- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
ایجاد رابطه حقوقی بین افراد نیاز به انعقاد عقد به طور قانونی دارد. در مناسبات اجتماعی و اقتصادی افراد نیاز به مراودات مالی احساس می شود.
هر قراردادی با قصد و توافق طرفین ایجاد می شود. متعاملین باید قصد مشترک نسبت به آنچه تراضی نموده اند داشته باشند. به عبارتی اراده ظاهری و باطنی طرفین که به واسطه آن اقدام به معامله می نمایند یکی باشد.
در ادامه انواع عقد در قانون مدنی ایران و تعریف حقوقی و نکات هر یک آورده شده است.
بعلاوه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
عقد یا قرارداد چیست؟
فهرست مطالب
عقد عبارت است از اینکه دو یا چند نفر در مقابل دو یا چند نفر دیگر تعهد بر انجام کاری نمایند و مورد قبول آنها باشد. قرارداد با ایجاب یک طرف و قبول طرف دیگر ایجاد می گردد. به عبارتی، فروشنده قصد فروش آپارتمان را اعلام و ایجاب می کند و خریدار قبول می کند.
هر قراردادی برای اینکه صحیح باشد باید شرایط اساسی آن رعایت شود. این شروط که در ماده ۱۹۰ قانون مدنی آمده عبارتند از: ۱- قصد و نیت طرفین؛ ۲- اهلیت طرفین؛ ۳- معین بودن مورد معامله؛ ۴- مشروع بودن جهت معامله.
فقدان هر یک عدم نفوذ یا باطل شدن عقد را به دنبال خواهد داشت و موجب از بین رفتن قرارداد به جهت فسخ، انفساخ یا بطلان می گردد.
نکته: عقد حداقل با اراده دو نفر تشکیل می شود. در مقابل ایقاع قرار دارد که صرفاً با یک اراده واقع می شود.
بیشتر بدانید:
انواع عقد کدام است؟
عقد انواع مختلفی دارد. در هر مورد چه از نظر شکل قرارداد و چه به لحاظ آثار و نتایج آن شرایط قانونی باید رعایت شود.
اقسام عقود در قانون مدنی عبارتند از: لازم، جایز، خیاری، منجز و معلق.
به این موارد باید عقود معین و غیرمعین، مسامحه ای و مغابنه ای، عینی و رضایی و تشریفاتی، معوض و مجانی، اصلی و تبعی، تملیکی و عهدی را اضافه نمود.
عقد معوض عقدی است با برابری عرفی ارزش عوضین معامله. در عقد غیر معوض یا مجانی برابری ارزش عوضین اهمیت ندارد.
عقود مسامحه ای مجانی هستند مانند هبه و صلح مجانی. قراردادهای مغابنه ای مانند بیع و اجاره و به طور کلی عقدی است که طرفین با انگیزه برابری ارزش عوضین معامله می کنند.
عقد تملیکی یا ناقله به قراردادی گفته می شود که در آن مالکیت منتقل می شود. بیع و اجاره عقود تملیکی هستند و مالکیت منتقل می شود.
عقد عهدی به تعهد طرف قرارداد مبنی بر انجام امری گفته می شود. وصیت عهدی که به موجب آن موصی شخصی به عنوان وصی تعیین می کند از این نوع است. وصی عهده دار واجبات مالی موصی و ثلث ترکه و اخراج آن از کل ماترک می باشد.
عقد تبعی مانند شرط ضمانت ضمن عقد اصلی می باشد. حیات عقد تبعی منوط به استقرار قرارداد اصلی می باشد.
بیشتر بدانید:
عقود معین و نامعین
عقد یا قرارداد معین عقدی است که نام آنها در قانون ذکر شده است. بیع، اجاره، معاوضه، شرکت، جعاله، وکالت، صلح، مزارعه، مساقات، مضاربه، رهن، وصیت و هبه عقود معین هستند که هر یک دارای شرایط و مقررات ویژه خود می باشند.
وقتی طرفین قرارداد خرید و فروشی منعقد می کنند مقررات آمره مربوط به عقد بیع بایستی رعایت گردد. قوانین آمره مواردی هستند که طبق قانون باید رعایت شود مانند قصد انجام معامله.
در مقابل مقررات تکمیلی است بدین معنا که طرفین می توانند بر خلافش توافق کنند مانند زمان تحویل مورد معامله.
