خیار تفلیس

خیار تفلیس
زهرا شریفی
تفلیس به فتح ت به معنای ورشکستگی و مفلس به معنای ورشکسته است. یکی از خیارات مقرر در قانون مدنی خیار تفلیس است.
این خیار وقتی جاری می شود که در عقود معوض خریدار مفلس و ورشکسته شود. تفلیس معنای قدیمی ورشکستگی است. 
خیار تفلیس در مواردی اعمال می شود که خریدار ورشکسته و مفلس شده باشد و هنوز عین مبیع نزد وی موجود باشد. در اینجا فروشنده حق استرداد مبیع را خواهد داشت.

خیار تفلیس چیست؟

طبق ماده ۳۸۰ قانون مدنی: “در صورتی که مشتری مفلس شود و عین مبیع نزد او موجود باشد بایع حق استرداد آن را دارد و اگر مبیع هنوز تسلیم نشده باشد‌ میتواند از تسلیم آن امتناع کند.”
خیار تفلیس در مواردی اعمال می شود که خریدار ورشکسته و مفلس شده باشد و هنوز عین مبیع نزد وی موجود باشد. در اینجا فروشنده حق استرداد مبیع را خواهد داشت.
در مواردی فروشنده مبیع را تسلیم می کند لکن تلف می شود. خواه به تلف حقیقی و با از بین رفتن مال  خواه به تلف حکمی و با انتقال مال به دیگری.
سپس خریدار ورشکسته شود، فروشنده بابت استرداد خسارت مال تلف شده طبق مقررات ورشکستگی در صف غرما و طلبکاران قرار می گیرد. چنانچه تا زمان تفلیس فروشنده هنوز مبیع را تسلیم نکرده باشد، می تواند از تسلیم خودداری کند. 

تفاوت مفلس و معسر

معسر شخصی است که ناتوان از پرداخت دیون خود باشد. مفلس به معنای شخص ورشکسته است که طبق قانون تجارت از مداخله و تصرف در اموالش منع شده باشد. در اعسار، شخص معسر از تصرف و دخالت در اموالش منع نشده است.

معسر دارای اهلیت انجام معامله است و می تواند خود شخصاً دعوی مطرح کند یا دفاع کند. ورشکسته اهلیت معامله را ندارد لذا برای اقامه دعوی و دفاع از دعوی مدیر تصفیه به نمایندگی از ورشکسته عمل می کند.

بیشتر بدانید:

بطلان معاملات ورشکسته از تاریخ توقف در ادای دیون

شرایط تحقق خیار تفلیس

▪︎ خیار تفلیس در عقود معوض راه دارد. عقد معوض عقدی است که هر یک از طرفین به دنبال سود بیشتر هستند. عقود بیع، اجاره و معاوضه از این نوع عقود هستند. در مقابل عقود مجانی است مانند عقد هبه و صلح بلاعوض. در معامله معوض حتماً دو عوض در مقابل یکدیگر قرار می گیرند.

▪︎ برای ایجاد خیار تفلیس بایستی یکی از عوضین (مورد معامله) عین معین مانند آپارتمان و خودرو باشد و عوض دیگر پول و یک مال کلی باشد.

اگر هر دو مورد معامله عین معین باشد در این صورت با وقوع قرارداد مالکیت منتقل می شود و ورشکستگی خریدار تاثیری نخواهد داشت.

بیشتر بدانید:

روش های انتقال مالکیت ملک

▪︎ ورشکستگی خریدار پس از معامله و تسلیم مورد معامله تحقق پذیرد. زیرا اگر در زمان امضای قرارداد طرفی که پول یا مال کلی می دهد به موجب حکم دادگاه ورشکستگی اعلام شده باشد، عقد باطل است. همچنین اگر پس از قبض مبیع، مفلس شود تاثیری در معامله ندارد.

▪︎ مبیع نزد خریدار موجود باشد و تلف نشده باشد. خریداری که تمام ثمن معامله را پرداخت کرده مالک قطعی مبیع محسوب می شود. بنابراین نمی توان خیار تفلیس را به کار برد.

▪︎ وقتی خریدار هنوز بخشی از ثمن را پرداخت ننموده باشد، برای جلوگیری از ضرر بیشتر، فروشنده می تواند معامله را فسخ کند. با تحقق خیار و ایجاد حق فسخ برای فروشنده، وی با ارسال اظهارنامه به خریدار معامله را فسخ می کند

▪︎ تمام ثمن از سوی خریدار ورشکسته پرداخت نشده باشد. چرا که در صورت پرداخت کل ثمن ضرری به فروشنده وارد نشده که به موجب آن حق فسخ ایجاد شود‌.

▪︎ فروشنده (مالک عین معین) در صورت مفلس شدن خریدار و تسلیم مبیع می تواند معامله را فسخ و استرداد عین مال را بخواهد. اگر مبیع تسلیم نشده باشد، می تواند علاوه بر فسخ قرارداد از تسلیم مبیع خودداری کند. اگر مبیع از بین رفته باشد فروشنده در صف غرما و طلبکاران ورشکسته قرار می گیرد.

بیشتر بدانید:

روش های فسخ قرارداد- تایید فسخ به وسیله دادگاه

▪︎ خیار تفلیس در ورشکستگی راه دارد و در اعسار قابل اعمال نیست. همچنین در تمام عقود معوض و مغابنه ای راه دارد.

▪︎ برای ایجاد خیار تفلیس ثمن بایستی حال باشد (موجل نباشد) یا موعد سررسید آن رسیده باشد. در غیر این صورت فروشنده حق فسخ معامله را نخواهد داشت.

▪︎ خیار تفلیس فوری نیست.

 

جهت دریافت مشاوره تخصصی با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.

 

سوالات متداول

۱- اگر ثمن عین معین باشد وضعیت بیع چگونه می شود؟

در این صورت با انعقاد بیع مالکیت منتقل می شود، طرفین می توانند تسلیم آن را بخواهند و حق فسخی ایجاد نمی گردد.

۲- فروشنده تا چه میزان از ثمن حق فسخ دارد؟

تا هر میزان از ثمن که خریدار پرداخت نکرده و مفلس شود حق فسخ خواهد داشت.

۳- پس از چه مدت معامله قابل فسخ است؟

چون خیار تفلیس فوری نیست تا هر زمان متعارفی که طولانی نباشد و عدول از فسخ متبادر نگردد می توان معامله را فسخ نمود.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *