- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
قرار بازداشت موقت یکی از قرارهای تامین کیفری و شدیدترین نوع آن است. صدور قرار اختیاری است و بنا بر تشخیص بازپرس و با توجه به شرایط مقرر در قانون آیین دادرسی کیفری صادر می شود.
قرار بازداشت موقت عبارت است از سلب آزادی متهم با زندانی نمودن وی حین تحقیقات مقدماتی از سوی مرجع قضائی. بازداشت متهم در مواردی تا ختم دادرسی و شروع به اجرای حکم به طول می انجامد.
در نوشته حاضر، وکیل کیفری به طور کاربردی در خصوص شرایط صدور قرار بازداشت موقت، نحوه اعتراض به آن و مواردی که صدور آن الزامی است، می گوید.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
جرایمی که صدور قرار بازداشت موقت در مورد آنها جایز است
فهرست مطالب
قرار بازداشت موقت در شمار قرارهای تامین کیفری به موجب ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری می باشد. اصل بر عدم صدور قرار بازداشت موقت است مگر در مورد جرایمی مشخص و با وجود دلایل، قرائن و امارات کافی در توجه اتهام به متهم.
این جرایم طبق ماده ۲۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری عبارتند از:
الف – جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، حبس ابد یا قطع عضو و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آنها ثلث دیه کامل یا بیش از آن است.
ب- جرائم تعزیری که درجه چهار و بالاتر است.
پ – جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور که مجازات قانونی آنها درجه پنج و بالاتر است.
ت – ایجاد مزاحمت و آزار و اذیت بانوان و اطفال و تظاهر، قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت برای اشخاص که به وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه انجام شود.
ث – سرقت، کلاهبرداری، ارتشاء، اختلاس، خیانت در امانت، جعل یا استفاده از سند مجعول در صورتی که مشمول بند (ب) این ماده نباشد و متهم دارای یک فقره سابقه محکومیت قطعی به علت ارتکاب هر یک از جرائم مذکور باشد.
تبصره – موارد بازداشت موقت الزامی، موضوع قوانین خاص، به جز قوانین ناظر بر جرائم نیروهای مسلح از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون ملغی است.
▪︎ صرف جرایم مذکور مجوز صدور قرار بازداشت موقت نمی باشند. بلکه علاوه بر آن با توجه به مفاد ابتدای ماده باید دلایل، قرائن و امارات کافی در پرونده مبنی بر توجه اتهام وجود داشته باشد.
بیشتر بدانید:
دلایل و قرائنی که موجب صدور قرار بازداشت موقت می گردد
ماده ۲۳۸ قانون آیین دادرسی کیفری در سه بند شرایطی را که با تحقق آنها امکان صدور قرار بازداشت موقت در مورد جرایم ماده ۲۳۷ می باشد را بیان نموده است.
الف – آزاد بودن متهم موجب از بین رفتن آثار و ادله جرم یا باعث تبانی با متهمان دیگر یا شهود و مطلعان واقعه گردد یا سبب شود شهود از اداء شهادت امتناع کنند.
ب – بیم فرار یا مخفی شدن متهم باشد و به طریق دیگر نتوان از آن جلوگیری کرد.
پ – آزاد بودن متهم مخل نظم عمومی، موجب به خطر افتادن جان شاکی، شهود یا خانواده آنان و خود متهم باشد.
▪︎ با توجه به اینکه صدور قرار بازداشت موقت سالب آزادی متهم است می بايست هر یک از موارد سه گانه مذکور وجود داشته باشد چرا که متهم را از اساسی ترین حقوق خود که آزادی است محروم می کند.
▪︎ شاکی با ارائه ادله کافی مبنی بر وجود هر یک از این موارد به همراه لایحه دفاعیه مناسب، پرونده را آماده صدور قرار بازداشت موقت می نماید.
نحوه صدور قرار بازداشت موقت
قرار بازداشت باید مستدل و مستند به مواد قانونی باشد. اگر متهم به منظور جلوگیری از تبانی بازداشت شود علت آن در قرار قید می شود در این صورت مراقبت های لازم به عمل خواهد آمد.
قرار مذکور باید به تایید دادستان برسد. دادستان ظرف بیست و چهار ساعت نظر خود را مکتوب اعلام می نماید. در صورت مخالفت دادستان با قرار صادره، حل اختلاف با دادگاه کیفری ۲ می باشد.
در طول رفع اختلاف که حداکثر ده روز است متهم در بازداشت می ماند. دادگاه در وقت فوق‌العاده العاده به اختلاف رسیدگی و تصمیم قطعی می گیرد.
