- ارث بری زوجین در عده طلاق و فسخ نکاح - 2024-07-27
- انواع حجب در ارث – حاجب مادر چیست؟ - 2024-07-27
- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
جرم تصرف عدوانی عبارت است از اینکه متصرف، بطور غیر قانونی و بدون رضایت مالک، ملک وی را تحت استیلاء کامل خود بگیرد.
جرم تصرف عدوانی فقط در اموال غیر منقول مانند آپارتمان و زمین واقع می شود. در اموال منقول مانند خودرو نمی توان شکایت تصرف عدوانی اقامه نمود. در صورت تصرف غیر قانونی در ملک می توان از راه کیفری و حقوقی اقدام نمود.
در ادامه وکیل تصرف عدوانی تهران به شرح جرم تصرف عدوانی و مراحل و شرایط شکایت می پردازد.
ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
مراحل شکایت
فهرست مطالب
- دادگاه کیفری ۲ به شکایت جرم تصرف عدوانی رسیدگی می کند.
- هزینه دادرسی برابر با دعاوی کیفری بدون در نظر گرفتن ارزش مال پرداخت می شود.
- ضمیمه شکوائیه سند رسمی مالکیت شاکی و دلایل کافی مبنی بر تصرف غیر قانونی متهم می باشد.
- در شکوائیه، مطالبه خسارات وارده به شاکی نیز درخواست می شود.
- پس از رسیدگی و اثبات وقوع جرم توسط متهم، قرار تامین کیفری صادر و طبق نظر قاضی مبلغ وثیقه تعیین و از متهم اخذ می گردد. معمولاً این مواقع سند مالکیت به عنوان وثیقه گرو گذاشته می شود. پس از کامل بودن پرونده حکم محکومیت متصرف عدوانی به رفع تصرف صادر می گردد.
- اگر جرمی واقع نشده باشد یا دلایل شاکی کافی برای اثبات جرم نباشد، شکایت رد می شود.
- حکم محکومیت یا برائت متهم، ظرف بیست روز قابل تجدیدنظر خواهی است.
- اگر متهم تا صدور حکم در دادگاه حاضر نشود حکم غیابی صادر می شود. از تاریخ ابلاغ بیست روز مهلت واخواهی به حکم برای محکوم علیه می باشد.
- با قطعیت حکم برائت متهم، از قرار تامین کیفری رفع اثر می شود.
اثبات جرم
هر شکایتی برای اینکه به نتیجه برسد علاوه بر دفاع صحیح و موثر، بایستی دلایل کافی اثبات جرم را داشته باشد. برای ثابت کردن جرم تصرف عدوانی، شاکی سند رسمی مالکیت به دادگاه ارائه می نماید.
علاوه بر سند مالکیت، دلایل کافی جهت اثبات تصرفات عدوانی متهم یا متهمین در ملک تقدیم می گردد. برای رسیدگی و پیگیری شکایت، ابتدا بایستی منضمات پرونده و اسناد و مدارک وقوع جرم کامل باشد.
بیشتر بدانید:
شاکی می تواند به عنوان دلیل، نظریه کارشناس مبنی بر تحقق جرم تصرف عدوانی را پیوست پرونده نماید. همچنین می تواند به وسیله سایر دلایل موجود مانند شهادت شهود جرم را ثابت کند.
خصوصیات جرم تصرف عدوانی
- جرم تصرف عدوانی جرمی قابل گذشت است. با گذشت شاکی خصوصی قرار موقوفی تعقیب صادر می شود. این جرم با درخواست شاکی، شروع به تعقیب می شود.
- جرمی است مستمر نه آنی. جرم مستمر جرمی است که در یک زمان مشخص ارتکاب جرم پایان نمی گیرد بلکه تا زمان قطع رفتار مجرمانه جرم ادامه می یابد مانند ترک انفاق زوجه. جرم آنی یعنی در یک لحظه واقع و پایان می گیرد مانند قتل و سرقت.
- مرور زمان این جرم یکسال از تاریخی است که تصرفات خاتمه یافته است.
- به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ مجازات یک ماه تا یک سال زندان این جرم به ۱۵ روز تا شش ماه کاهش یافته است. جرم درجه ۷ محسوب می شود.
