- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
ارث متوفی در طبقه اول وراث بین پدر و مادر متوفی، اولاد و اولاد اولاد هر چقدر پایین تر رود تقسیم می شود. پدر و مادر در دسته اول و فرزند و فرزند فرزند دسته دوم از طبقه اول هستند.
دسته اول درجاتی ندارد اما در دسته دوم فرزند درجه اول از طبقه اول، نوه درجه دوم، نبیره درجه سوم و تا هر چقدر ادامه پیدا کند در درجات بعدی این طبقه قرار می گیرند. در دسته دوم فرزند که درجه اول است درجات بعدی را از ارث محروم می کند. به عبارتی، با وجود وارث مقدم و درجه اول، وراث موخر ارث نمی برند.
هیچ یک از وراث دو دسته یعنی پدر و مادر و فرزند دیگری را از ارث محروم نمی کند. اگر متوفی پدر و مادر داشته و اولاد نداشته باشد ولی نوه داشته باشد، پدر و مادر در کنار نوه یا نوه های متوفی ارث می برند. نوه به قائم مقامی از پدر یا مادر از متوفی ارث می برد.
در این مقاله وکیل ارث تهران نحوه تقسیم ارث طبقه اول را بیان می کند. همچنین برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
طبقات ارث
فهرست مطالب
- طبقات ارث
- سهم الارث پدر و مادر در طبقه اول
- سهم الارث فرزندان
- چه کسانی به فرض ارث می برند
- چه کسانی به قرابت ارث می برند
- اشخاصی که گاهی به فرض و گاهی به قرابت ارث می برند
- اگر متوفی فرزند نداشته و نوه داشته باشد
- قواعد سهم الارث پدر و مادر با فرزندان
- قواعد سهم الارث هر یک از زوجین با پدر و مادر
- قواعد سهم الارث هر یک از زوجین با فرزندان
- قواعد سهم الارث هر یک از زوجین با پدر و مادر و فرزندان
- نکات مهم
- سوالات مهم
طبقه اول وراث: پدر، مادر، فرزند، فرزند فرزند هر چقدر پایین تر رود.
طبقه دوم وراث: اجدادپدری، اجداد مادری، خواهر و برادر، فرزندان خواهر و برادر
طبقه سوم وراث: عمو، عمه، خاله، دایی، فرزندان آنها
بیشتر بدانید:
سهم الارث پدر و مادر در طبقه اول
پدر گاهی به فرض و گاهی به قرابت ارث می برد. اگر متوفی فرزند داشته باشد پدر به فرض یک ششم ترکه را می برد. اگر فرزند نداشته باشد پس از پرداخت سهم الارث افراد صاحب فرض بقیه ترکه را به قرابت می برد.
مادر همیشه به فرض ارث می برد. فرض مادر اگر متوفی دارای فرزند باشد یک ششم ترکه و اگر فاقد فرزند باشد یک سوم از ماترک می باشد مگر در مورد بند ب ماده ۸۹۲ قانون مدنی که در این صورت مادر از ارث بیش از یک ششم محروم می شود.
ماده ۸۹۲ قانون مدنی: حجب از بعض فرض در موارد ذیل است:
الف) وقتی که برای میت اولاد یا اولادِ اولاد باشد در این صورت ابوین میت از بردن بیش از یک ثلث محروم می‌شوند مگر در مورد ماده ۹۰۸ و ۹۰۹ که ممکن است هر یک از ابوین به عنوان قرابت یا رد بیش از یک سدس ببرد و همچنین زوج از بردن بیش از یک ربع و زوجه از بردن بیش از یک ثمن محروم می‌شود.
ب) وقتی که برای میت چند برادر یا خواهر باشد در این صورت مادر میّت از بردن بیش از یک سدس محروم می‌شود مشروط بر این‌که:
اولا) لااقل دو برادر یا یک برادر با دو خواهر یا چهار خواهر باشند.
ثانیا) پدر آنها زنده باشد.
ثالثا) از ارث ممنوع نباشد مگر به سبب قتل.
رابعا) ابوینی یا ابی تنها باشند.
بیشتر بدانید:
سهم الارث فرزندان
فرزند پسر همیشه به قرابت ارث می برد. فرزند دختر گاهی به فرض و گاهی به قرابت می برد. اگر ورثه یک دختر باشد نصف ترکه را به فرض می برد و اگر دو دختر یا بیشتر باشند دو سوم ماترک را به فرض می برند.
