طلاق غیابی

طلاق-غیابی
زهرا شریفی

طلاق غیابی همانطور که از نامش پیداست در غیاب یکی از زوجین در فرآیند دادرسی حکم طلاق صادر می‌شود. به عبارتی طلاق وقتی غیابی است که به دلیل مجهول‌المکان بودن یک طرف (غالباً زوج) امکان رسیدگی با حضور یکی از زوجین یا وکیل وی وجود نداشته باشد. در مواردی زوج مجهول‌المکان است و امکان دسترسی به وی وجود ندارد.

ممکن است خارج کشور باشد یا به قصد همسرآزاری، فرزندآزاری یا کینه جویی و… منزل مشترک را ترک کرده باشد و مکان خود را مخفی نموده باشد. عدم اطلاع از زوج و عدم حضور مستمر وی در زندگی زناشویی، زوجه را در شرایط عسر و حرج قرار می‌دهد. از این رو طبق مواد ۳۰۵ به بعد قانون آیین دادرسی مدنی، طلاق غیابی تجویز شده است.

در این مقاله وکیل طلاق به طور کاربردی به بیان نحوه طلاق غیابی، اجرای حکم و اعتراض به آن پرداخته است.‌ شما می توانید برای وکالت، دریافت مشاوره، تنظیم اوراق قضایی و بررسی مدارک با ما تماس بگیرید.

مراحل دعوی طلاق غیابی

  • دادگاه صالح به رسیدگی، دادگاه خانواده محل اقامت زوجه است.
  • دادخواست طلاق به ضمیمه مدارک لازم چون شناسنامه، کارت ملی، نکاحنامه و سایر مدارک مبنی بر غیبت زوج ثبت می‌شود.
  • اگر خوانده فاقد نشانی در سامانه ثنا باشد، طبق آدرس وی در سند ازدواج ابلاغ اوراق قضایی صورت می‌گیرد.‌
  • در صورت عدم ثبت ثنا و همچنین شناخته نشدن خوانده در آدرس اعلامی، وقت رسیدگی به درخواست خواهان نشر آگهی می‌شود.
  • دادگاه پس از بررسی شرایط خواهان، احراز مراتب عسر و حرج، غیبت خوانده و عدم دفاع یا لایحه‌ای، حکم به طلاق غیابی صادر می‌نماید.
  • حکم صادره ظرف بیست روز قابل واخواهی در دادگاه صادرکننده رای بدوی و ظرف بیست روز بعدی قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر می‌باشد. محکوم‌علیه غیابی در مهلت مذکور می‌تواند به رای صادره اعتراض و واخواهی نماید. در این صورت، جلسه رسیدگی مجدداً تشکیل می‌شود.
  • در جلسه دادگاه به ادله واخواه رسیدگی می‌کند، در صورت قوی بودن دلایل، حکم طلاق غیابی نقض می‌شود.
  • اگر واخواهی خارج از مهلت بیست روزه باشد، واخواه باید ضمن دادخواست، عذر موجه مبنی بر تاخیر در اعتراض را به دادگاه ارائه دهد. اگر دادگاه عذر واخواه را قبول نماید، قرار قبولی دادخواست را صادر می‌کند در غیر این صورت دادخواست واخواهی رد می شود. جهات عذر موجه در ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی ذکر شده است.

غیبت زوج در زندگی مشترک

یکی از مواردی که زوجه می‌تواند به استناد آن درخواست طلاق نماید ترک زندگی مشترک از سوی زوج است. ضمن اینکه به موجب شروط ضمن عقد نکاح اگر زوج منزل مشترک را ترک کند زن حق طلاق خواهد داشت. همچنین زوجه می‌تواند به استناد عسر و حرج وارده ناشی از ترک زندگی مشترک از سوی زوج دادخواست طلاق بدهد. موارد عسر و حرج در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی ذکر شده است. این موارد تمثیلی هستند لذا شامل موارد دیگری که موجب عسر و حرج زوجه شود نیز می‌شود. یکی از این موارد، غیبت زوج است.

