- قرار تعلیق تعقیب – شرایط و موارد صدور - 2024-09-16
- تاثیر توبه در سقوط مجازات - 2024-09-14
- قرار نظارت قضایی – انواع – اعتراض – موارد صدور - 2024-09-11
صلاحیت دادگاه صلح و دعاوی که قابل طرح در آن هستند. در قانون شورای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲/۶/۲۲ مجلس شورای اسلامی تقنین شده است. آیین نامه اجرایی قانون در مورخ ۱۴۰۳/۳/۱۶ به تصویب رئیس قوه قضائیه رسید.
با تاسیس دادگاه صلح، شوراهای حل اختلاف که با هدف صلح و سازش و اصلاح ذات البین تشکیل شده اند. به ماموریت اصلی خود می پردازند. از این رو صرفاً در راستای برقراری سازش بین طرفین اقدام می کنند.
در این مقاله، صلاحیت دادگاه صلح در رسیدگی به دعاوی، قابل اعتراض بودن آنها، هزینه دادرسی، صلاحیت شورای حل اختلاف و نکات مهم را طبق قانون بیان می کنیم.
دعاوی که در دادگاه صلح رسیدگی می شوند
فهرست مطالب
ماده ۱۲ قانون شورای حل اختلاف: “صلاحیت های دادگاه صلح به شرح زیر است:
۱- دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد (۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال
تبصره- رئیس قوه قضائیه میتواند نصاب مذکور در این بند را هر سه سال یک بار با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام میشود، تعدیل کند.
۲- دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق
۳- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب مقرر در بند (۱) این ماده درصورتیکه مشمول ماده (۲۹) قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱/۱۲/۱ نباشد.
۴- دعاوی و درخواستهای مربوط به تخلیه عین مستأجره و تعدیل اجارهبها بهجز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت
۵- اعسار از پرداخت محکومبه درصورتیکه دادگاه صلح نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد.
۶- حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن
۷- تأمین دلیل
۸- تقاضای سازش موضوع ماده (١٨۶) قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب ۱۳۷۹/۱/۲۱
۹- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرائم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی
۱۰- جرائم عمدی تعزیری مستوجب مجازات درجه هفت و هشت
۱۱- دعاوی اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه، اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (بهاستثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)، الزام به اخذ پایان کار، اثبات رشد، الزام به صدور شناسنامه، تصحیح و تغییر نام”
موارد اعتراض به رای
تبصره ۵ ماده ۱۲ قانون: “آرای دادگاه صلح، قطعی است مگر در موارد زیر که قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است:
الف- دعاوی موضوع بند (۱) این ماده درصورتیکه خواسته بیشتر از نصف نصاب مذکور در آن بند باشد.
ب- موارد موضوع بند (۹) این ماده نسبت به دیه یا ارش، درصورتیکه میزان یا جمع آنها بیش از یک دهم دیه کامل یا معادل آن باشد.
پ- موارد مذکور در بندهای (۲)، (۳) و (۴) این ماده.
ت- موارد موضوع بند (۵) این ماده مشروط به اینکه اصل دعوا قابل اعتراض باشد.
ث- جنبه عمومی جرائم غیر عمدی موضوع بند (۹) درصورتیکه مجازات قانونی آن درجه شش یا بیشتر باشد.
ج- جرائم عمدی تعزیری که مجازات قانونی آنها حبس درجه هفت باشد.”
▪︎ آرای قطعی و غیر قابل تجدیدنظر دادگاه صلح به شرح ذیل است:
۱- دعاوی تا نصاب ۵۰ میلیون تومان.
۲- محکومیت دیه یا ارش تا یک دهم دیه کامله.
۳- اعسار در مواردی که خواسته دعوی تا ۵۰ میلیون تومان است.
۴- حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن، تأمین دلیل و تقاضای سازش.
۵- جنبه عمومی جرائم غیرعمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی در صورتی که مجازات قانونی آنها درجه ۷ و ۸ باشد.
۶- محکومیت به جزای نقدی، شلاق و محرومیت از حقوق اجتماعی درجه ۷ و مجازات های درجه ۸ در جرائم عمدی تعزیری.
درجه بندی مجازات های جرایم تعزیری در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی بیان شده است.
نحوه حل اختلاف میان دادگاه صلح و سایر مراجع
طبق تبصره ۴ ماده ۱۲ قانون: “در صورت حدوث اختلاف بین دادگاههای صلح و همچنین سایر مراجع قضائی و غیر قضائی به ترتیب زیر اقدام میشود:
الف- در مورد دادگاههای صلح واقع در حوزههای قضائی شهرستانهای یک استان و نیز اختلاف بین دادگاه صلح با دادسراها یا دادگاههای حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضائی یک استان، حل اختلاف با دادگاه تجدیدنظر آن استان است.
ب- در مورد دادگاههای صلح واقع در حوزههای قضائی دو استان و نیز اختلاف بین دادگاه صلح و دادسراها یا دادگاههای حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضائی دو استان، حل اختلاف با شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استانی است که مرجع قضائی آن استان آخرین قرار عدم صلاحیت را صادر نموده است.
پ- در مواردی که دادگاه صلح به صلاحیت مراجع غیر قضائی، از خود نفی صلاحیت کند، پرونده برای تعیین صلاحیت به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال میشود، تشخیص آن مرجع لازمالاتباع است.”
صلاحیت شورای حل اختلاف
در هر دادگاه صلح، شورای حل اختلاف با صلاحیت رسیدگی به امور صلح و سازش و اصلاح ذات البین تشکیل می شود.
طبق ماده ۱۳ قانون،”شوراها در موارد زیر حسب مورد با درخواست خواهان یا مدعی خصوصی یا شاکی برای صلح و سازش اقدام مینمایند:
۱- کلیه امور مدنی و حقوقی
۲- جنبه خصوصی جرائم غیرقابل گذشت
۳- کلیه جرائم قابل گذشت”
طبق ماده ۱۵ قانون، در کلیه جرائم قابل گذشت به استثنای مواردی که متهم متواری و مجهول المکان است. همینطور دعاوی خانوادگی و دعاوی مدنی که مستقیماً در مراجع قضایی مطرح می شوند. حسب مورد مقام رسیدگی کننده، اجراکننده یا مقام ارجاع موضوع را جهت صلح و سازش به شورای حل اختلاف ارجاع می دهد.
اگر طرفین حاضر و اختلاف منتهی به سازش شود، صورتجلسه سازش تنظیم می شود. در غیر ابن صورت با قید عدم سازش پرونده اعاده می شود.
اگر در تنظیم یا نوشتن گزارش اصلاحی و دیگر تصمیمات شورا سهو قلم رخ بدهد. تصحیح گزارش یا تصمیم مذکور رأساً یا با درخواست ذینفع، توسط دادگاه صلح انجام میشود.
نکات مهم
▪︎ هزینه دادرسی در دادگاه صلح همانند محاکم دادگستری ۳/۵ درصد خواسته است. لکن در شورا در دعاوی غیرمالی معادل هزینه محاکم است. در دعاوی مالی نصف هزینه دادرسی محاکم دادگستری می باشد.
▪︎ با لازم الاجرا شدن قانون شورای حل اختلاف، جرائم عمدی تعزیری موجب مجازات درجه ۷ و ۸ (قابل گذشت و غیرقابل گذشت) در دادگاه کیفری رسیدگی نمی شوند.
▪︎ دعوی راجع به اموال غیرمنقول که فاقد سند رسمی است. در دادگاه عمومی حقوقی رسیدگی می شود.
▪︎ دعوی الزام به پایان کار اگر با الزام به تنظیم سند رسمی همراه باشد. در دادگاه عمومی حقوقی رسیدگی می شود.
▪︎ در دادگاه صلح جز طرفین دعوی و وکلای دادگستری کسی حق ورود ندارد. اما در شورای حل اختلاف که به صلح و سازش می پردازد. وکیل مدنی امکان حضور در دعوی را دارد.
▪︎ دادگاه صلح میتواند در ساعات غیر اداری یا در روزهای تعطیل نیز به دعاوی رسیدگی نماید. استقرار آن در محل شورا بلامانع است.
▪︎ دادگاه صلح فقط در مورد دعاوی اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی صالح به رسیدگی است. در مورد دعاوی اشخاص دولتی و عمومی غیردولتی مانند شهرداری ها دادگاه صلح فاقد صلاحیت است.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید. همچنین برای تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
