- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
تدلیس در نکاح به معنای عملیات فریبکارانه از سوی مرد یا زن پیش از وقوع عقد نکاح است. به طوری که باعث شود تمایل به ازدواج در طرف دیگر ایجاد و منتهی به نکاح شود.
به عبارتی تدلیس در نکاح عبارت است از اینکه یکی از طرفین به واسطه عملیات متقلبانه نقص یا عیبی را که دارد پنهان کند یا خود را دارای صفت کمالی که فاقد آن است به طرف دیگر معرفی کند.
در نوشته حاضر به طور کاربردی به بیان تدلیس در نکاح، مراحل و شرایط آن پرداخته شده است.
ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
فهرست مطالب
تدلیس در نکاح
طبق ماده ۴۳۸ قانون مدنی تدلیس به عملیاتی گفته می شود که موجب فریب طرف معامله شود. این مقررات در مورد تدلیس در نکاح نیز تسری می یابد. یکی از موارد حق فسخ زوجین در قانون، تدلیس از سوی طرف عقد است.
گاهی طرفین ضمن عقد صفت خاصی را شرط می نمایند. ولی بعد مشخص می شود وصف مورد نظر در طرف وجود نداشته، در این جا حق فسخ به جهت تدلیس ایجاد می شود. خواه شرط بطور صریح در عقدنامه ذکر شده باشد یا عقد بر مبنای آن ایجاد شده باشد.
تدلیس وقتی موجب فسخ نکاح است که یا از سوی طرف عقد باشد یا از سوی شخص ثالث با تبانی طرف مقابل صورت بگیرد. چنانچه تدلیس از سوی شخص ثالث مانند پدر و مادر بدون تبانی با طرف عقد باشد مانع تحقق حق فسخ می شود.
بیشتر بدانید:
حق فسخ ناشی از تدلیس در نکاح
طبق ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی: هر گاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود، خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متبایناً بر آن واقع شده باشد.
فسخ نکاح عمل حقوقی یکطرفه و ایقاع است. به خواست و اراده ایقاع کننده محقق می شود بدون اینکه نیازمند قبول طرف مقابل و توافق با وی باشد. رای دادگاه مبنی بر فسخ اعلامی است نه تاسیسی.
بنابراین پس از صدور حکم قطعی، نیازی به درخواست اجرای حکم و صدور اجرائیه نمی باشد. دادگاه ضمن حکم به دفترخانه مراتب فسخ را اعلام می نماید.
در تدلیس حق فسخ ناشی از تدلیس وصف فرعی عقد نکاح است نه وصف اساسی. به دلیل همین وصف فرعی، موجب بطلان عقد نمی شود. بلکه عقد صحیح بوده و حق فسخ برای طرفی که تدلیس شده، ایجاد می گردد.
آیا با دروغ تدلیس واقع می شود؟
صرف دروغ گفتن موجب تدلیس و فسخ نکاح نمی شود. بلکه باید همراه با عملیاتی باشد که با تبانی شخص ثالث(مثالاً پدر و مادر تدلیس کننده) موجب فریب شود یا صحنه سازی شود و یا هر اقدامی که میل به ازدواج را در طرف مقابل ایجاد نموده و موجب نکاح گردد.
در کل موضوع فریب و تشخیص آن بستگی به عرف دارد. دادگاه با توجه به عرف حاکم، خصوصیت عمل انجام شده و نحوه دفاع، حکم به فسخ نکاح در نتیجه تدلیس صادر می کند.
بیشتر بدانید:
خیار فسخ نکاح فوری است
طبق ماده ۱۱۳۱ قانون مدنی: خیار فسخ فوری است و اگر طرفی که حق فسخ دارد بعد از اطلاع به علت فسخ، نکاح را فسخ نکند خیار او ساقط می‌شود، به شرط این که علم به حق فسخ و فوریت آن داشته باشد. تشخیص مدتی که برای امکان استفاده از خیار لازم بوده به نظر عرف و عادت است.
ماده ۱۱۳۱ قانون مدنی فوری بودن فسخ نکاح را منوط به دو شرط: ۱- علم فریب خورده به حق فسخی که دارد؛ ۲- علم به فوری بودن آن دانسته است. به عبارتی، صاحب حق فسخ(تدلیس شونده) باید ثابت کند نمی دانسته حق فسخ دارد یا نمی دانسته اجرای حق فسخ وی فوری بوده است.
دادگاه با توجه به شرایط، اوضاع و احوال و عرف محل سکونت، مدت متعارفی را تعیین و مبنای قبول یا رد دادخواست خواهان قرار می دهد.
جرم تدلیس در نکاح
شروط تحقق جرم فریب در نکاح عبارت است از:
▪︎ عملیات فریب اعم از پوشاندن عیب و نقص یا نمایاندن صفت کمال از سوی طرف ازدواج باشد و موجب تمایل به ازدواج شود.
▪︎ زوج یا زوجه باید مورد تدلیس قرار بگیرد.
▪︎ ادعای فریب واهی باشد.
▪︎ عملیات فریب بر وقوع نکاح مقدم باشد.
▪︎ تمایل ایجاد و منتهی به ازدواج گردد.
بیشتر بدانید:
مطالبه خسارت ناشی از تدلیس
در صورت تدلیس در نکاح، فریب خورده می تواند خسارات وارده را از طرف مقابل مطالبه کند. مطالبه خسارت بعد از اثبات فسخ و صدور رای امکانپذیر است.
فرد ثالثی که با تبانی با طرف عقد موجب تدلیس و فریب طرف دیگر شده و منتهی به ازدواج شده باشد، مقصر است. چنین شخصی مسئول زیان وارده می باشد. لذا می توان با تقدیم دادخواست خسارات وارده را از وی مطالبه نمود.
گاهی شخص ثالث بدون تبانی طرف عقد موجب تدلیس در ازدواج شده و منتهی به نکاح می شود. در این صورت دادخواست مطالبه خسارت به طرفیت شخص ثالث ارائه می گردد.
بیشتر بدانید:
برای اثبات خسارات وارده خواهان بایستی سه رکن مسئولیت مدنی شامل وقوع تدلیس، ورود ضرر و رابطه علیت بین تدلیس و ضرر وارده را در دادگاه ثابت نماید. میزان خسارت واقعی با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری تعیین و بر اساس آن رای صادر می شود.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور خانوادگی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- جهل به حق فسخ نکاح از سوی چه کسی ثابت می شود؟
فسخ نکاح فوری است و باید در مدت متعارف اعلام شود. در غیر این صورت خواهان عدم اطلاع خود را نسبت به حق فسخ را ثابت می کند.
۲- اگر پدر زوج بدون اطلاع وی تدلیس کند حق فسخ ایجاد می شود؟
تدلیس شخص ثالث باید با اطلاع طرف ازدواج باشد.
۳- اگر نکاح واقع شود ولی نه بر اثر عملیات فریبکارانه، حق فسخ وجود دارد؟
حق فسخ ناشی از تدلیس وقتی است که نکاح بر اثر عملیات تدلیس محقق شده باشد.
