- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
شروط باطل و مبطل عقد در تعریف قانونی، اولی صرفا شرط باطل است بدون اینکه عقد را باطل کند. اما دومی هم شرط و هم عقد هر دو باطل هستند.
شرط در لغت به معنای الزام چیزی و التزام به چیزی است. اصطلاحاً شرط تابعی از عقد مشروط است که اعتباری مستقل از عقد ندارد. به عبارتی بقاء و زوال شرط به عقد بستگی دارد.
در ادامه به تعریف ویژگی های شروط باطل و مبطل عقد و بطلان شرط سود مازاد بانکی مطابق مقررات پرداخته شده است.
ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
شرط چیست؟
شرط در لغت به معنای الزام چیزی و التزام به چیزی است. اصطلاحاً شرط تابعی از عقد مشروط است که اعتباری مستقل از عقد ندارد. به عبارتی بقاء و زوال شرط به عقد بستگی دارد. اگر عقد باطل شود بالتبع شروط ضمن آن نیز باطل می شوند.
اما چنانچه شرط باطل باشد در مواردی بر صحت عقد تاثیری نمی گذارد. در مواردی موجب بطلان عقد می گردد. انواع شرط در قانون مدنی عبارتند از صحیح، باطل و مبطل عقد.
به شرط صفت، فعل و نتیجه شروط صحیح گفته می شود. شروط باطل و مبطل عقد که موضوع این مقاله هستند، شرح ذیل تعریف می شوند.
بیشتر بدانید:
شروط باطل
طبق ماده ۲۳۲ قانون مدنی شرطی باطل است که دارای یکی از اوصاف مقرر در ماده فوق باشد.
شروط باطل در قانون مدنی آنهایی هستند که فقط خود باطلند بدون اینکه موجب بطلان قرارداد شوند.
۱- شرطی که انجام آن غیر مقدور باشد مانند ساخت بنا ظرف یک ماه که شرط باطل و غیر مقدور بوده ولی عقد صحیح است.
۲- شرطی که در آن نفع و فایده ای نباشد. به عبارتی شرط لغو و بی فایده ای که هیچ ارزش مالی ندارد. برای مثال شرط شود سازنده کار ساخت بنا را روز یکشنبه شروع کند.
۳- شرطی که نامشروع باشد. به شرطی نامشروع گفته می شود که مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه و قوانین آمره باشد. مانند اینکه ضمن قرارداد شرط شود که طرف مقابل مزاحمت برای شخصی ثالث ایجاد و وی را مورد آزار قرار دهد.
شروط مُبطل عقد (باطل کننده عقد)
طبق ماده ۲۳۳ قانون مدنی شروط مبطل عقد شروطی هستند که خلاف نظم عمومی باشند. این شروط علاوه بر اینکه خود باطلند باعث بطلان قرارداد نیز می شوند.
بیشتر بدانید:
۱- شرط خلاف مقتضای ذات عقد. مقتضای ذات عقد به معنای شرط موثر در عقد است. هر عقدی مقتضایی دارد. مقتضای ذات عقد بیع، انتقال مالکیت از فروشنده به خریدار است.
چنانچه در عقد بیع شرط شود مالکیت به کلی به خریدار منتقل نشود شرط و عقد باطل هستند. اما چنانچه شرط شود که خریدار به مدت معین حق انتقال ملک را به غیر ندارد، شرط و عقد هر دو صحیح هستند.
۲- شرط مجهولی که جهل به آن موجب جهل به عوضین شود. منظور از عوضین، مورد معامله و عوض آن است که رد و بدل می گردد.
برای مثال، چنانچه در عقد بیع موعد انتقال سند معلوم نباشد و شرط شود که ثمن در زمان انتقال سند پرداخت شود معامله به جهت مجهول بودن موعد پرداخت ثمن باطل است.
بطلان کلی یا جزئی معامله
در مواردی که شروط باطل کننده ضمن عقد بیاید، شرط باطل و عقد را هم باطل می کند. گاهی اوقات لازم است فقط بطلان شرط ضمن قرارداد اعلام شود، بدون اینکه به خود عقد خللی وارد آید.
در این صورت بقیه مفاد و مندرجات قرارداد صحیح و به قوت خود باقی می مانند. نمونه آن عقود مشارکتی و مبادله ای بانکی است.
بطلان شرط سود مازاد بانکی
عقود مشارکتی یا مبادله ای از جمله قراردادهای فی مابین بانک با مشتریان می باشد. به موجب آن، بانکها به صورت شرط ضمن عقد میزان سود تعیینی و وجه التزام را بیشتر از مصوبات شورای پول و اعتبار و بخشنامه های بانک مرکزی قرار می دهند.
بیشتر بدانید:
در این صورت مشتری بانک اقدام به اقامه دعوی بطلان شرط مزبور به طرفیت بانک می نماید. دادگاه با توجه به خواسته خواهان و انجام کارشناسی، صرفا شرط سود مازاد ضمن عقد را باطل اعلام می نماید. بدون اینکه به صحت کلی قرارداد خللی وارد آید.
با بطلان شرط آثار حقوقی آن جاری می شود. در این صورت اگر سود مازادی پرداخت شده باشد، خواهان می تواند استرداد آن را نیز ضمن دعوی مطرح نماید.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- آیا شرط نامشروع قرارداد را باطل می کند؟
فقط شرط باطل و آثار آن جاری می شود مگر شرط وابسته به کل قرارداد باشد. در اینصورت موارد دیگر را نیز باطل می کند.
۲- آیا مطالبه ثمن بدون بطلان عقد صحیح است؟
مطالبه ثمن و غرامات منوط به بطلان عقد است.
۳- شرط منع انتقال موقت مبیع آیا عقد بیع را باطل می کند؟
این امر موجب بطلان بیع نمی شود مگر منع انتقال دائمی یا به مدت طولانی باشد. در این صورت شرط باطل و مبطل عقد محسوب می شود.
