا جرم جداگانه ای است؟
جرم نشر اکاذیب است که با نوشته واقع می شود.
۲- آیا تهمت زدن به صورت شوخی جرم است؟
در این جرم مفتری باید قصد ارتکاب جرم با جدیت داشته باشد و آگاه به دروغ بودن اتهام انتسابی باشد.
۳- چه دلایلی برای اثبات جرم نیاز است؟
دلایلی چون شهادت شهود یا اقرار متهم (مفتری) و ادله دیگری که موجود است.
