نکات حقوقی عقد هبه (بخشش)

زهرا شریفی

 

عقد هبه یا بخشش عقدی است که به موجب آن شخصی مجاناً مالی را به شخص دیگری تملیک می کند. به تملیک کننده واهب، به طرف مقابل متهب و به مورد بخشش عین موهوبه گفته می شود.

در این مقاله، شرایط و نکات مهم عقد هبه و رجوع از آن بیان می شود. همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.

عقد هبه چیست؟

عقد هبه یا بخشش عقدی است که به موجب آن شخصی مجاناً مالی را به شخص دیگری تملیک می کند.

عقدی عینی است و قبض مال شرط صحت آن است‌. عقدی تملیکی است و مالکیت به متهب منتقل می شود و حق هرگونه تصرفی در مال را خواهد داشت. عقدی مجانی است.

در این عقد واهب می تواند شرط عوض قرار دهد. در این صورت عقد معوض (غیر رایگان) نمی شود و قرارداد مجانی با شرط عوض گفته می شود‌‌.

در مورد ملک قبض با تحویل سند مالکیت یا کلید و… صورت می گیرد. در مورد مال منقول مانند خودرو با تصرف مادی بر مال قبض محقق می شود.

نکات مهم در عقد هبه و امکان رجوع از هبه

۱- در این عقد مالکیت ملک از زمان قبض (گرفتن مال) به متهب منتقل می شود‌. بنابراین از زمان قبض، متهب هر تصرفی می تواند در مال نماید.

۲- با توجه به اینکه مال مجاناً تملیک می شود ایرادی ندارد متهب و قبول کننده صغیر، سفیه و محجور باشد. چرا که موجب افزایش دارایی وی می گردد. لکن واهب نباید محجور باشد.

۳- فوت هر یک از طرفین قبل از قبض، موجب ابطال عقد می گردد.

۴- هبه تا قبل از قبض عقدی جایز است که هر یک از طرفین می تواند آن را به هم بزند. ولی بعد از قبض لازم می شود و هیچ یک از طرفین نمی تواند آن را منحل کند مگر در مواردی که واهب حق رجوع از هبه را دارد.

بیشتر بدانید:

شرایط صحت قراردادها

۵- چنانچه عین موهوبه نزد متهب باشد و واهب آن را هبه کند. در این صورت نیازی به قبض مجدد مال نمی باشد.‌ به عبارتی با وقوع عقد و تراضی طرفین، هبه محقق شده است.

۶- بعد از قبض واهب می تواند از هبه رجوع کند مگر به موجب شروط مقرر در ماده ۸۰۳ قانون مدنی.

۷- هبه به پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد هر چقدر بالا رود قابل رجوع نیست لکن شامل جد و جده نمی شود. هبه مال به همسر قابل رجوع است.

۸- اگر در مقابل بخشش و هبه، شرط عوض شده باشد، در این صورت تا زمانی که شرط عوض انجام نشده هبه قابل رجوع است. برای مثال، شرط شود ملک را هبه کردم به شرطی که در زندگی مشترک ناسازگاری نکنی.

۹- اگر متهب مال را بفروشد، به اجاره واگذار کند، رهن دهد یا ورشکسته شود قابل رجوع نخواهد بود.

۱۰- اگر مال از مالکیت متهب خارج شود و دوباره به مالکیت وی بازگردد، حق رجوع واهب زائل شده است.

۱۱- تلف مال اعم از واقعی (از بین رفتن مادی مال) یا حکمی (انتقال مال به هر طریقی) مانع رجوع از هبه خواهد بود.

۱۲- تغییر در هبه مستلزم تغییر حالت و شکل مادی مال است مانند تخریب و نوسازی ملک از کلنگی به چند واحد.

۱۳- رجوع قائم به شخص است. فوت هر یک از واهب و متهب مانع رجوع بوده و قابل انتقال به ورثه نخواهد بود.

۱۴- در مواردی متهب در عین موهوبه تصرفاتی می کند که موجب افزایش قیمت آن می شود. در این صورت پس از رجوع، حق مطالبه اضافه ارزش را خواهد داشت.

۱۵- هبه طلب عقدی است که به موجب آن کسی طلبی که از دیگری دارد را به او ببخشد و مطالبه نکند. این عقد نیاز به ایجاب از سوی واهب (طلبکار) و قبول متهب (بدهکار) دارد. در هبه دین (بخشش دین)‌ از آنجا که مالکیت مافی الذمه رخ می دهد، طلب ساقط می گردد.‌

 

جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.

 

سوالات متداول

۱- خواسته دعوی رجوع از هبه چیست؟

خواسته دعوی عبارت است از اثبات هبه و رجوع از آن و اعاده مال به خواهان.

۲- آیا لازم است اظهارنامه رجوع ارسال شود؟

جهت اثبات مطالبه حق لازم است به متهب اظهارنامه رجوع ارسال گردد.

۳- آیا با هبه ملک به موجب بیع نامه، می توان رجوع نمود؟

قاضی برای اثبات عقد هبه و بخشش به مفاد قرارداد و قصد و اراده و شرایط طرفین توجه می کند.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *