- دعوی خلع ید به استناد سند عادی - 2025-02-19
- دعوی خلع ید زمین کشاورزی - 2025-02-17
- شرایط تحقق ارث - 2025-02-15
یکی از آثار عقد نکاح، اجازه خروج همسر از کشور است. با وقوع عقد، زن و مرد تحت زوجیت یکدیگر درآمده و حقوق و تکالیف و محدودیت‌هایی در نتیجه آن ایجاد می‌گردد از جمله آن ممنوعیت خروج زن از کشور بدن اجازه همسر است. طبق بند ۳ ماده ۱۸ قانون گذرنامه مصوب ۱۳۵۱، زنان شوهردار با موافقت کتبی همسرانش می‌توانند به خارج از کشور سفر کنند. با توجه به قوانین وضع‌شده در خصوص خروج زن شوهردار از کشور و محدودیت آن، لازم است نسبت به آن آگاهی داشته باشیم.
در این مقاله موارد اجازه خروج زن از کشور و شرایط آن بیان می‌گردد. بعلاوه شما می توانید برای تنظیم اوراق قضایی و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
اذن خروج زن از کشور
فهرست مطالب
با وقوع نکاح زن و مرد به زوجیت یکدیگر درآمده و حقوق و تکالیف هر یک در برابر یکدیگر برقرار می‌شود. با خوانده شدن صیغه نکاح، یکی از الزامات قانونی ناشی از عقد نکاح که عدم خروج زن از کشور بدون اجازه همسر است برقرار می‌شود. قبول زوجیت به معنای پذیرش شروط قانونی، عرفی و قراردادی آن می‌باشد.
در بسیاری موارد، مرد برای آزار و اذیت زوجه، غرض‌ورزی و باج‌خواهی از زن، مانع خروج وی از کشور می‌گردد. در این موارد زن با مشکلات عدیده مواجه شده و در مواردی ناچار به اقامه دعوی می‌شود. اجازه خروج دختر بدون شوهر با پدرش است در صورتی که سن وی کمتر از ۱۸ سال باشد.
تمدید گذرنامه و اجازه همسر
مدت اعتبار گذرنامه برای خروج از کشور ۵ سال است. در مورد زن شوهردار هر زمان در موقع تمدید گذرنامه، باید همسر اجازه خروج بدهد و گذرنامه را امضا نماید. اجازه صدور گذرنامه همسر به منزله این نیست که دیگر نمی تواند مرد مانع خروج همسر شود، بلکه هر زمان میتواند با مراجعه به اداره گذرنامه محل زندگی و با تقاضای کتبی، مانع خروج زن از کشور گردد.
اجازه خروج از کشور در نکاح دائم و موقت
عقد نکاح دو نوع است: دائم و موقت. قانون در خصوص نکاح دائم، محدودیت اجازه همسر برای خروج از کشور را قرار داده است. لکن در نکاح موقت اجازه همسر لازم نبوده و زن میتواند با اراده خود هر زمان و بدون اجازه همسر به خارج از کشور سفر کند. بنابراین ازدواج موقت ولو به مدت طولانی (صیغه نود و نه ساله) قانوناً مانعی برای مسافرت زن به خارج کشور نمی‌باشد.
اجازه خروج از کشور به موجب شرط ضمن عقد
زوجه میتواند به موجب ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی ضمن عقد نکاح شرط کند هر زمان بتواند از کشور خارج شده و نیازی به اجازه همسر نمی‌باشد. در این صورت، این شرط مانند سایر شروط ضمن عقد نکاح، بر عهده مرد قرار گرفته و ملرم به ایفای آن می‌باشد.
در صورت شرط خروج از کشور در ضمن عقد، مرد نمی‌تواند مانع زن شود یا محدودیتی برای وی ایجاد کند مگر زوجه قصد سوءاستفاده از شرط ضمن عقد را داشته باشد. همچنین اگر با وجود شرط ضمن عقد، مرد مانع خروج همسر شود، زن میتواند الزام مرد به خروج از کشور را از دادگاه تقاضا کند.
اجازه خروج از کشور با وکالت بلاعزل
به موجب عقد وکالت، هر کس میتواند برای انجام کار حقوقی دیگری را نایب خود قرار دهد. برای اعطای نیابت لازم است بین طرفین سند وکالت رسمی تنظیم شود. مرد میتواند به موجب وکالت بلاعزل و تام، اجازه خروج از کشور را به همسرش بدهد. وکالت بلاعزل سند رسمی است که به موجب آن موکل (مرد) حق عزل وکیل (زن) و فسخ وکالت را از خود سلب و ساقط می‌نماید.
در این وکالت زوج حق مسافرت به خارج از کشور ولو کراراً و در هر زمان را به زوجه اعطا می‌نماید. چون ضمن سند، حق عزل وکیل ساقط شده زوج نمی‌تواند آن را فسخ کند یا از اجازه خود عدول کند. در این صورت زن میتواند با در دست داشتن وکالتنامه و مدارک شناسایی به اداره گذرنامه مراجعه و از طرف شوهر رضایت‌نامه را امضا نماید.
طبق قاعده عمومی، چنانچه سفرهای زوجه بی‌رویه باشد به طوری که به اساس زندگی لطمه وارد کند یا برخلاف مصالح خانوادگی باشد، مرد میتواند دعوی ابطال وکالتنامه را اقامه نماید و بدینوسیله با حکم قطعی دادگاه مبنی بر ابطال وکالت، مانع خروج زوجه گردد.
درخواست اجازه خروج از کشور
گاهی اوقات، به دلایلی از جمله سفر زیارتی زوجه قصد خروج از کشور را دارد. به عبارتی، اختیارات شوهر در موارد منع خروج زن از کشور، مطلق نیست. در صورتی که زوج به جهات واهی و غرض‌ورزانه مانع خروج زوجه شود، زن میتواند از دادستان شهر محل اقامت خود درخواست خروج از کشور بدون اجازه همسر را نماید.
به پیوست درخواست، مدارک اختلاف بین زوجین مانند استشهادیه یا مدارک پرونده طلاق ضمیمه می‌شود. در صورت احراز مراتب، گذرنامه برای یکبار خروج از کشور صادر می‌شود. لازم به ذکر است دختر مجرد بالای ۱۸ سال، برای خروج از کشور نیازی به اجازه هیچکس ندارد. لکن در مورد دختر مجرد زیر ۱۸ سال، خروج از کشور نیازمند اجازه کتبی پدر یا قیم می‌باشد.
لغو ممنوعیت خروج زن از کشور
با وقوع طلاق، رابطه زوجیت بین طرفین قطع می‌گردد. یکی از آثارطلاق، لغو ممنوعیت خروج زن از کشور است. از تاریخ ثبت طلاق، زن می تواند به استناد طلاق‌نامه صادره راساً درخواست صدور گذرنامه نماید. در مورد زوجه مطلقه از نوع رجعی، ثبت طلاق موکول به سپری شدن سه ماه از تاریخ اجرای صیغه و عدم رجوع مرد در مدت عده است. در این نوع طلاق پس از ثبت (نه اجرا) محدودیت خروج زن از کشور رفع می‌گردد.
در طلاق بائن با اجرای صیغه، طلاق ثبت و از همان تاریخ محدودیت خروج زن از بین می‌رود. از دیگر موارد لغو ممنوعیت خروج همسر از کشور، فسخ نکاح، انفساخ نکاح، بطلان نکاح و فوت شوهر می‌باشد.
قانون اجازه خروج زن از کشور
مواد قانونی مرتبط با اجازه خروج همسر از کشور در ادامه آورده می‌شوند.
ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی
همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود.
ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی
در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است.
ماده ۶۷۹ قانون مدنی
موکل میتواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر اینکه وکالت وکیل با عدم عزل در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد.
ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی
طرفین عقد ازدواج می‌توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند: مثل این که شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غایب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوءقصد یا سوءرفتاری نماید که زندگانی آن‌ها با یکدیگر غیرقابل تحمل شود زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهایی خود را مطلقه سازد.
ماده ۱۸ قانون گذرنامه
برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‌شود:
۱ (اصلاحی ۱۳۸۰/۳/۲۳) – اشخاصی که کمتر از ۱۸ سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت و یا قیمومیت می‌باشند با اجازه کتبی ولی یا قیم آنان.
۲- مشمولین وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره وظیفه عمومی.
۳- زنان شوهردار ولو کمتر از ۱۸ سال تمام با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه که مکلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست یا رد آن حداکثر ظرف سه روز اعلام دارد کافی است. زنانی که با شوهر خود مقیم خارج هستند و زنانی که شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی باقی مانده‌اند از شرط این بند مستثنی می‌باشند.
جمع‌بندی
یکی از آثار عقد نکاح دائم، اجازه کتبی همسر برای خروج زن از کشور است. این محدودیت همیشگی بوده و فقط با طلاق یا انحلال زوجیت به هر طریق از بین می‌رود. زن مطلقه و دختر بالای ۱۸ سال برای خروج از کشور نیازی به اجازه کسی ندارند. جهت دریافت مشاوره و اعطای وکالت با شماره‌های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- آیا با وکالت عادی می‌توان اجازه خروج را گرفت؟
زوجه فقط با سند رسمی وکالت یا شرط ضمن عقد میتواند به نیابت از همسر در مراجع دولتی برای اخذ گذرنامه اقدام نماید.
۲- زوجه چگونه میتواند اختیار خروج از کشور را اخذ کند؟
زوجه میتواند ضمن سند ازدواج یا وکالت رسمی مستقل اجازه خروج از کشور را از همسر بگیرد.