- موانع ارث و ممنوعیت ارث بری چیست؟ - 2024-07-24
- تفاوت های چک و سفته - 2024-07-24
- اثر خط خوردن عبارت حواله کرد در چک - 2024-07-22
چک سندی تجاری و مهم ترین ابزار معاملاتی طرفین می باشد که حجم زیادی از تراکنش های مالی افراد از طریق آن صورت می گیرد.
چک در حکم سند لازم الاجرا است و وسیله پرداخت فوری محسوب می شود. این برگه بهترین جایگزین پول در مبادلات میان تجار و بازرگانان محسوب می شود.
در نوشته حاضر وکیل چک به طور کاربردی به بیان چک و مزایای آن و روش های مختلف مطالبه آن پرداخته است.
همچنین شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.
شرایط صدور چک
فهرست مطالب
چک سندی تجاری است که دارنده آن می تواند از امتیازات ویژه آن بهره مند شود. در صورتی که مطابق مقررات قانون تجارت و قانون صدور چک صادر شده باشد.
برای اینکه دارنده از مزایای چک بهره مند شوند باید طبق مقررات چک صیادی صادر و ثبت شده باشد. در غیر این صورت یک نوشته و سند عادی به شمار می رود.
چک صیادی
چک صیادی چک های بنفش رنگ هستند. این برگه جایگزین چک های قدیمی شده و اوصاف و شرایط خاصی برای این نوع چک تعریف شده است. از تاریخ ۱۳۹۷/۹/۲۳ و اصلاحات قانون صدور چک، صدور چکهای قدیمی فاقد وصف تجاری شده و چک تجاری در قالب صیادی و با ثبت آن امکانپذیر می باشد.
چک صیادی با نام دیگر چک های الکترونیک توسط صادرکننده تنظیم و در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت می شود. در این چک نام گیرنده و کد ملی وی بایستی قید شود. صدور آن در وجه حامل ممنوع است.
پرداخت وجه صرفاً به دارنده ای که در سامانه صیاد مشخصات وی ثبت شده است از سوی بانک محال علیه امکان پذیر است. پس از ثبت چک از سوی صادرکننده، توسط دارنده در سامانه صیاد تایید می شود.
در صورت انجام این فرآیند، چک سندی تجاری بوده و دارنده می تواند از امتیازات آن بهره مند شود.
مطالبه وجه چک
چنانچه وجه چک صیادی در سررسید کارسازی نشود، دارنده می تواند از مزایای ویژه آن برخوردار شود. برای همین می بایستی ظرف ۱۵ روز از تاریخ چک اقدام به ارائه آن به بانک محال علیه نماید. در صورت فقدان یا کسری موجودی بانک گواهی عدم پرداخت صادر می نماید.
باید توجه نمود گواهی عدم پرداخت وقتی صادر می شود که چک صیادی بوده و طبق مقررات در سامانه ثبت شده باشد.
در غیر این صورت نوشته عادی و غیرتجاری تلقی شده و گواهی صادر نمی شود. در این صورت دارنده صرفاً می تواند وجه آن را به عنوان دین عادی وصول نماید.
بیشتر بدانید:
چک در تاریخ سررسید قابل وصول است. قبل از آن نمی توان اقدام به مطالبه وجه نمود. چنانچه موعد پرداخت چک مصادف با تعطیل رسمی باشد اولین روز پس از تعطیلی موعد پرداخت چک خواهد بود.
روش های مطالبه چک
۱- شکایت کیفری چک بلامحل و مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم صرفا از صادرکننده و صاحب حساب.
۲- مطالبه چک از طریق دادگاه حقوقی به منظور وصول وجه آن از همه امضاکنندگان و مطالبه خسارت تاخیر تادیه.
۳- مطالبه چک از طریق صدور اجرائیه مستقیم در اجرای احکام دادگستری به طرفیت فقط صاحب حساب و صادرکننده.
۴- مطالبه چک از طریق صدور اجرائیه در اجرائیات اداره ثبت به طرفیت صادرکننده و صاحب حساب.
بیشتر بدانید:
روش های متعدد مطالبه وجه چک باعث تمایل طلبکاران به دریافت چک از مدیون می شود. لذا طرق مطالبه آن امتیازی برای چک به عنوان یک سند عادی محسوب می شود.