- دادگاه کیفری مستقیماً به جرم رسیدگی می کند. مرحله دادسرا در آن وجود ندارد.
- جرمی قابل تعلیق است. دادگاه می تواند مجازات جرم را به مدت ۱ تا ۵ سال معلق نماید.
عنصر مادی جرم تصرف عدوانی
عنصر مادی، رفتار فیزیکی متصرف عدوانی در ملک متعلق به غیر است. عمل مجرمانه می تواند به صورت صحنه سازی تصرف در ملک دیگری واقع شود. به هر طریقی که تصرف عدوانی صورت بگیرد جرم محقق می شود.
جرم تصرف عدوانی باید در ملکی واقع شود که متعلق به دیگری است. اگر ملکی (آپارتمان، زمین، مغازه و…) مالک آن مشخص نباشد و هویت آن معلوم نباشد، جرم محقق نمی شود.
بیشتر بدانید:
عنصر معنوی یا روانی جرم
به قصد ارتکاب جرم سوءنیت عام گفته می شود. کسی که عمداً ملک را از تصرف مالک خارج ساخته و علم و آگاهی نسبت به رفتار مجرمانه خود دارد در مظان اتهام جرم تصرف عدوانی قرار می گیرد. در این صورت در کنار رفتار مادی و قانونی مجرم شناخته شده و محکوم می گردد.
عنصر قانونی جرم تصرف عدوانی
ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده):
هر کس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و‌زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها،منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.
تبصره ۱ – رسیدگی به جرائم فوق‌الذکر خارج از نوبت به عمل می‌آید و مقام قضایی با تنظیم صورتمجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی خواهد داد.
تبصره ۲ – در صورتی که تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد قرار بازداشت صادر خواهد شد، مدعی می‌تواند تقاضای خلع ید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.
به دلیل اهمیتی که جرم تصرف عدوانی دارد برای رسیدگی سریع تر به جرم دو مزیت در نظر گرفته شده است: ۱- توقف تصرف عدوانی متهم در مرحله رسیدگی؛ ۲- بازداشت موقت متهمین بیش از سه نفر که در قالب قرار تامین کیفری صورت می پذیرد.
ضمن رسیدگی به جرم، دادگاه دستور توقف تصرفات غیر قانونی متهم را تا صدور حکم قطعی صادر می نماید. اگر تعداد متهمان حداقل سه نفر باشد و دلایل شاکی بر وقوع جرم تصرف عدوانی توسط آنها قوی باشد، مستقیماً قرار بازداشت متهمین صادر می گردد.
مجازات جرم
مجازات جرم تصرف عدوانی طبق ماده ۶۹۰ قانون تعزیرات یک ماه تا یک سال حبس و اعاده به وضع سابق است. به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مجازات جرم به نصف کاهش یافته است.
در حال حاضر مجازات جرم تصرف عدوانی ۱۵ روز تا شش ماه زندان است. مجازات هایی که دارای حداقل و حداکثر هستند، بنا به نظر دادگاه صادر کننده حکم و با توجه به شخصیت مرتکب جرم، سن، شغل، متاهل یا مجرد بودن، سابقه کیفری و سایر موارد مدت زندان تعیین می گردد.
جرم تصرف عدوانی در ملک مشاع
ملک مشاع ملکی است که بیش از یک مالک داشته باشد. نمونه ملک مشاعی، ملک ورثه ای است. بعد از فوت مورث، وراث مالک ماترک می گردند. اگر یکی از ورثه بدون رضایت سایرین ملک را در تصرف خود قرار دهد، متصرف عدوانی شناخته می شود. بقیه وراث می توانند بر علیه وی شکایت کنند.
یکی دیگر از موارد تصرف مشاعی، تصرف ساکنین ساختمان در مشاعات و مشترکات می باشد. ساکنین هر ساختمان در جزء جزء مشاعات آن سهم داشته و شریک هستند. هر شریک می تواند سهم خود را به دیگری بفروشد. اما شریک نمی تواند بیشتر از سهم خود در ملک مشاع تصرف کند.
لازم است، هر شریک برای تصرف بیشتر از سهمش در ملک مشاع اجازه بقیه شرکا را کسب کند. اگر شریک یا یکی از مالکین مشاعی بدون رضایت بقیه ملک را تصرف کند، مرتکب جرم تصرف عدوانی می گردد. چرا که در ذرات سهم دیگران تصرف کرده و اذنی از سوی بقیه وجود ندارد.
