- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
جرم تخریب از جرایم علیه اموال و مالکیت است که مرتکب از دو جنبه عمومی و خصوصی قابل پیگرد و تعقیب است. تخریب در لغت به معنای خراب کردن و ویران نمودن است و در اصطلاح حقوقی عبارت است از وارد نمودن خسارت به مال دیگری به طور عمدی و با سوءنیت. در قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ تعریفی از این جرم نشده است.
مصادیق جرم تخریب از قبیل سوزاندن مال یا شیء متعلق به دیگری اعم از منقول یا غیر منقول و مال مفروز یا مشاع است. گاهی بر اثر نابود کردن عمدی مال دیگری جرم تخریب محقق میشود. زمانی با خسارت وارد آوردن بدون از بین رفتن مال، عنصر مادی جرم شکل میگیرد. در ادامه وکیل کیفری تهران جرم تخریب و نحوه اثبات و مجازات آن و سایر موارد مهم را بیان میکند. همچنین شما می توانید جهت وکالت و تنظیم اوراق قضایی با ما در تماس باشید.
شروط تحقق جرم تخریب
فهرست مطالب
برای تحقق کامل جرم تخریب چند شرط باید وجود داشته باشد.
۱- عمدی بودن تخریب مال دیگری
۲- ورود ضرر به صاحب مال اعم از ضرر مادی یا معنوی.
۳- مالکیت شاکی نسبت به مال موضوع جرم
اثبات جرم تخریب
هر جرمی برای اینکه قابل تعقیب و مجازات باشد، باید عناصر و ارکان آن به نحو درست اثبات شود. در زمان شکایت، شاکی باید دلایل مربوط به مالکیت خود نسبت به مال موضوع شکایت را ارائه و ضمیمه شکوائیه نماید. در مراحل شکایت کیفری که اخذ اظهارات متهم و تحقیقات مقدماتی است، در خصوص عمدی بودن عمل ارتکابی و ورود خسارت به شاکی اقدامات لازم صورت میگیرد.
شاکی ادله مربوط به خسارت واردشده را باید به مرجع کیفری به همراه دفاع صحیح ارائه نماید. بزهدیده میتواند ضمن شکوائیه یا بعد از آن، صدور قرار تامین خواسته و توقیف اموال متهم را از مرجع رسیدگیکننده تقاضا نماید. ادله اثبات جرم تخریب از قبیل شهادت شهود، اقرار مرتکب، تامین دلیل، معاینه و تحقیق محلی میباشد.
ارکان متشکله جرم تخریب
رکن مادی – عنصر مادی جرم تخریب شامل از بین بردن مال یا شیء متعلق به دیگری به نحوی از انحاء میباشد. ممکن است، عمل تخریب به صورت فعل مستقیم باشد مانند قطع درخت یا به صورت غیر مستقیم محقق شود مانند بستن آب به قصد نرسیدن آب به مزرعه و در نتیجه خشکاندن محصول متعلق به دیگری.
جرم تخریب نسبت به اموال یا اشیائی واقع میشود که دارای ارزش مادی یا معنوی هستند. مالی که فاقد ارزش و مالیت باشد ولی برای صاحب آن ارزش معنوی داشته باشد میتواند موضوع جرم واقع شود. با تخریب اموال فاقد ارزش اقتصادی از قبیل مشروبات الکلی یا ادوات قمار، جرمی محقق نمیشود. برای تحقق جرم تخریب، وسیله خاصی مدنظر نیست. هر وسیلهای که موجب از بین بردن مال دیگری و ورود خسارت به مالک شود برای تحقق جرم کافی است.
رکن معنوی یا روانی – برای اینکه فعل مرتکب قابل تعقیب و مجازات باشد، میبایست سوءنیت عام مرتکب احراز گردد. به علم و عمد در ارتکاب جرم سوءنیت عام میگویند. در صورتی تخریب مال دیگری جرم محسوب میشود که با اراده و عمد واقع شده باشد. در صورت فقدان هر یک از ارکان مزبور عمل ارتکابی فاقد وصف مجرمانه بوده و صرفاً واجد مسئولیت مدنی است. سوءنیت خاص یا قصد نتیجه در این جرم، ورود ضرر به مالک است.
از این رو چنانچه تخریب مال دیگری به قصد ضرر به غیر نباشد، مانند شکستن پنجره به منظور نجات فردی از آتش سوزی، در چنین صورتی جرمی واقع نشده است.
رکن قانونی – ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده) : هر کس عمداً عمارت یا بنا یا کشتی یا هواپیما یا کارخانه یا انبار و به طور کلی هر محل مسکونی یا معد برای سکنی یا جنگل یا خرمن یا هر نوع محصول زراعی یا اشجار یا مزارع یا باغ های متعلق به دیگری را آتش بزند به حبس از دو تا پنج سال محکوم می شود.
تبصره– اعمال فوق در این فصل در صورتی که به قصد مقابله با حکومت اسلامی باشد مجازات محارب را خواهد داشت.
ماده ۶۷۶– هرکس سایر اشیاء منقول متعلق به دیگری را آتش بزند به حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه محکوم خواهد شد.
ماده ۶۷۷– هرکس عمداً اشیاء منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب نماید یا به هر نحو کلاً یا بعضاً تلف نماید و یا از کار اندازد به حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه و در صورتی که میزان خسارت وارده یکصد میلیون ریال یا کمتر باشد به جزای نقدی تا دو برابر معادل خسارت وارده محکوم خواهد شد.
ماده ۶۷۸- هر گاه جرایم مذکور در مواد (۶۷۶) و (۶۷۷) به وسیله مواد منفجره واقع شده باشد مجازات مرتکب دو تا پنج سال حبس است.
ماده ۶۸۹- در تمام موارد مذکور در این فصل هر گاه حرق و تخریب و سایر اقدامات انجام شده منتهی به قتل یا نقص عضو یا جراحت و صدمه به انسانی شود مرتکب علاوه بر مجازات های مذکور حسب مورد به قصاص و پرداخت دیه و در هر حال به تأدیه خسارات وارده نیز محکوم خواهد شد.
بیشتر بدانید:
مجازات جرم
مجازاتهای تعزیری ذیل ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی ذکر شدهاند بر اساس آن:
▪︎ مجازات آتش زدن اموال غیر منقول متعلق به دیگری یا به وسیله مواد منفجره، دو تا پنج سال حبس است که درجه پنج محسوب میشود.
▪︎ مجازات تخریب یا اتلاف مال دیگری حبس تعزیری از سه ماه تا یکسال و ششماه است که مجازات درجه هفت است.
رسیدگی به کلیه جرایم درجه ۷ و ۸ در صلاحیت دادگاه صلح محل وقوع جرم (تخریب) است. در خصوص جرایم درجه ۱ تا ۶ ابتدا در دادسرا پرونده تشکیل و پس از تحقیقات مقدماتی و صدور کیفرخواست، جهت رسیدگی و صدور حکم به دادگاه کیفری ۱ یا ۲ ارسال میشود.
پس از اصلاحات قانون مجازات اسلامی در سال ۱۳۹۹ و تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات جرم تخریب در مورد مالی که ده میلیون تومان ارزش دارد اصلاح گردید. به دلیل پایین بودن ارزش مال در این مورد، قانون مجازات آن را محدود به جزای نقدی تا دو برابر خسارت وارده به شاکی خصوصی نموده و جرمی قابل گذشت است.
شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی در جرایم درجه ۱ تا ۵ جرمانگاری شده و برای آن مجازات تعیین شده است. بر اساس همین قاعده، ابتدا درجه مجازات مشخص میشود سپس اگر در ردیف مجازاتهای مذکور قرار گرفت، شروع به جرم قابل تعقیب و مجازات خواهد بود.
– مجازات شروع به جرم آتش زدن اموال متعلق به غیر یا تخریب به وسیله مواد منفجره، حبس تعزیری یا شلاق یا جزای نقدی درجه شش میباشد.
– شروع به جرم خراب کردن یا تلف مال منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری جرم نیست بنابراین در این موارد مرتکب قابل تعقیب نیست.
مالکیت شاکی در جرم تخریب
در جرم تخریب اعم از مال منقول و غیر منقول، خواه متعلق به اشخاص خصوصی باشد یا دولتی، شاکی میبایست مالک رسمی مال باشد. مرجع کیفری ابتدائاً در مورد مالکیت شاکی تحقیق نموده و در صورت احراز آن، تعقیب و تحقیقات را ادامه میدهد.
نمونه رای دادگاه: احراز مالکیت شاکی از شرایط و مقدمات رسیدگی به شکایت تخریب مال است.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۱۳۰۰ – ۱۳۹۳/۱۰/۱۶ شعبه ۹ دادگاه تجدیدنظر تهران)
آثار گذشت و مرور زمان جرم تخریب
طبق قوانین جزایی ایران اصل بر غیر قابل گذشت بودم جرم است مگر قابل گذشت بودن آن تصریح شده باشد. جرم تخریب یا اتلاف مال منقول یا غیر منقول متعلق به دیگری جرمی قابل گذشت است. آتش زدن اموال منقول و غیر منقول دیگری یا اموال عمومی و یا در مواردی که وسیله ارتکاب جرم مواد محترقه و منفجره است، از موجبات تشدید مجازات است. در این موارد تخریب، جرمی غیر قابل گذشت است.
بیشتر بدانید:
با توجه به قابل گذشت یا غیر قابل گذشت بودن جرم ارتکابی مشخص میشود آیا جرم مشمول مرور زمان شکایت، صدور حکم یا مرور زمان اجرای حکم کیفری شده است یا خیر. اگر جرم تخریب از جرایم غیر قابل گذشت باشد، طبق مواعد مقرر در ماده ۱۰۵ قانون مجازات اسلامی است و اگر قابل گذشت باشد مطابق ماده ۱۰۶ این قانون رفتار می شود که بر مبنای آن:
▪︎ مرور زمان جرم آتش زدن مال دیگری یا به وسیله مواد محترقه پس از انقضای هفت سال از تاریخ وقوع جرم است.
▪︎ مرور زمان جرم تخریب یا اتلاف مال دیگری مانند شکستن شیشه خودرو پس از انقضای سه سال از زمان تحقق جرم میباشد.
ضرر و زیان ناشی از جرم تخریب
جرم تخریب از دو جنبه عمومی (مجازات) و خصوصی (خسارت بزهدیده) قابل تعقیب است. بزهدیده میتواند ضمن شکایت کیفری و پس از احراز مجرمیت مرتکب، دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم را به مرجع کیفری تقدیم نماید. همچنین میتواند پس از صدور حکم قطعی کیفری، دعوی حقوقی مطالبه خسارت ناشی از تخریب را در دادگاه اقامه نماید.
در این صورت حکم قطعی ضمیمه دادخواست شده و به محتویات پرونده کیفری استناد میشود. اگر زیاندیده به هر علت نخواهد شکایت کیفری نماید، دعوی حقوقی مطالبه خسارت را به استناد تامین دلیل که قبلا اخذ نموده است، مطرح مینماید.
جرم تخریب اسناد دولتی
ماده ۶۸۱ قانون تعزیرات در خصوص تخریب اسناد دولتی میگوید: هر کس عالماً دفاتر و قبالهها و سایر اسناد دولتی را بسوزاند یا به هر نحو دیگری تلف کند به حبس از دو تا ده سال محکوم خواهد شد.
طبق ماده فوق شرایط این جرم عبارت است از:
۱- موضوع جرم باید سند بوده و متعلق به دولت باشد.
۲- سوءنیت عام، علم و عمد مرتکب و سوءنیت خاص و قصد نتیجه، ورود ضرر به زیاندیده است.
۳- جرمی عمومی و غیر قابل گذشت است.
۴- مجازات آن دو تا ده سال حبس و درجه ۴ است.
۵- مرور زمان جرم تخریب اسناد دولتی، ده سال از تاریخ وقوع جرم است.
۶- مجازات شروع به جرم تخریب، حبس بیش از دو تا پنج سال است که جرم درجه ۵ است.
جرم تخریب درختان موضوع ماده ۱ قانون گسترش فضای سبز
ماده ۶۸۶ قانون تعزیرات: هر کس درختان موضوع ماده یک قانون گسترش فضای سبز را عالماً عامداً و بر خلاف قانون مذکور قطع یا موجبات از بین رفتن آنها را فراهم آورد علاوه بر جبران خسارت وارده حسب مورد به حبس تعزیری از شش ماه تا سه سال یا جزای نقدی از سه میلیون تا هیجده میلیون ریال محکوم خواهد شد.
شرایط جرم مزبور عبارت است از:
۱- موضوع جرم باید درخت باشد و درخت در شهر واقع شده و تخریب آن بدون اخذ مجوز از شهرداری محل صورت گرفته باشد.
۲- سوءنیت عام، علم و عمد مرتکب و سوءنیت خاص و قصد نتیجه، قصد ورود ضرر است.
۳- جرم عمومی و غیر قابل گذشت است.
۴- مجازات آن حبس تعزیری از شش ماه تا سه سال یا جزای نقدی از سه میلیون تا هجده میلیون ریال و درجه ۴ است.
۵- مرور زمان شکایت ده سال از تاریخ جرم است.
۶- مجازات شروع به جرم حبس تعزیری درجه ۵، حبس بیش از دو تا پنج سال است.
