- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
جرم فریب در نکاح زمانی محقق می شود که یکی از طرفین عقد صفت کمالی را برخلاف واقع نمایان یا عیب و نقصی را بپوشاند و عقد نیز بر مبنای آن واقع شود.
در مواردی اوصاف و خصوصیات طرفین به طور غیر واقع نزد طرف مقابل اعلام می شود به طوری که موجب فریب طرف مقابل شده و نکاح منعقد می شود. در صورتی که اگر چنین فریبکاری نبود عقدی صورت نمی گرفت.
در این مقاله وکیل کیفری تهران به بیان جرم فریب در نکاح و شروط و مجازت آن می پردازد.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
شرایط تحقق جرم فریب در نکاح
فهرست مطالب
۱- عملیات فریب اعم از پوشاندن عیب و نقص یا نمایاندن صفت کمال از سوی طرف ازدواج که موجب تمایل به عقد شود.
۲- طرف مقابل در اثر این عملیات فریب بخورد.
۳- ادعای مطروحه واهی و غیرواقع باشد.
۴- عملیات فریب قبل از وقوع نکاح صورت پذیرد.
۵- در نتیجه این فریبکاری عقد شکل بگیرد.
بیشتر بدانید:
ارکان تشکیل دهنده جرم
برای تحقق جرم فریب در نکاح باید عناصر مادی، معنوی و قانونی جرم محرز باشند. فقدان هر یک یا مخدوش بودن آنها مانع وقوع جرم می شود.
رکن مادی
تدلیس عبارتست از عملیات فریبکارانه به منظور پوشاندن عیب و نقص یا نمایان کردن صفت کمال که وجود ندارد و به واسطه آن موجب فریب طرف عقد نکاح گردد. عنصر مادی جرم، فریب و تدلیس یکی از طرفین نکاح نسبت به طرف دیگر است.
تدلیس از رفتار یا گفتار تدلیس کننده ناشی می شود به گونه ای که در نتیجه آن، طرف مقابل متمایل به ازدواج شود. طبق ماده ۴۳۸ قانون مدنی تدلیس به عملیاتی گفته می شود که موجب فریب طرف معامله شود. به موجب ماده مزبور تدلیس در نکاح باید با افعال متقلبانه صورت پذیرد.
به صرف سکوت، جرم مزبور محقق نمی شود زیرا با توجه به عبارت “فریب دهد” در ماده ۴۳۸ قانون مدنی باید عملیاتی واقع گردد.
همچنین تفسیر مضیق و محدود قوانین کیفری به نفع متهم ایجاب می کند این عبارت را در معنای محدود تفسیر کرد. در نتیجه برای وقوع این جرم باید فعل از نوع مثبت باشد نه منفی و موجب فریب طرف گردد.
◇ نظریه مشورتی شماره ۷/۲۰۲۰ – ۱۴۰۰/۲/۲۷ اداره حقوقی قوه قضائیه: با توجه به لزوم تفسیر مضیق قوانین جزائی که برگرفته از اصل قانونی بودن جرم و مجازات است و نیز مستفاد از مقررات ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی(تعزیرات)مصوب ۱۳۷۵، فریب در ازدواج مستلزم اقدامات مادی برای فریب دادن طرف ازدواج است که با وانمود کردن یا انجام عملیاتی نسبت به طرف ازدواج موجب فریب او در ازدواج می شود به نحوی که اگر این اقدامات مادی صورت نمی گرفت، مزاوجت نیز منتفی می گردید. با این حال تشخیص موضوع فریب در هر مورد با توجه به شرایط پرونده و لحاظ عرف و عادت به عهده مقام قضایی رسیدگی کننده است.
◇ نظر هیات عالی معاونت آموزش قضات در این خصوص بین می دارد: فریب در ازدواج مستلزم وانمود کردن یا انجام عملیاتی نسبت به زن یا مرد است که به موجب فریب طرف دیگر در ازدواج با او شود به نحوی که پنهان داشتن صفت یا توصیف کردن به صفتی که شخص فاقد آن است با قصد فریب انجام شده باشد و سکوت زوجه در مورد ابتلای به بیماری آمیزشی مسری هر چند می تواند از موارد وجود حق فسخ از سوی زوج باشد، لیکن از مصادیق بزه مذکور در ماده ۶۴۷ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ نیست؛ بنابراین نظر اکثریت قضات دادگستری شهرستان رامسر مورد تایید است.
بیشتر بدانید:
تشخیص صفات کمالی با توجه به عرف محل است. ادعای وجود صفات کمالی در مورد هر یک از طرفین است نه فرضاً برای پدر یا مادر. برای مثال، خواستگار بر خلاف واقع پدر بیسوادش را پزشک معرفی کند.
با توجه به تفسیر محدود قوانین کیفری به نفع متهم، این مورد و موارد مشابه از این قبیل دارای وصف کیفری ماده ۶۴۷ نمی باشد. عملیات فریبکارانه یکی از طرفین باید قبل از وقوع نکاح صورت گرفته باشد. در غیر این صورت، اگر این گونه اعمال بعد از عقد واقع شود، جرمی واقع نمی شود.
فریب در نکاح باید باعث ایجاد تمایل و منتهی به عقد شود. اگر طرف فریب بخورد ولی منتهی به عقد نشود جرم این ماده واقع نمی شود.
رکن معنوی یا روانی جرم
جرم فریب در نکاح جرمی عمدی است و با سوءنیت عام و خاص مرتکب محقق می شود. سوءنیت عام شامل علم و عمد در عمل ارتکابی است. علاوه بر عمدی بودن فریب، باید از روی علم باشد بر اینکه رفتار غیر قانونی و خلاف واقع بوده و موجب فریب و تمایل طرف دیگر به ازدواج شود.