اما اگر متوفی دارای پسر و دختر باشد فرزند دختر سهم معینی نمی برد. در این صورت به قرابت و به صورت دو به یک ترکه بینشان تقسیم می گردد.
چه کسانی به فرض ارث می برند
برخی وراث سهم مشخصی از ترکه را به موجب قانون می برند به این اشخاص صاحبان فرض می گویند. فروض قانونی عبارتند از نصف، یک سوم، دو سوم، یک چهارم و یک هشتم ترکه. در مقررات ارث سهم هر یک از افراد فرض بر ذکر شده است.
اشخاصی که به فرض ارث می‌برند مادر و زوج و زوجه هستند.لازم به ذکر است علاوه بر مادر، خویشاوندان مادری در طبقات دوم و سوم نیز به فرض ارث می برند.
چه کسانی به قرابت ارث می برند
برخی از ورثه سهم معینی از ماترک را نمی برند و به واسطه قرابت و خویشاوندی که با متوفی دارند ارث می برند. به عبارتی برای این گروه سهم مشخصی در قانون تعیین نشده است.
برای تقسیم ارث ابتدا سهم صاحبان فرض پرداخت می شود بقیه بین وراث صاحب قرابت تقسیم می شود. فرزند پسر صاحب قرابت است و هیچگاه به فرض ارث نمی برد. تمام وراث طبقه سوم نیز صرفاً به قرابت ارث می برند.
اشخاصی که گاهی به فرض و گاهی به قرابت ارث می برند
برخی از وراث در مواردی سهم معینی از ترکه را به فرض و در مواردی سهمی را به قرابت می برند. پدر، دختر و دخترها در طبقه اول و خواهر های تنی یا ناتنی (ابوینی یا ابی) و خویشان مادری (کلاله امی) در طبقه دوم از این دسته هستند.
بیشتر بدانید:
اگر متوفی فرزند نداشته و نوه داشته باشد
اگر متوفی در زمان فوت، فرزند چه دختر چه پسر نداشته باشد ولی نوه داشته باشد نوه به قائم مقامی از پدر یا مادر خود که نسب وی به متوفی می رسد ارث می برد. در نتیجه نوه پسری دو برابر نوه دختری ارث می برد. در بین نوه ها نیز نوه پسر دو برابر نوه دختر ارث می برد اگرچه نوه ها از دختر باشند.
قواعد سهم الارث پدر و مادر با فرزندان
حالت اول: اگر شخصی فوت کند و وراث حین الفوت پدر، مادر و یک دختر باشند سهم پدر یک ششم، سهم مادر یک ششم و فرض دختر نصف ترکه خواهد بود. بقیه ماترک بین همه به نسبت فرض آنها تقسیم می گردد مگر مادر حاجب داشته باشد که در این صورت طبق بند ب ماده ۸۹۲ قانون مدنی از بقیه چیزی نمی برد.
حالت دوم: وراث حین الفوت پدر یا مادر و یک دختر باشند. سهم پدر یا مادر یک ششم از ترکه و یک دختر نصف ترکه است و باقیمانده بین وراث مذکور به چهار قسمت تقسیم می شود. یک قسمت مال پدر یا مادر و سه قسمت دیگر به دختر رد می شود.
در تقسیم دیگر، از ابتدا ترکه به چهار قسمت تقسیم می شود یک قسمت متعلق به پدر یا مادر و سه قسمت دیگر به دختر تعلق می گیرد. در این حالت که پدر فوت شده و مادر زنده است، مادر حاجب ندارد.
حالت سوم: وراث زمان فوت پدر و مادر و چند دختر باشند. هر یک از پدر و مادر یک ششم ترکه را به فرض و چند دختر دو سوم ماترک را به فرض می برند و به صورت مساوی بین دخترها تقسیم می شود. در این حالت مادر حاجب ندارد.
حالت چهارم: وراث زمان فوت پدر یا مادر و چند دختر باشد. هر یک از پدر یا مادر یک ششم از ترکه را می برد و چند دختر دو سوم که به تساوی میانشان تقسیم می شود. باقیمانده یک ششم می ماند به رد، به پنج قسمت تقسیم می شود یک قسمت مال پدر یا مادر و چهار قسمت بقیه متعلق به دخترها که بینشان به تساوی تقسیم می شود.