ممکن است، خواهان علیرغم زندگی مشترک با خوانده، بطور پنهانی با اعلام نشانی دیگری درخواست طلاق دهد. ممکن است در چنین شرایطی خوانده از روند رسیدگی بیخبر بماند. لکن با اجباری شدن اعلام نشانی در سامانه ثنا مانند گذشته نمی‌توان درخواست طلاق غیابی نمود.

طلاق زوجه در مواردی که زوج مفقودالاثر است با مجهول‌المکان بودن وی متفاوت است. در طلاق به دلیل مفقودالاثر شدن مرد، باید از تاریخ غیبت چهار سال تمام گذشته باشد بدون اینکه خبری از زوج شده باشد.‌ اما غایب مجهول‌المکان ترک زندگی نموده و مکان او معلوم نیست ولی به آن صورت نیست که مانند مفقودالاثر هیچ کس از او خبری نداشته باشد.

حقوق مالی زوجه در طلاق غیابی

ممکن است، در دعوی طلاق غیابی زوجه حقوق مالی خود را بذل کند. حقوق مالی زن شامل مهریه، نفقه، اجرت‌المثل ایام تصرف، جهیزیه و شرط مالی ضمن عقد در صورت اشتراط می‌باشد. اگر زن حقوق خود را بذل کند، مرد باید در مقابل، قبول مابذل کند والا بذل زوجه اعتبار ندارد.

در این مواقع چون زوج غایب است دادگاه به جای زوج قبول مابذل می‌کند. چون ضمن عقد نکاح زوج به زوجه وکالت بلاعزل با قبول مابذل اعطا نموده است. زوجه می‌تواند مستقلا مهریه، نفقه و اجرت‌المثل را مطالبه کند. دعوی طلاق مانع مطالبه حقوق مالی زوجه توسط وی نیست. در این صورت پس از محکومیت در مورد هر یک و قطعی شدن آن، محکوم‌به از اموال زوج برداشت می‌گردد.

اجرای حکم طلاق غیابی

پس از گذشت مهلت‌های واخواهی، تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی، محکوم‌له رای غیابی می‌تواند درخواست اجرای حکم نماید. درخواست اجرای حکم غیابی در صورتی پذیرفته می‌شود که خوانده غیابی نسبت به حکم صادره اعتراض نکرده باشد و در نتیجه اعتراض، حکم نقض نشده باشد. چرا که در صورت نقض و فسخ طلاق غیابی، چیزی برای اجرا باقی نمی‌ماند.

بطور کلی برای اجرای احکام غیابی، محکوم‌له باید تامین مناسب به دادگاه بسپرد. اخذ تامین برای جبران خسارت احتمالی وارده به محکوم‌علیه حکم غیابی است. طلاق غیابی دعوی غیر مالی است. در نتیجه اصولا از حکم صادره خسارت مادی به محکوم‌علیه وارد نمی شود مگر ثابت کند غیبت وی در زندگی زناشویی خارج از اراده وی بوده است در این صورت استناد زن به عسر و حرج بی‌مورد است.

بیشتر بدانید:

اجرای حکم الزام به طلاق

آثار طلاق غیابی

گاهی زوجه پس از اجرای طلاق و سپری شدن عده، ازدواج می‌کند. پس از آن، زوج نسبت به رای صادره واخواهی نموده و درخواست فسخ آن را می‌کند.‌ اگرچه به واسطه اعتراض حکم نقض شود، لکن زندگی مشترک اولیه را از سر گرفته نمی‌شود چرا که نکاح و رابطه جدیدی شکل گرفته است. در مواردی زوجه قبل از واخواهی زوج شوهر نکرده است. در این صورت اگر با اعتراض مرد، حکم طلاق نقض و قطعی شود، طلاق غیابی بی‌اعتبار شده و زن به نکاح سابق باز می‌گردد.

قبول بذل حقوق مالی زوجه در طلاق غیابی

در شروط ضمن عقد نکاح قید شده زوجه در صورت تحقق هر یک از شروط ضمن عقد، وکیل و وکیل در توکیل بوده و با اثبات تخلف زوج، با مراجعه به دادگاه و اثبات آن خود را مطلقه نماید. همچنین زوج ضمن وکالت اعطایی، قبول مابذل را نیز به زوجه می‌دهد. از این رو در طلاق غیابی، دادگاه به جای زوج غایب و وکالتی که حین نکاح داده است قبول مابذل می‌کند.

واخواهی از حکم طلاق غیابی

نشست قضایی استان گیلان/ شهر بندر انزلی
تاریخ برگزاری:‌ ۱۳۸۶/۰۱/۳

نظر اکثریت

واخواهی یک حق قانونی برای محکومٌ علیه است. در صورتی که حکم غیابی ابـلاغ واقعـی بـه محکوم علیه غایب نشده باشد و وی مدعی عدم اطلاع از مفاد رأی باشد میتوانـد دادخواسـت واخواهی به دادگاه صادر کننده حکم غیابی تقدیم کند دادگاه موظف اسـت خـارج از نوبـت در این مورد رسیدگی کند در صورت صدور قرار قبول دادخواست، قرار مذکور چنـانچـه حکـم اجرا نشده باشد مانع اجرای حکم خواهد بود و در فرض سؤال حکم طلاق اجرا شـده اسـت. دادگاه پس از رسیدگی به دلایل واخواهی چنانچه اعتراض واخواه را وارد تشخیص دهد: 1 .چون حکم بدوی غیابی، اجرا و صیغه طلاق جاری شده و واقعه طلاق در دفتـر طـلاق بـه ثبت رسیده است، دادگاه باید ضمن نقض حکم معترض عنه حکم بـه ابطـال واقعـه طـلاق جاری و ثبت شده صادر کند. حکم صادره نیز باید پس از قطعیت بـه دفتـر طـلاق جهـت اجرا ارسال شود. 2 .صیغه شرعی طلاق جاری شده و واقعه طلاق رسماً ثبت شده است، لذا دادگاه در صـورت ندانستن اعتراض واخواه صرفاً باید نسبت به نقض دادنامه معترضٌعنه اقـدام کنـد و ابطـال واقعه طلاق که رسماً در دفتر طلاق به ثبـت رسـیده منـوط بـه دادن دادخواسـت جداگانـه است.

کلام آخر

یکی از راه‌های خاتمه رابطه زوجیت و رهایی از ناسازگاری‌های زندگی مشترک، طلاق غیابی است. هر یک از مرد و زن می‌توانند در صورت ترک زندگی طرف مقابل و عدم اطلاع از وی، دعوی طلاق غیابی مطرح نماید. از سوی دیگر محکوم‌علیه غیابی می‌تواند ظرف بیست روز از تاریخ اطلاع از حکم طلاق، اعتراض و درخواست نقض آن را نماید. جهت رفع مشکل حقوقی خود و اعطای وکالت از طریق شماره‌های درج‌شده در سایت تماس بگیرید.

دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی 

سوالات متداول

۱- پس از اجرای طلاق غیابی آیا مرد می‌تواند اعتراض به رای نماید؟

مرد می تواند با اثبات جهات موجه هر زمان که از طلاق اطلاع حاصل کرد به رای صادره اعتراض کند.

۲- آیا زن میتواند مهریه خود را همراه با طلاق بگیرد؟

در زمانی که حکم طلاق با حضور زوج صادر می‌شود مرد با اجرای طلاق، مهریه را پرداخت می‌کند. اما در این نوع طلاق که مرد غایب است زن می‌تواند با حفظ آن، بعد از طلاق مهریه را مطالبه کند.

۳- حضانت و نفقه فرزند مشترک در زمان غیبت زوج با کیست؟

حضانت فرزند با مادر است. نفقه وی را می توان از اموال مرد که در دسترس است وصول نمود. اگر مرد مالی نداشته یا در دسترس نباشد، زن شخصاً می‌تواند هزینه فرزندان را تامین کند. در این صورت زن می‌تواند وجوه مصرف‌شده را از مرد مطالبه نماید.

۴- آیا در روند رسیدگی به طلاق غیابی  داوری وجود دارد؟

ضمن رسیدگی به دعوی طلاق غیابی، باید صورتجلسه داوری توسط داور تنظیم و ضمیمه پرونده گردد.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *