- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
حق حبس زن به عنوان یکی از امتیازات ناشی از عقد نکاح برای زوجه در قانون مدنی و ضمن مواد ۱۰۸۵ و ۱۰۸۶ پیشبینی شده است. به موجب آن چنانچه هنوز زوجه از زوج تمکین نکرده، تا قبل از دریافت کامل مهریه، میتواند تمکین نکند. حق حبس در خصوص مهریه عندالمطالبه اعمال میشود به عبارتی باید مهریه زوجه حال باشد و هر زمان بتواند آن را مطالبه کند. بنابراین اگر مهریه از نوع عندالاستطاعه باشد حق حبس جاری نمیشود.
در این مقاله وکیل خانواده تهران در مورد حق حبس زن و شرایط آن میگوید. بعلاوه شما میتوانید برای وکالت، مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
آثار حق حبس زوجه
حق حبس زن عبارت است از اینکه زوجه بعد از عقد دائم این اختیار را دارد تا زمان دریافت کامل مهریه از تمکین خودداری نماید بدون اینکه حق وی بر نفقه ساقط شود. بنابراین با عدم تمکین زن به دلیل برخورداری از حق حبس و عدم پرداخت نفقه، زوجه میتواند نفقه گذشته و حال را مطالبه کند. در این صورت استناد مرد به عدم تمکین پذیرفته نمیشود.
ارتباط مهریه با حق حبس زن
وقتی صحبت از حق حبس زوجه میشود قصد وی از دریافت مهریه به ذهن میرسد. با وقوع عقد نکاح، زن مالک مهریه شده و میتواند هر تصرفی در آن نماید. یکی از آثار این ماده اعمال حق حبس زن است. اما چنانچه هر زمان زن به میل خود اقدام به تمکین نماید، در این صورت حق حبس از بین میرود. لکن با ساقط شدن آن، حق زن بر مطالبه مهریه از بین نمیرود.
قانون مدنی ایران به موجب مواد ۱۰۸۵ و ۱۰۸۶ این حق را برای زن قائل شده است. حق حبس زوجه در خصوص مهریه عندالمطالبه اعمال میشود به عبارتی باید مهریه زوجه حال باشد و هر زمان بتواند آن را مطالبه کند تا از حق حبس برخوردار گردد.
حق حبس و اعسار از مهریه
علیرغم اعمال حق حبس از سوی زوجه، مرد میتواند دعوی اعسار از پرداخت مهریه اقامه کند. در این صورت اگر اعسار قبول و مهریه تقسیط شود، از بینبرنده حق حبس زوجه نخواهد بود. تا زمانی که کل مهریه پرداخت نشود، حق حبس ادامه مییابد. بنابراین با پذیرش اعسار، مرد نمیتواند خواستار حقوق خود و تمکین زن شود. چون حق حبس تا دریافت کامل مهریه میتواند ادامه پیدا کند.
تمکین در حق حبس زن
اگر زوج به ادعای عدم تمکین زوجه، دعوی الزام به تمکین اقامه کند، با ابراز مدارک حق حبس و اثبات آن از سوی زن، دعوی تمکین رد میشود. از این رو مرد نمیتواند به استناد عدم تمکین، دعوی تجویز ازدواج مجدد مطرح کند چون عدم تمکین زن در این مورد استثنائی، قانوناً تجویز شده است.
نفقه در حق حبس
با اعمال حق حبس، حق نفقه زوجه که با عقد نکاح به وجود آمده از بین نمیرود. بنابراین چنانچه زن در نتیجه حبس تمکین نکند، میتواند نفقه خود را طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی و مانند زنی که تمکین میکند دریافت نماید. در صورت عدم پرداخت از سوی زوج، زن میتواند دعوی مطالبه نفقه معوقه و حال را مطرح کند.
آرای وحدت رویه حق حبس زن
۱- رای وحدت رویه شماره ۷۰۸ مورخ ۱۳۸۷/۵/۲۲ هیات عمومی دیوان عالی کشور:
“به موجب ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی زن میتواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد. ضمناً در صورت احراز عسرت زوج، وی میتواند که مهر را به نحو اقساط پرداخت کند. با توجه به حکم قانونی ماده مذکور که مطلق مهر مورد نظر بوده و با عنایت به میزان مهر که با توافق طرفین تعیین گردیده، صدور حکم تقسیط که صرفاً ناشی از عسر و حرج زوج در پرداخت یک جای مهر بوده مسقط حق حبس زوجه نیست و حق او را مخدوش و حاکمیت اراده وی را متزلزل نمیسازد، مگر به رضای مشارالیها، زیرا اولاً حق حبس و حرج دو مقوله جداگانه است که یکی در دیگری موثر نیست. ثانیاً موضوع مهر در ماده مزبور دلالت صریح به دریافت کل مهرداشته و اخذ قسط یا اقساطی از آن دلیل بر دریافت مهر به معنای آنچه مورد نظر زوجه در هنگام عقد نکاح بوده، نیست.”
۲- رای وحدت رویه شماره ۷۱۸ – ۱۳۹۰/۲/۱۳: “مستفاد از ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی این است که زن در صورت حال بودن مهر می تواند تا مهریه به او تسلیم نشده از ایفاء مطلق وظایف که شرعا و قانونا در برابر شوهر دارد امتناع نماید.”
۳- طبق رأی وحدت رویه شماره ۶۳۳ – ۱۳۷۸/۲/۱۴: “مقررات ماده ۱۰۸۵ قانونی مدنی صرفاً در خصوص جنبه حقوقی استحقاق زن به نفقه و عدم سقوط آن در مدت حق حبس زن است. این امر وصف کیفری ترک انفاق را در مدت حق حبس به لحاظ عدم تمکین زائل می کند.”
قانون حق حبس زن
مواد قانونی که زن به استناد آنها میتواند حق حبس را اعمال کند عبارتند از:
ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی
زن میتواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظائفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.
ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی
اگر زن قبل از اخذ مهر به اختیار خود به ایفاء وظائفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمیتواند از حکم ماده قبل استفاده کند معذلک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد.
کلام آخر
مقررات حق حبس زن در جهت حمایت از زوجه و دستیابی سریعتر به مهریه عندالمطالبه وضع شده است. لکن مقدمه ابتدایی و واجب آن عدم تمکین زن است. با تمکین از روی اراده و اختیار، حق حبس از بین میرود. جهت دریافت مشاوره در امور خانوادگی و اعطای وکالت با شمارههای ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- مهریه عندالاستطاعه چیست؟
در صورت تصریح به مهریه عندالاستطاعه در سند ازدواج، در صورت تمکن مالی زوج، دریافت مهریه از محل اموال وی امکانپذیر است.
۲- آیا عدم پرداخت نفقه در دوران عقد وصف کیفری دارد؟
عدم پرداخت نفقه در دوران عقد، فاقد وصف کیفری است.
۳- آیا حق حبس با تقسیط مهریه از بین می رود؟
با تقسیط مهریه، حق حبس زن همچنان برقرار است.