حالت پنجم: وراث حین الفوت پدر و مادر یا یکی از آنها و یک پسر باشد. هر یک از پدر و مادر یک ششم می برد بقیه هر چه بماند به قرابت به پسر می رسد.
حالت ششم: وراث پدر و مادر یا یکی از آنها و چند پسر است که در این صورت هر یک از پدر و مادر یک ششم می برد و بقیه بین پسرها به تساوی تقسیم می شود.
حالت هفتم: وراث پدر و مادر یا یکی از آنها و دختر و پسر باشند. هر یک از پدر و مادر یک ششم و بقیه به نسبت دو به یک بین پسر و دختر تقسیم می گردد.
بیشتر بدانید:
قواعد سهم الارث هر یک از زوجین با پدر و مادر
زوج متوفی یا زوجه متوفی به واسطه قرابت سببی در کنار سایر وراث طبقه اول ارث می برند. فرض زوج در صورت نبود فرزند برای زوجه (متوفی) نصف ترکه و در صورت وجود فرزند یک چهارم ترکه است. فرض زوجه در صورت نبود فرزند برای زوج (متوفی) یک چهارم ماترک و اگر زوج به طور کلی اولاد داشته باشد یک هشتم می باشد.
در صورتی که شخص فوت کند و وراث وی پدر و زوج باشند، زوج نصف ترکه را به فرض می برد و بقیه که نصف دیگر ترکه است به پدر متوفی می رسد.
در صورتی که وراث متوفی مادر و زوجه باشند، مادر یک سوم از ترکه و زوج نصف ترکه را به فرض می برند. یک ششم باقیمانده ماترک را مادر به رد می برد زوج از باقیمانده چیزی نمی برد.
در صورتی که وراث حین الفوت پدر و مادر و زوج باشند، مادر یک سوم و زوج نصف ترکه را به فرض می برند و یک ششم باقیمانده به پدر متوفی به قرابت می رسد.
در صورتی که وراث متوفی پدر و زوجه باشند، زوجه یک چهارم به فرض و سه چهارم باقیمانده را پدر به قرابت می برد.
در صورتی که وراث مادر متوفی و زوجه باشند، مادر یک سوم و زوجه یک چهارم به فرض می برند و باقیمانده به مادر رد می شود زوجه از باقیمانده چیزی نمی برد.
در صورتی که وراث حین الفوت پدر و مادر و زوجه باشند، مادر یک سوم و زوجه یک چهارم به فرض می برند. باقیمانده به پدر متوفی به قرابت می رسد.
بیشتر بدانید:
قواعد سهم الارث هر یک از زوجین با فرزندان
اگر وراث حین الفوت یک یا چند پسر و زوج باشند، زوج یک چهارم به فرض و باقیمانده به پسر یا پسرها می رسد که در صورت تعدد بینشان به تساوی تقسیم می شود.
اگر وراث متوفی یک یا چند پسر و زوجه باشند، روجه یک هشتم ترکه را به فرض و باقیمانده به پسر یا پسرها می رسد.
اگر وراث متوفی یک دختر و زوج باشند، دختر نصف ترکه و زوج یک چهارم را به فرض می برند. یک چهارم باقیمانده به دختر رد می شود و زوج از بقیه چیزی نمی برد.
اگر وراث حین الفوت یک دختر و زوجه باشند، دختر نصف ترکه و زوجه یک هشتم را به فرض می برند. سه هشتم باقیمانده به دختر رد می شود و زوجه از بقیه چیزی نمی برد.
اگر وراث متوفی چند دختر و زوج باشند، چند دختر دوسوم ترکه و زوج یک چهارم را به فرض می برند. یک دوازدهم باقیمانده به دخترها رد می شود و به تساوی بینشان تقسیم می شود زوج از بقیه چیزی نمی برد.
اگر وراث چند دختر و زوجه باشند، چند دختر دوسوم ترکه و زوجه یک هشتم را به فرض می برند. بقیه به چند دختر رد می شود و زوجه چیزی از بقیه نمی برد.
اگر وراث چند دختر و پسر و زوج باشند زوج یک چهارم از ترکه را به فرض و باقیمانده به نسبت دو به یک بین پسر و دختر تقسیم می شود.
اگر وراث حین الفوت چند پسر و دختر و زوجه باشند، زوجه یک هشتم را به فرض می برد باقیمانده بین پسر و دختر به نسبت دو به یک تقسیم می شود.
بیشتر بدانید:
قواعد سهم الارث هر یک از زوجین با پدر و مادر و فرزندان
در صورتی که وراث پدر و مادر متوفی و یک یا چند پسر و زوج باشند، هر یک از پدر و مادر یک ششم از ترکه و زوج یک چهارم را به فرض می برند باقیمانده به پسر یا پسرها به تساوی تقسیم می شود.
در صورتی که وراث حین الفوت پدر یا مادر و پسر یا پسرها و زوج باشند، پدر یا مادر متوفی یک ششم ترکه و زوج یک چهارم را به فرض می برند. باقیمانده به پسر و پسرها به تساوی تقسیم می گردد.
در صورتی که وراث پدر و مادر و یک یا چند پسر و زوجه باشند، زوجه یک هشتم از ترکه را به فرض می برد. هر یک از پدر و مادر یک ششم و بقیه به یک یا چند پسر می رسد.
در صورتی که وراث پدر و مادر و یک دختر و زوج باشند، هر یک از پدر و مادر یک ششم و دختر نصف ترکه و زوج یک چهارم را به فرض می برند.
در صورتی که وراث پدر یا مادر و یک دختر و زوج باشند، پدر یا مادر یک ششم و دختر نصف ترکه و زوج یک چهار ترکه را به فرض می برند. باقیمانده به پدر یا مادر و یک دختر به نسبت فرض و سهم آنها رد می شود زوج از بقیه چیزی نمی برد.
در صورتی که وراث پدر و مادر و یک دختر و زوجه باشند، زوجه یک هشتم از ترکه را به فرض می برد هر یک از پدر و مادر یک ششم از ترکه و دختر نصف ترکه را می برد.
در صورتی که وراث پدر و مادر و چند دختر و زوج باشند، هر یک از پدر و مادر متوفی یک ششم و چند دختر دو سوم و زوج یک چهارم ترکه را به فرض می برند.
در صورتی که وراث پدر یا مادر و چند دختر و زوج باشند، پدر یا مادر یک ششم و چند دختر دو سوم و زوج یک چهارم را به فرض می برند.
در صورتی که وراث پدر و مادر و چند دختر و زوجه باشند، زوجه یک هشتم را به فرض می برد هر یک از پدر و مادر یک ششم و چند دختر دو سوم از ترکه را می برند.
در صورتی که پدر و مادر و چند پسر و دختر و زوج باشند، هر یک از پدر و مادر یک ششم و زوج یک چهارم از ترکه را به فرض می برند. باقیمانده بین پسر و دختر به نسبت دو به یک تقسیم می شود.
بیشتر بدانید:
نکات مهم
▪︎ چنانچه فرزند قبل از پدر یا مادر فوت کرده باشد فرزند فرزند از پدر بزرگ یا مادربزرگ فوت شده ارث نمی برد.
▪︎ پدر و مادر در کنار فرزندان ارث می برند و هیچ یک دیگری را از ارث محروم نمی کند.
▪︎ نوه در صورتی ارث می برد که پدر یا مادرش بعد از متوفی فوت کرده باشد.
▪︎ اگر پس از تقسیم سهام صاحبان فرض در ترکه نقص به وجود آید نقص وارد سهم دختر یا دخترهای متوفی شده و از سهام آنها کسر می شود.
▪︎ اگر پس از تقسیم سهام صاحبان فرض در ترکه زیاده پیش آید و وراث صاحب قرابتی نباشد که زیاده را به قرابت ببرد زیاده مجدداً بین وراث صاحب فرض هر یک به نسبت سهامشان تقسیم می شود.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در امور ارث و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات مهم
۱- اگر وارث فرض بر و قرابت بر هردو باشند ابتدا کدام پرداخت می شود؟
ابتدا سهم وارثین فرض بر از ترکه برداشت سپس آنچه باقی می ماند به صاحب قرابت پرداخت می شود.
۲- آیا زوجه موقت از متوفی ارث می برد؟
مقررات ارث صرفاً در مورد زوجه دائم رعایت می شود. زوجه منقطعه حتی اگر توافق نموده باشند ارث نمی برد.
۳- آیا پیش از فوت شخص می تواند اموالش را به تساوی بین دختر و پسرش تقسیم کند؟
قواعد ارث آمره بوده و تراضی بر خلاف آن باطل است اگرچه پیش از فوت باشد.