جرم خرابکاری در وسایل و تأسيسات مورد استفاده عمومی
ماده ۶۸۷ قانون تعزیرات: هر کس در وسایل و تأسیسات مورد استفاده عمومی از قبیل شبکه های آب و فاضلاب، برق، نفت، گاز، پست و تلگراف و تلفن و مراکز فرکانس و ماکروویو (مخابرات) و رادیو و تلویزیون و متعلقات مربوط به آنها اعم از سد و کانال و انشعاب لوله کشی و نیروگاه های برق و خطوط انتقال نیرو و مخابرات (کابلهای هوایی یا زمینی یا نوری) و دستگاه های تولید و توزیع و انتقال آنها که به هزینه یا سرمایه دولت یا با سرمایه مشترک دولت و بخش غیر دولتی یا توسط بخش خصوصی برای استفاده عمومی ایجاد شده و همچنین در علائم راهنمایی و رانندگی و سایر علائمی که به منظور حفظ جان اشخاص یا تأمین تأسیسات فوق یا شوارع و جاده ها نصب شده است، مرتکب تخریب یا ایجاد حریق یا از کار انداختن یا هر نوع خرابکاری دیگر شود بدون آنکه منظور او اخلال در نظم و امنیت عمومی باشد به حبس از سه تا ده سال محکوم خواهد شد.
تبصره ۱- در صورتی که اعمال مذکور به منظور اخلال در نظم و امنیت جامعه و مقابله با حکومت اسلامی باشد مجازات محارب را خواهد داشت.
تبصره ۲- مجازات شروع به جرائم فوق یک تا سه سال حبس است.
شرایط جرم این ماده عبارت است از:
۱- موضوع تخریب باید وسایل و تأسيسات مورد استفاده عموم باشد و به قصد اخلال در نظم و امنیت جامعه نباشد و تاسیسات مزبور ایجاد یا نصب شده باشند و مرتکب نظامی نباشد.
۲- سوءنیت عام، علم و عمد مرتکب و سوءنیت خاص قصد ورود ضرر است.
۳- جرم عمومی و غیر قابل گذشت است.
۴- مجازات آن سه تا ده سال حبس تعزیری و درجه ۴ است.
۵- مرور زمان شکایت، ده سال از تاریخ وقوع جرم است.
۶- مجازات شروع به جرم، حبس تعزیری درجه ۵، حبس بیش از دو تا پنج سال است.
چند نکته در مورد جرم تخریب
▪︎ برای وقوع جرم تخریب، وسیله خاصی مدنظر نیست. هر وسیلهای که موجب از بین بردن مال دیگری و ورود خسارت به مالک شود برای تحقق جرم کافی است. در پروندهای لگد زدن به درب ورودی منزل غیر و شکستن آن منجر به محکومیت مرتکب به جرم تخریب گردید.
▪︎ در صورت توبه متهم و ندامت و اصلاح وی نزد قاضی، با توجه به میزان مجازات قانونی مرتکب، مجازات تخفیف یا ساقط می شود. توبه در جرایم درجه ۱ تا ۵ از موجبات تخفیف مجازات و در جرایم درجه ۶ و ۷ و ۸ موجب سقوط مجازات است.
▪︎ اگر موجبات تخفیف مجازات با توجه به مواد ۳۷ و ۳۸ قانون مجازات اسلامی فراهم باشد، دادگاه اختیار اعمال تخفیف (کاهش یا تبدیل مجازات) را دارد.
▪︎ با توجه به ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی و سایر شرایط تعلیق مجازات، دادگاه میتواند تمام یا بخشی از مجازات جرم تخریب را به مدت یک تا پنج سال معلق نماید.
خلاصه کلام
جرم تخریب اعم از شکستن، آتش زدن و از بین بردن مال دیگری به طور عمدی و با سوءنیت از نظر عمومی و خصوصی قابل تعقیب و مجازات میباشد. زیاندیده میتواند ضمن رسیدگی کیفری، ضرر و زیان ناشی از جرم را از مرجع کیفری درخواست کند و یا در دادگاه حقوقی آن را مطالبه نماید. در صورت نیاز به وکیل کیفری با شماره ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- آیا باز کردن قفل بدون ورود خسارت، جرم تخریب است؟
یکی از ارکان جرم مزبور ورود خسارت به مالک است بنابراین در این حالت جرمی واقع نشده است.
۲- اگر مالی آتش زده شود ولی به دلیل ضد حریق بودن، خراب نشود آیا جرم است؟
به دلیل عدم ورود خسارت، جرم محقق نشده است.
۳- اگر تخریب به طور غیر عمد باشد حکم آن چیست؟
یکی از ارکان جرم تخریب، عمدی بودن عمل ارتکابی است. در صورت تخریب غیر عمدی، موضوع از باب حقوقی و مسئولیت مدنی قابل پیگیری است.