مهلت مراجعه دارنده چک به بانک
ماده ۳۱۵ قانون تجارت: “اگر چک در همان مکانی که صادر شده است باید تادیه گردد دارنده چک باید در ظرف پانزده روز از تاریخ صدور وجه آن را مطالبه کند و‌اگر از یک نقطه به نقطه دیگر ایران صادر شده باشد باید در ظرف چهل و پنج روز از تاریخ صدور چک مطالبه شود.
اگر دارنده چک در ظرف مواعد مذکوره در این ماده پرداخت وجه آن را مطالبه نکند دیگر دعوی او بر علیه ظهرنویس مسموع نخواهد بود و اگر وجه‌چک به سببی که مربوط به محال‌علیه است از بین برود دعوی دارنده چک بر علیه صادرکننده نیز در محکمه مسموع نیست.”
بیشتر بدانید:
مطابق ماده ۳۱۵، دارنده چک باید ظرف ۱۵ روز و مواعد مذکور از تاریخ سررسید، جهت وصول وجه آن به بانک محال علیه مراجعه نماید. اگر حساب صادرکننده تأمین باشد که هیچ و الا منجر به صدور گواهی عدم پرداخت می گردد.
اخذ گواهی عدم پرداخت در مواعد مقرر باعث می شود دارنده از امتیازات ویژه چک برخوردار گردد. بنابراین به دارنده حق مطالبه وجه و سایر اختیارات سند تجاری را می دهد.
آثار صدور گواهی عدم پرداخت در موعد مقرر
۱- صدور قرار تأمین خواسته بدون پرداخت خسارت احتمالی به تجویز بند ج ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی.
۲- امکان طرح دعوی به طرفیت دارنده قبلی (ظهرنویس) سند تجاری ظرف یک سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت.
۳- مسئولیت تضامنی همه امضاکنندگان سند تجاری در مقابل دارنده.
بیشتر بدانید:
الزامات صدور چک صیادی
- تاریخ صدور چک به عدد و حروف
- نام شعبه یا بانک محال علیه محل پرداخت چک
- شناسه صیاد و یا کد رهگیری 16 رقمی
- درج مبلغ چک به عدد و حروف
- نام گیرنده چک و کد ملی وی در مورد اشخاص حقیقی، در مورد شرکتها نام شرکت و شناسه ملی، در مورد اتباع خارجی نامشخص و کد اتباع
- نام و شماره شبا صاحب حساب
- امضای صاحب حساب که در بانک ثبت شده است.
- بارکد دو بعدی اختصاصی
- شماره ردیف و سری چک که در بالای سمت چپ چک مندرج است.
- عبارت کارسازی چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است.
انتقال چک صیادی
چک صیادی قابل انتقال است و انتقال بایستی در سامانه الکترونیکی ثبت شود. بدون ثبت ظهرنویسی در سامانه، چک فاقد اوصاف تجاری و امتیازات ویژه خود بوده و صرفاً یک سند مدنی به حساب می آید.
صدور چک برای انتقال نیز دارنده فعلی آن را در سامانه ثبت و دارنده بعدی آن را تأیید می نماید. تا بتواند در سررسید به بانک مراجعه و وجه چک را وصول نماید.
بیشتر بدانید:
چک های صیادی به طور نامحدود قابل ظهرنویسی و انتقال هستند. لکن برای اینکه واجد مزایای سند تجاری باشند، باید انتقال در سامانه ثبت شود.
چک به محض برگشت در سامانه بانک مرکزی ثبت می شود و متعاقباً حساب های صادرکننده مسدود می گردد. طبق بخشنامه مورخ ۱۳۹۷/۱۲/۲۷ بانک مرکزی مبلغ چک به ترتیب از حساب های قرض الحسنه عادی- جاری- کوتاه مدت- بلند مدت برداشت می شود.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در وصول مطالبات و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۰۲۱۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- آیا سفته نیز مانند چک دارای وصف کیفری است؟
مطالبه سفته صرفاً از طریق دادخواست به دادگاه حقوقی امکانپذیر است. بنابراین از طرق کیفری، اجرائیات ثبت و صدور اجرائیه مستقیم در این مورد نمی توان اقدام نمود.
۲- اگر چک منتقل شده باشد قابلیت صدور اجرائیه مستقیم را دارد؟
چک فقط از سوی شخصی که به نام وی صادر و گواهی عدم پرداخت صادر شده قابل اجراست.
۳- اگر چک تاریخ نداشته باشد آیا قابل پیگرد کیفری است؟
چک وقتی دارای وصف کیفری است که در زمان صدور تاریخ داشته باشد.