بیشتر بدانید:
مقایسه تصرف عدوانی کیفری و حقوقی
تفاوت ها
- در تصرف عدوانی کیفری شاکی می بایستی سند مالکیت ملک را به دادگاه جزائی ارائه دهد و لزومی به سبق تصرف شاکی نمی باشد. در دعوای حقوقی نیازی به سند مالکیت خواهان نیست ولی باید ثابت شود قبل از تصرف غیر قانونی خوانده، ملک در تصرف قانونی خواهان بوده است.
- در دعوای کیفری با صدور حکم قطعی محکومیت، حکم رفع تصرف عدوانی اجرا می شود. در دعوی حقوقی با صدور رای بدوی محکومیت، محکوم له(خواهان) می تواند درخواست اجرای حکم از دادگاه صادرکننده رای بدوی نماید. درخواست تجدیدنظر مانع اجرای حکم بدوی نمی باشد.
- به موجب رای وحدت رویه شماره ۸۰۷ – ۱۳۹۹/۱۱/۱۴ دیوان عالی کشور رسیدگی به جرم تصرف عدوانی در صلاحیت دادگاه کیفری ۲ است. در حالیکه در دعوی حقوقی، رسیدگی در صلاحیت دادگاه حقوقی محل ملک است.
- در دعوی کیفری تنها مالک یا نماینده قانونی او می توانند شکایت کنند. در دعوای حقوقی تصرف عدوانی، خواهان متصرف سابق است حتی اگر ملک به نامش نباشد.
شباهت ها:
- دعوی تصرف عدوانی چه کیفری و چه حقوقی در مورد املاک مطرح می شود و در اموال منقول راه ندارد.
- در هر دو تصرفات باید عدوانی و بدون رضایت مالک یا متصرف ملک باشد.
بیشتر بدانید:
تکرار تصرف عدوانی پس از محکومیت و اجرای حکم
گاهی متصرف عدوانی به مجازات و رفع تصرف محکوم می شود. پس از محکومیت، حکم اجرا شده و از ملک بیرون انداخته می شود. گاهی، محکوم علیه دوباره اقدام به تصرف غیر قانونی ملک می نماید. در این صورت، مرتکب جرم تکرار تصرف عدوانی می شود.
ماده ۶۹۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده)اصلاحی ۱۳۹۹/۰۲/۲۳: اگر کسی به موجب حکم قطعی محکوم به خلع ید از مال غیرمنقولی یا محکوم به رفع مزاحمت یا رفع ممانعت از حق شده باشد، بعد از اجرای حکم مجدداً مورد حکم را عدو‌اناً تصرف یا مزاحمت یا ممانعت از حق نماید علاوه بر رفع تجاوز به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
ماده ۶۹۳ قانون تعزیرات، جرمی مستقل را بیان نموده است و برای آن مجازات جداگانه تعیین شده است. شروط تحقق جرم عبارتست از ۱- صدور حکم قطعی رفع تصرف عدوانی؛ ۲- اجرای حکم و رفع تصرف؛ ۳- تصرف عدوانی مجدد ملک توسط محکوم علیه.
با تحقق این سه شرط جرم ماده ۶۹۳ واقع شده و مجازات آن مدت زندان بیشتری نسبت به جرم اولیه است.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور کیفری و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- ابتدای رسیدگی مرجع کیفری به چه نحو است؟
ابتدا پرونده به شورای حل اختلاف جهت حصول سازش بین طرفین ارجاع می گردد. در صورت عدم سازش پس از تنظیم صورتجلسه به شعبه دادگاه ارسال می گردد.
۲- چگونه تامین دلیل کنیم؟
پس از اقامه دعوی تامین دلیل، مجری قرار با بازدید ملک تصرف عدوانی را احراز و صورتجلسه می کند.
۳- تحقیقات دعوی کیفری در دادسرا است یا دادگاه؟
شروع تحقیقات جرائم درجه ۷ و ۸ در دادگاه کیفری ۲ است. جرم تصرف عدوانی درجه هفت بوده و ابتدائاً در دادگاه رسیدگی می شود.