عقود نامعین عقودی هستند که نامی از آنها در قانون برده نشده است. این قراردادها طبق ماده ۱۰ قانون مدنی بین طرفین لازم الاجرا و معتبر می باشند.
ماده ۱۰ قانون مدنی: قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.
نکته: در عقود نامعین نیز بایستی شرایط اساسی صحت قراردادها رعایت شود والا عقد غیر نافذ یا باطل است.
بیشتر بدانید:
عقود لازم و جایز
در یک تقسیم بندی عقد به لازم و جایز تقسیم می شود. طبق ماده ۲۱۹ قانون مدنی و اصاله اللزوم اصل بر لازم بودن عقود است مگر به جهت فسخ یا اقاله منحل گردد.
عقود از قبیل بیع، اجاره، معاوضه لازم هستند. عقد جایز عقدی است که هر یک از طرفین هر وقت بخواهند می توانند آن را بر هم زنند مگر عدم فسخ را شرط نموده باشند مانند عقود ودیعه، عاریه و وکالت.
قرارداد لازم با فوت یا حجر هر یک از طرفین منحل نمی شود. در این صورت وراث متوفی به عنوان قائم مقام عام، عهده دار آثار قرارداد می باشند.
اما عقد جایز با فوت یا حجر هر یک از طرفین به هم می خورد. نکته: وکالت بلاعزل قابل فسخ نمی باشد. لکن با فوت یا حجر هر یک از طرفین وکالت باطل می گردد.
بیشتر بدانید:
عقود رضایی، تشریفاتی و عینی
عقد رضایی عقدی است که با ایجاب و قبول و با توافق طرفین ایجاد می شود بدون اینکه نیاز به تشریفات دیگری باشد مانند بیع و اجاره. اصولا عقود رضایی هستند.
عقد تشریفاتی عقدی است که علاوه بر توافق طرفین، تشریفات خاصی نیز باید در آنها رعایت شود مانند نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکا با مسئولیت محدود.
عقود رهن، هبه، وقف، صرف و عقد موجد حق انتفاع (حق عمری، رقبی و سکنی) عقود عینی هستند. قبض شرط صحت آنها است. تا زمانی که قبض و استیلاء طرف قرارداد بر مورد معامله صورت نگیرد عقد واقع نمی شود.
عقود منجز و معلق
عقد منجز عقدی است که بدون اینکه منوط به وقوع امری در آینده باشد آثار حقوقی آن همزمان با امضای قرارداد شکل گرفته و مالکیت منتقل می شود مانند بیع و اجاره.
عقد معلق عبارت است از اینکه ایجاد آن متوقف بر وقوع امری در آینده باشد. برای مثال پدری دو دانگ از ملک را نام فرزندش می کند به شرطی که در کنکور پذیرش شود.
عقود خیاری و غیر خیاری
عقد خیاری عقدی است که اختیار فسخ معامله به دو طرف قرارداد یا یکی از آنها یا به شخص ثالثی داده شود. عمل حقوقی فسخ مخصوص عقود لازم است.
عقود جایز با اراده هر یک از طرفین منحل می شوند. برای مثال، طرفین شرط کنند عقد ظرف یک ماه از تاریخ قرارداد توسط فروشنده فسخ گردد.
عقد غیر خیاری آن است که اختیار فسخ و بر هم زدن قرارداد به کسی واگذار نشده باشد.
نکته: شرط فسخ معامله یکی از انواع خیارات قانونی است.
بیشتر بدانید:
خلاصه کلام
عقود از نظر آثار، تبعات و نتایجی آنها به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. طرفین عقود خواه معین یا غیرمعین باید مقررات آمره و شکلی را رعایت کنند اصولاً در مبادلات مالی طرفین می توانند برخلاف قانون با یکدیگر توافق کنند.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- عقد خیاری در دسته تقسیم بندی کدام عقود است؟
عقد خیاری از تقسیمات عقد لازم است.
۲- وکالت بلاعزل چه نوع عقدی است؟
عقدی جایز است که طرفین حق فسخ را از خود سلب و ساقط نموده اند.
۳- بیع صرف چیست؟
عقدی عینی است که مبیع و ثمن آن طلا و نقره می باشد.
۴- آیا عقد با یک اراده محقق می شود؟
برای تشکیل عقد لااقل دو اراده باید وجود داشته باشد.
۵- آیا ایقاع تشریفاتی وجود دارد؟
طلاق ایقاع تشریفاتی محسوب می شود.