سوءنیت خاص مرتکب جرم، قصد فریفتن طرف و انعقاد نکاح است. اگر اعمال متقلبانه بدون چنین قصدی باشد جرم واقع نمی شود.
بیشتر بدانید:
رکن قانونی
رکن قانونی جرم ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی تعزیرات و مجازات های بازدارنده اصلاحی ۱۳۹۹/۲/۲۳ است: چنانچه هر یک از زوجین قبل از عقد ازدواج طرف خود را به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یک از آنها واقع شود مرتکب به حبس تعزیری از سه ماه تا یک سال محکوم می‌گردد.
عبارات “از قبیل” و “امثال آن” در متن ماده قانونی به این معناست که به جهات دیگری غیر از موارد ذکر شده و با مجموع شرایط زیر جرم تدلیس در نکاح محقق می شود:
۱- فریب صورت گیرد.
۲- از سوی زوج یا زوجه باشد.
۳- قبل از عقد باشد.
۴- فریب طرف عقد باشد.
۵- منجر به ایجاد تمایل در طرف شود.
۶- منتهی به وقوع نکاح شود.
۷- عقد بر مبنای آن واقع شده باشد.
مجازات جرم
مجازات جرم فریب در نکاح به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹، از شش ماه تا دو سال که مجازات سابق بود به سه ماه تا یکسال زندان کاهش یافته است و مجازات درجه شش است.
طبق بند ۲ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳ و اصلاحات بعدی آن، چنانچه زندان بیش از سه ماه باشد دادگاه این اختیار را دارد حبس را تبدیل به جزای نقدی نماید.
بیشتر بدانید:
فریب در نکاح با تبانی شخص ثالث
آنچه باعث وقوع جرم می گردد اعمال فریبکارانه و ایجاد تمایل در طرف مقابل برای ازدواج است. اگر تدلیس به حدی باشد که باعث اشتباه موثر در عقد شود آن عقد به دلیل فقدان قصد و اراده باطل است خواه تدلیس از سوی طرف عقد باشد یا شخص ثالث.
اما در غیر موارد بطلان، تدلیس باید از سوی طرف عقد یا با تبانی ثالث واقع شود. در این صورت ثالث از باب معاونت در جرم فریب در نکاح مورد تعقیب کیفری قرار می گیرد. در مواردی که ثالث بدون تبانی با یکی از طرفین عقد، طرف دیگر را فریب دهد، عمل وی جرم نمی باشد. چرا که ماده ۶۴۷ قانون تعزیرات، عبارت “هر یک از زوجین” را به کار برده است.
قوانین کیفری را نباید تفسیر موسع و نامحدود نمود. در این موارد نمی توان طرفی که بدون اطلاع از اعمال متقلبانه ثالث به منفعت رسیده را مجازات کرد چون با اصل قانونی بودن جرم و مجازات مغایرت دارد.
خسارات ناشی از تدلیس در نکاح
قانون مدنی در مورد تعلق یا عدم تعلق مهریه به زوجه در صورت فسخ نکاح حکمی ندارد. اما رویه حاکم بر دادگاه های خانواده بر اینست که در صورت فسخ نکاح به دلیل تدلیس از سوی زوجه، در استحقاق وی بر مهریه تاثیری نخواهد گذاشت.
در این صورت، تدلیس شده (زوج) می تواند طبق قانون مسئولیت مدنی دادخواست مطالبه خسارت بدهد. اگر رابطه زناشویی صورت نگیرد و عقد فسخ شود چیزی به زوجه به عنوان مهریه تعلق نمی گیرد مگر در مورد عنن(عیب مرد) که نصف مهریه تعلق می گیرد.
در صورت تدلیس از سوی مرد، زوجه می تواند پس از اثبات فریب، خسارات وارده را از دادگاه با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری برای ارزیابی خسارت واقعی مطالبه نماید.
بیشتر بدانید:
چند نکته
▪︎ جرم فریب در نکاح جرمی آنی است.
▪︎ جرم قابل گذشت است و مرور زمان آن یکسال از تاریخ عقد نکاح و در صورت عدم امکان شکایت ظرف یکسال از زمان رفع مانع است.
▪︎ اگر تدلیس کننده، پدر یا مادر دختر را به وجود صفت کمال غیر واقع در خود فریب دهد و باعث شود از این طریق دختر فریب بخورد جرم تدلیس در نکاح محقق شده است.
▪︎ اگر طلاق صورت گرفته باشد، طرفی که مورد تدلیس کیفری واقع شده با توجه به تحقق جرم می تواند بر علیه تدلیس کننده شکایت تدلیس در نکاح نماید.
▪︎ با توجه به اطلاق قانون، جرم تدلیس نکاح دائم و موقت هر دو را شامل می شود.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور کیفری و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
︎
︎سوالات متداول
۱- آیا افسردگی یکی از طرفین موجب تحقق جرم می شود؟
طبق رویه قضائی محاکم در این موارد جرم فریب در نکاح محقق نمی شود.
۲- آیا زوجه عقد موقت می تواند شکایت کیفری کند؟
جرم فریب در نکاح شامل عقد موقت و دائم می گردد.
۳- اگر فریب از سوی شخصی غیر از طرفین صورت پذیرد آیا جرم محقق شده است؟
چنانچه عملیات متقلبانه بدون تبانی با هر یک از طرفین و توسط شخص دیگری واقع شود جرم فریب در نکاح محقق نمی شود.