اعتراض به قرار بازداشت موقت
در جرایم موضوع ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری (به جز بند ث) شامل:
الف ـ جرايم موجب مجازات سلب حيات
ب ـ جرايم موجب حبس ابد
پ ـ جرائم موجب مجازات قطع عضو يا جنايات عمدي عليه تماميت جسماني با ميزان نصف ديه كامل يا بيش از آن
ت ـ جرائم موجب مجازات تعزيري درجه سه و بالاتر
ث- جرایم سیاسی و مطبوعاتی
اگر تا دو ماه متهم به دلیل صدور قرار تامین در بازداشت باشد، بازپرس باید در زمان صدور هر یک از قرارهای نهایی در خصوص بازداشت تعیین تکلیف کند و آن را فک یا ابقاء نماید.
در صورت ابقاء قرار بازداشت موقت (در بازداشت ماندن) باید علل موجه آن را در قرار صادره ذکر کند. در این صورت متهم ظرف ده روز حق اعتراض به آن را دارد.
رسیدگی به اعتراض متهم در دادگاه انجام می شود. چنانچه بازداشت متهم ادامه داشته باشد، وی حق دارد هر دو ماه یکبار به آن اعتراص نماید.
در سایر جرایم، اگر متهم در بازداشت باشد در زمان صدور قرار نهایی بازپرس بازداشت موقت را فک یا ابقاء می نماید. در صورت ابقاء، ظرف ده روز قابل اعتراض توسط متهم خواهد بود. وی هر یک ماه یکبار می تواند به قرار صادره در دادگاه اعتراض نماید.
در هر مورد که ادامه یا ابقاء بازداشت لازم باشد (مانند بیم مخفی شدن متهم) تایید دادستان لازم است. در صورت اختلاف میان بازپرس و دادستان، رفع اختلاف با دادگاه خواهد بود.
اگر متهم موجبات بازداشت را مرتفع ببیند، می تواند حسب مورد، فک قرار یا تبدیل آن به قرار تامین کیفری خفیف تر (مانند قرار وثیقه یا کفالت) را از بازپرس بخواهد.
بازپرس فوراً و حداکثر ظرف پنج روز مستدلاً در این مورد اظهارنظر می نماید. در صورت رد درخواست، متهم ظرف ده روز می تواند به آن اعتراض نماید.
بیشتر بدانید:
مدت بازداشت موقت
مدت بازداشت موقت در جرایم موجب قصاص نفس و اعدام که سالب حیات هستند حداکثر دو سال و در سایر جرایم حداکثر یکسال می باشد. مدت بازداشت شامل قرارهای دادسرا و دادگاه می گردد.
همچنین اگر قرار تامین دیگری صادر شده باشد و به علت عجز از تودیع آن منتهی به بازداشت متهم گردد، مورد احتساب واقع می شود. در هر حال مدت بازداشت متهم نباید از حداقل مجازات قانونی حبس آن جرم بیشتر شود.
اقدامات پس از رفع علت بازداشت
چنانچه متهم به علت توجه اتهامی در بازداشت موقت باشد هر زمان که علت مرتفع شود قرار صادره رفع و آزاد می شود.
اگر میان بازپرس و دادستان در مورد فک قرار یا ابقاء آن اختلاف باشد، پرونده به دادگاه کیفری ۲ ارسال تا به اختلاف رسیدگی گردد. تصمیم دادگاه قطعی است.
بیشتر بدانید:
در صورت وجود موجبات فک قرار (رفع بازداشت) در پرونده، متهم می تواند از بازپرس رفع بازداشت یا تبدیل آن به قرار خفیف تر را بخواهد. بازپرس به درخواست متهم رسیدگی و تصمیم مقتضی اتخاذ می نماید.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- اگر مجازات جرمی فرضاً سه تا ده سال باشد شرایط بازداشت موقت چگونه است؟
در این قبیل جرایم حداکثر مدت بازداشت یک سال خواهد بود. پس از یک سال بازپرس قرار را تبدیل به وثیقه یا کفالت می نماید.
۲- چنانچه متهم از تودیع قرار کفالت یا وثیقه عاجز باشد چه تصمیمی اتخاذ می شود؟
قرارهای مذکور تبدیل به بازداشت متهم می گردد و مدت بازداشت موقت نباید از حداقل مجازات قانونی حبس آن جرم تجاوز کند.
۳- آیا صدور قرار بازداشت موقت الزامی است؟
در برخی جرایم در صورت وجود دلایل و قرائن کافی مبنی بر مجرم بودن متهم صدور آن الزامی است.
