- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
واخواهی به معنی اعتراض کردن است. هرگاه رأیی به صورت غیابی صادر شود، محکوم علیه می تواند نسبت به آن در دادگاه کننده حکم اعتراض کند که به آن واخواهی گفته می شود.
حکم غیابی حکمی است که محکوم علیه یا وکیل وی در هیچ یک از جلسات دادگاه نخستین حضور نداشته و لایحه ای تقدیم نکرده باشد. رای شامل حکم و قرار می شود. واخواهی مخصوص حکم است. کلیه قرارها حضوری صادر می شوند. احکام حضوری قابل واخواهی نمی باشند.
اگر حکم دادگاه در واقع غیابی باشد ولی دادگاه انتهای رای آن را حضوری توصیف کند حکم غیابی محسوب می شود. به کسی که حکم غیابی بر علیهش صادر شده واخواه و به طرف مقابل (خواهان دعوای نخستین) واخوانده گفته می شود.
در ادامه وکیل واخواهی به طور کاربردی شرایط اعتراض به رای غیابی را بیان می کند.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
نحوه واخواهی و رسیدگی دادگاه
فهرست مطالب
واخواهی به موجب دادخواست و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضائی به دادگاه صادرکننده حکم غیابی ارسال می شود. در دادخواست نام و مشخصات واخواه(واخواه ها) و واخوانده (واخوانده ها) و وکیل یا وکلای آنها و در قسمت خواسته واخواهی نسبت به دادنامه با ذکر شماره و تاریخ ابلاغ و شماره پرونده و بایگانی و شعبه مربوطه ذکر می شود.
دادگاه پس از صدور قرار قبولی واخواهی دستور تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ جهت حضور به طرفین صادر می کند. اگر واخواه زندانی باشد باید دادخواست را از طریق دفتر زندان به دادگاه ارسال نماید.
واخواه دارای حقوق خوانده در دادرسی نخستین است. این حقوق شامل ایراد به نحوه دعوای واخوانده، تعرض به ادله طرف مقابل، جلب ثالث و اعتراض به بهای خواسته است. واخواه می تواند دادخواست جلب شخص ثالث را جهت تقویت مواضع خود همراه با واخواهی تقدیم نماید.
بیشتر بدانید:
واخوانده به اعتراض طرف مقابل در چارچوب خواسته دعوا پاسخ می دهد. در این مرحله شخص ثالث که از دعوای مطروحه برای خود مستقلاً حقی قائل است یا تقویت منافع یکی از طرفین به سودش است می تواند دادخواست ورود ثالث به دادگاهی که واخواهی در آن در حال رسیدگی است ارائه نماید.
مهلت واخواهی
مهلت واخواهی برای افرادی که مقیم کشورند ظرف بیست روز و کسانی که مقیم خارج کشورند ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ واقعی رای بدوی است. ابلاغ واقعی به این معناست که محکوم علیه در مهلت بیست روزه اعتراض، دادنامه را در سامانه ابلاغ الکترونیک مشاهده کرده و از آن مطلع شده باشد.
مهلت تجدیدنظرخواهی پس از انقضای مهلت واخواهی و در بیست روزه دوم محاسبه می شود. هزینه تجدیدنظرخواهی ۴/۵ درصد محکوم به است. رأیی که پس از رسیدگی به واخواهی صادر می شود ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی می باشد.
واخواهی خارج از مهلت
اگر ابلاغ قانونی باشد، یعنی در مهلت اعتراض، دادنامه توسط محکوم علیه مشاهده نشده باشد و وی مدعی عدم اطلاع از رای صادره باشد، می تواند پس از اطلاع از حکم صادره، دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای تقدیم کند.
واخواه ضمن دادخواست دلایل مبنی بر داشتن عذر موجه اعتراض خارج از مهلت را به دادگاه ارائه می دهد. دادگاه ابتدا به عذر عنوان شده رسیدگی می کند. در صورتی که آن را موجه تشخیص دهد قرار قبولی واخواهی صادر می شود. جهات عذر موجه در ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی ذکر شده است.
بیشتر بدانید:
هزینه دادرسی
مرحله واخواهی ادامه دادرسی نخستین محسوب می شود. هزینه دادرسی واخواهی ۳/۵ درصد محکوم به دادنامه می باشد. واخواه می تواند ضمن دادخواست، اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را تقاضا کند.
دادگاه ابتدا به تقاضای اعسار رسیدگی می کند و شهادت شهود را استماع می کند د صورت پذیرش، حکم به اعسار کامل (بدون پرداخت هزینه دادرسی) یا اعسار نسبی(پرداخت بخشی از هزینه دادرسی) را به طور موقت صادر می کند.
اجرای حکم غیابی
با عدم اعتراض به حکم غیابی و قطعی شدن آن، حکم لازم الاجرا می شود و محکوم له می تواند درخواست صدور اجرائیه نماید. به موجب تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی اجرای حکم غیابی منوط به معرفی ضامن معتبر یا سپردن تامین متناسب از سوی محکوم له است. تشخیص اعتبار و میزان تامین با دادگاه صادرکننده رای غیابی است.
اگر دادنامه غیابی به محکوم علیه ابلاغ واقعی شده و نامبرده ظرف مهلت مقرر نسبت به آن واخواهی ننموده باشد حکم بدون ضامن یا تامین اجرا می شود. چرا که ابلاغ واقعی به منزله اطلاع محکوم علیه از مفاد رای صادره است.
بیشتر بدانید:
اخذ تامین به این دلیل است که ممکن است محکوم علیه غیابی که رای به وی ابلاغ قانونی شده از حکم مطلع شده و واخواهی نماید و متعاقباً حکم قطعی به نفع وی صادر شود. در این صورت واخواه می تواند دادخواست مطالبه خسارات ناشی از اجرای حکم غیابی بر علیه واخوانده تقدیم کند.
بنابراین تامین ماخوذه از محکوم له جهت حمایت از حقوق احتمالی محکوم علیه غیابی محسوب می شود که قاعدتاً برابر با محکوم به می باشد. تامین صادره تا زمانی پابرجاست که به هر طریقی احراز شود محکوم علیه غائب از رای صادره مطلع شده ولی اعتراض ننموده است.
برای اجرای حکم مربوط به دعاوی غیر مالی ذاتی مانند طلاق، نسب و حجر نیازی به تامین نمی باشد.
جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
مواد قانونی مرتبط
ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی: محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. این اعتراض واخواهی نامیده می‌شود. دادخواست واخواهی در دادگاه صادر کننده حکم غیابی قابل رسیدگی است.
ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی: مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که مقیم کشورند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشور اقامت دارند دو ماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود مگر اینکه معترض به حکم ثابت نماید عدم اقدام به واخواهی در این مهلت به دلیل عذر موجه بوده است. دراین صورت باید دلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای اعلام نماید. اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می‌شود. جهات زیر عذر موجه محسوب می‌گردد:
۱- مرضی که مانع از حرکت است.
۲- فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد.
۳- حوادث قهریه از قبیل سیل، زلزله و حریق که بر اثر آن تقدیم دادخواست واخواهی در مهلت مقرر ممکن نباشد.
۴- توقیف یا حبس بودن به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست واخواهی تقدیم کرد.
تبصره ۱- چنانچه ابلاغ واقعی به شخص محکوم علیه میسر نباشد و ابلاغ قانونی به عمل اید، آن ابلاغ معتبر بوده و حکم غیابی پس از انقضای مهلت قانونی و قطعی شدن به موقع اجرای گذارده خواهد شد.
در صورتی که حکم ابلاغ واقعی نشده باشد و محکوم علیه مدعی عدم اطلاع از مفاد رای باشدمی‌تواند دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده حکم غیابی تقدیم دارد. دادگاه بدوا خارج از نوبت در این مورد رسیدگی نموده قرار رد یا قبول دادخواست را صادر می کند. قرار قبول دادخواست مانع اجرای حکم خواهد بود.
تبصره ۲- اجرای حکم غیابی منوط به معرفی ضامن معتبر یا اخذ تامین متناسب از محکوم له خواهد بود. مگر اینکه دادنامه یا اجرائیه به محکوم علیه غایب ابلاغ واقعی شده و نامبرده در مهلت مقرر از تاریخ ابلاغ دادنامه واخواهی نکرده باشد.
تبصره ۳- تقدیم دادخواست خارج از مهلت یادشده بدون عذر موجه قابل رسیدگی در مرحله تجدیدنظر برابر مقررات مربوط به آن مرحله می‌باشد.
ماده ۳۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی: چنانچه محکوم علیه غایب پس از اجرای حکم، واخواهی نماید و در رسیدگی بعدی حکم به نفع او صادر شود، خواهان ملزم به جبران خسارت ناشی از اجرای حکم اولی به واخواه می‌باشد.
ماده ۳۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی: رایی که پس از رسیدگی واخواهی صادر می‌شود فقط نسبت به واخواه و واخوانده موثر است و شامل کسی که واخواهی نکرده است نخواهد شد، مگر اینکه رای صادره قابل تجزیه وتفکیک نباشد که در این صورت نسبت به کسانی که مشمول حکم غیابی بوده ولی واخواهی نکرده اند نیز تسری خواهد داشت.
ماده ۳۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی: در مواردی که رای دادگاه تجدیدنظر مبنی بر محکومیت خوانده باشد و خوانده یا وکیل او در هیچ یک از مراحل دادرسی حاضر نبوده و لایحه دفاعیه و یا اعتراضیه ای هم نداده باشند رای دادگاه تجدیدنظر ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ واقعی به محکوم علیه یا وکیل او قابل اعتراض و رسیدگی در همان دادگاه تجدیدنظر می‌باشد، رای صادره قطعی است.
سوالات متداول
۱- رای غیابی که محکوم علیه از آن بی اطلاع است چه موقع اجرا می شود؟
حکم غیابی پس از قطعیت و با سپردن تامین از سوی محکوم له اجرا می شود.
۲- آیا با ابلاغ واقعی رای، جهت اجرا نیازی به ضامن است؟
در این صورت نیازی به تامین و ضامن نمی باشد.
۳- آیا در مرحله واخواهی می توان دادخواست تقابل داد؟
دعوای تقابل دعوایی است که خوانده برای دفاع از حقوق خود در برابر دعوای خواهان آن را به موجب دادخواست در همان دادگاه مطرح می کند و از حقوق خوانده در دادرسی اولیه به شمار می رود. در مرحله واخواهی چون نوعی رسیدگی به اعتراض به رای و دوباره قضاوت کردن است واخواه نمی تواند دادخواست تقابل بدهد.
