- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
کلیه آراء صادره از محاکم کیفری قابل تجدیدنظر خواهی هستند مگر در قانون قطعی بودن آنها تصریح شده باشد. اعتراض به آرای کیفری با درخواست کتبی (دادخواست) و در مورد ضرر و زیان ناشی از جرم با تقدیم دادخواست حقوقی صورت می گیرد.
دادخواست تجدیدنظر حسب مورد به دادگاه بدوی، دادگاه تجدیدنظر، دفتر زندان در مورد زندانی یا به کانون اصلاح و تربیت در خصوص اطفال یا نوجوانان تسلیم می گردد. هر یک از این مراجع دادخواست را بررسی کرده و چنانچه هزینه دادرسی آن کامل پرداخت شده و نقصی نداشته باشد به دادگاه تجدیدنظر ارسال می گردد.
در صورت وجود نقص، اخطار رفع نقص به تجدیدنظرخواه ابلاغ می شود. اگر در موعد ده روزه رفع نقص نگردد یا دادخواست خارج از مهلت ثبت شده باشد قرار رد درخواست صادر می شود این قرار قابل اعتراض است.
در این مقاله وکیل تجدیدنظرخواهی به بررسی طرق اعتراض به آرای بدوی و شرایط آن می پردازد.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
آرای غیر قابل تجدیدنظر و قطعی
فهرست مطالب
ماده ۴۲۷ قانون آیین دادرسی کیفری: آرای دادگاههای کیفری جز در موارد زیر که قطعی محسوب می‌شود، حسب مورد در دادگاه تجدیدنظر استان همان حوزه قضائی قابل تجدیدنظر و یا در دیوان عالی کشور قابل فرجام است:
الف- جرائم تعزیری درجه هشت باشد.
ب- جرائم مستلزم پرداخت دیه یا ارش، در صورتی که میزان یا جمع آنها کمتر از یک دهم دیه کامل باشد.
تبصره ۱- در مورد مجازات های جایگزین حبس، معیار قابلیت تجدید نظر، همان مجازات قانونی اولیه است.
تبصره ۲- آراء قابل تجدیدنظر، اعم از محکومیت، برائت، یا قرارهای منع و موقوفی تعقیب، اناطه و تعویق صدور حکم است. قرار رد درخواست واخواهی یا تجدیدنظرخواهی، در صورتی مشمول این حکم است که رای راجع به اصل دعوی، قابل تجدیدنظرخواهی باشد.
به غیر از موارد مصرح در ماده ۴۲۷، بقیه احکام و قرارهای صادره از دادگاه های کیفری قابل اعتراض هستند. مواردی که در تبصره ۲ ماده به آنها تصریح شده است قابل تجدیدنظر هستند.
آرای قابل تجدیدنظر شامل حکم محکومیت، قرار منع تعقیب، قرار موقوفی تعقیب، قرار اناطه و قرار تعویق صدور حکم می باشند.
مهلت درخواست تجدیدنظر
مهلت اعتراض به آراء کیفری برای افراد مقیم ایران ۲۰ روز و برای کسانی که مقیم خارج کشور هستند ۲ ماه از تاریخ ابلاغ است. چنانچه رای بدوی به صورت غیابی صادر شده باشد، ابتدای مهلت تجدیدنظرخواهی از تاریخ انقضای مهلت واخواهی یا در صورت واخواهی، از تاریخ ابلاغ رأیی که متعاقباً صادر شود، می باشد.
بیشتر بدانید:
هزینه دادرسی
اگر محکوم علیه نسبت به هر دو جنبه کیفری و ضرر و زیان ناشی از جرم تجدیدنظرخواهی کرده باشد، صرفاً هزینه اعتراض به جنبه کیفری را می پردازد و از پرداخت هزینه ضرر و زیان و امر حقوقی رای معاف است.
در مواردی که تجدیدنظرخواه یا فرجام خواه مدعی اعسار از پرداخت هزینه دادرسی مربوط به ضرر و زیان ناشی از جرم باشد و اعسار وی پذیرفته شود طبق حکم اعسار هزینه پرداخت می کند.
چنانچه معترض به رای کیفری، زندانی باشد از پرداخت هزینه دادرسی مربوط به آن قسمت دادنامه که موجب زندان وی شده معاف می باشد.
چه کسانی حق تجدیدنظرخواهی دارند؟
ماده ۴۳۳ قانون آیین دادرسی کیفری: اشخاص زیر حق درخواست تجدید نظر یا فرجام دارند:
الف – محکوم علیه، وکیل یا نماینده قانونی او
ب – شاکی یا مدعی خصوصی و یا وکیل یا نماینده قانونی آنان
پ – دادستان از جهت برائت متهم، عدم انطباق رای با قانون و یا عدم تناسب مجازات
• در مورد آراء صادره از دادگاه اطفال و نوجوانان، تجدیدنظرخواهی توسط نوجوان یا ولی و سرپرست قانونی وی یا وکیل آنها صورت می پذیرد.
• مداخله دادستان در اعتراض به رای کیفری، علاوه بر جرائم غیر قابل گذشت جرائم قابل گذشت را نیز شامل می گردد.
• علاوه بر محکوم علیه، اشخاص حقوقی (شرکت ها) و عاقله نیز حق تجدیدنظرخواهی دارند.
جهات تجدیدنظرخواهی
ماده ۴۳۴ قانون آیین دادرسی کیفری: جهات تجدید نظرخواهی به شرح زیر است:
الف- ادعای عدم اعتبار ادله یا مدارک استنادی دادگاه
ب- ادعای مخالف بودن رای با قانون
پ- ادعای عدم صلاحیت دادگاه صادر کننده رای یا وجود یکی از جهات رد دادرس
ت- ادعای عدم توجه دادگاه به ادله ابرازی
تبصره- اگر تجدید نظرخواهی به استناد یکی از جهات مذکور در این ماده به عمل آید، در صورت وجود جهت دیگر، به آن هم رسیدگی می‌شود.
بیشتر بدانید:
تجدیدنظرخواه یا فرجام خواه باید با توجه به ادله پرونده، اظهارات طرفین در مراحل پیشین دادرسی، رای صادره و سایر موارد و مستنداً به جهت یا جهات ماده ۴۳۴ قانون آیین دادرسی کیفری لایحه دفاعیه را تنظیم نماید.
درخواست تجدیدنظر خارج از مهلت
ماده ۱۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری: متهم مکلف است در موعد مقرر حاضر شود و اگر نتواند باید عذر موجه خود را اعلام کند. جهات زیر عذر موجه محسوب می‌شود:
الف- نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه به گونه ای که مانع از حضور شود.
ب- بیماری متهم و بیماری سخت والدین، همسر یا اولاد وی که مانع از حضور شود.
پ- همسر یا یکی از اقربا تا درجه سوم از طبقه دوم فوت شود.
ت- ابتلاء به حوادث مهم از قبیل بیماریهای واگیردار و بروز حوادث قهری مانند سیل و زلزله که موجب عدم امکان تردد گردد.
ث- متهم در توقیف یا حبس باشد.
ج – سایر مواردی که عرفاً به تشخیص بازپرس عذرموجه محسوب می‌شود.
تبصره – در سایر موارد، متهم می تواند برای یک بار پیش از موعد تعیین شده، بازپرس را از علت عدم حضور خود مطلع سازد و موافقت وی را اخذ نماید که در این مورد، بازپرس می‌تواند در صورت عدم تاخیر در تحقیقات، تا سه روز مهلت را تمدید کند.
اگر محکوم علیه یا شاکی که حکم یا قرار بر علیه هر یک از آنها صادر شده، در موعد مقرر اقدام به ثبت اعتراض نکند، دادگاه قرار رد درخواست وی را صادر می کند.
چنانچه به موجب یکی از جهات عذر موجه مذکور در ماده ۱۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری نتوانسته باشد در موعد مقرر اعتراض را تقدیم کند باید مراتب اثبات و موجه بودن آن را به ضمیمه لایحه دفاعیه ارائه دهد.
دادگاه ابتدا به عذر عنوان شده رسیدگی اگر آن را موجه تشخیص دهد دستور ارسال پرونده را به دادگاه تجدیدنظر صادر خواهد نمود.
رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر
• چنانچه رای بدوی از مرجع فاقد صلاحیت ذاتی یا محلی صادر شده باشد، رای صادره نقض و پرونده به دادگاه صلاحیتدار ارسال می گردد و مراتب به دادگاه صادرکننده رای اعلام می شود.
• اگر دادگاه تجدیدنظر تحقیقات را ناقص تشخیص دهد، با تصریح موارد رفع نقص، پرونده را به دادسرا یا دادگاه بدوی می فرستند یا خود اقدام به تکمیل تحقیقات می نماید. در صورت کامل بودن پرونده و تحقیقات، اقدام به رسیدگی می گردد.
بیشتر بدانید:
• اگر رای صادره قرار باشد و به آن اعتراض شده و نقض شود پرونده به دادگاه صادرکننده بدوی جهت رسیدگی و صدور حکم ارسال می گردد.
• دادگاه تجدیدنظر و دیوان عالی کشور تنها نسبت به آنچه رای صادر شده و به آن اعتراض شده، رسیدگی می کند.
• مقررات مربوط به احضار، جلب، رسیدگی به دلایل طرفین، صدور رای و سایر ترتیبات رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر همان مقررات مرحله بدوی است.
• دادگاه تجدیدنظر پس از رسیدگی نمی تواند مجازات حکم بدوی را تشدید کند. اما اگر مجازات مقرر در رای اولیه برخلاف جهات قانونی و کمتر از حداقل مقرر در قانون باشد و این امر توسط شاکی یا دادستان مورد تجدیدنظرخواهی قرار گرفته باشد می تواند مجازات را تشدید نماید.
در مورد چه جرائمی دادگاه تجدیدنظر مکلف به تعیین وقت رسیدگی است؟
بند ث ماده ۴۵۰ قانون آیین دادرسی کیفری: ث – در غیر از موارد مذکور در بندهای فوق، هرگاه جرم از جرائم مستوجب مجازات‌‌های حدود، قصاص و جرائم غیرعمدی مستوجب بیش از نصف دیه و یا جرائم تعزیری درجه چهار و پنج باشد به‌طور مطلق و در جرائم تعزیری درجه شش و هفت در صورت محکومیت به حبس و در سایر جرائم در صورت اقتضاء، دادگاه تجدیدنظر با صدور دستور تعیین وقت رسیدگی، طرفین و اشخاصی را که حضورشان ضروری است احضار میکند. طرفین می‌‌توانند شخصاً حاضر شوند یا وکیل معرفی کنند. در هر حال عدم حضور یا عدم معرفی وکیل مانع از رسیدگی نیست.
دادگاه تجدیدنظر در مورد جرائم مذکور در ماده ۴۵۰ وقت رسیدگی تعیین و طرفین را احضار می کند این موارد عبارتند از:
در مورد جرم مستوجب مجازات حدود
در مورد جرم مستوجب مجازات قصاص
در مورد جرم غیر عمدی که مجازات آن بیشتر از نصف دیه کامل باشد.
در مورد جرم تعزیری درجه ۴ و ۵ با هر مجازاتی.
در مورد جرم تعزیری درجه ۶ و ۷ در صورت محکومیت محکوم علیه به حبس.
در سایر موارد، جرم درجه ۸ با هر مجازاتی و جرم درجه ۶ و ۷ با مجازات غیر حبس در صورت لزوم.
تسلیم به رای
ماده ۴۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری: در تمام محکومیت های تعزیری در صورتی که دادستان از حکم صادره درخواست تجدیدنظر نکرده باشد، محکوم علیه می‌تواند پیش از پایان مهلت تجدیدنظرخواهی با رجوع به دادگاه صادر کننده حکم، حق تجدیدنظرخواهی خود را اسقاط یا درخواست تجدیدنظر را مسترد نماید و تقاضای تخفیف مجازات کند. در این صورت، دادگاه در وقت فوق العاده با حضور دادستان به موضوع رسیدگی و تا یک چهارم مجازات تعیین شده را کسر میکند. این حکم دادگاه قطعی است.
شرایط تحقق ماده ۴۴۲ و تسلیم محکوم علیه به رای عبارتند از:
▪︎محکومیت از نوع تعزیری باشد در نتیجه شامل محکومیت های حدود، قصاص و دیات نمی شود.
▪︎در مهلت ۲۰ روزه تجدیدنظرخواهی درخواست شود.
▪︎دادستان در این مدت به رای صادره اعتراض نکرده باشد.
▪︎درخواست به موجب لایحه به دادگاه صادرکننده حکم تقدیم گردد.
▪︎رسیدگی به درخواست محکوم علیه در جلسه اداری خارج از نوبت و با حضور دادستان صورت می گیرد.
▪︎کسر مجازات تا یک چهارم مقرر در حکم به عنوان تخفیف.
▪︎قطعی و غیر قابل اعتراض بودن رای بعد از تخفیف.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- اگر علتی که موجب صدور قرار موقوفی تعقیب در پرونده باشد یافت شود چه تصمیمی اتخاذ می شود؟
دادگاه تجدیدنظر در این موارد حکم محکومیت را نقض و قرار موقوفی تعقیب به نفع محکوم علیه صادر می کند.
۲- آیا در جلسه رسیدگی تجدیدنظر مجدداً آخرین دفاع از محکوم علیه اخذ می شود؟
دادگاه موارد اتهامی را تفهیم و به محکوم علیه اعلام می کند آخرین دفاع خود را بیان کند.
۳- آیا در این مرحله قرار تامین صادر می شود؟
اگر قرار تأمین متناسب با محکومیت نباشد، دادگاه تجدیدنظر قرار تامین مناسب صادر می نماید.
