جرم ضرب و جرح عمدی و مراحل شکایت

جرم ضرب و جرح عمدی و مراحل شکایت
زهرا شریفی

در بسیاری مواقع، اختلاف و درگیری بین دو یا چند نفر منجر به زد و خورد و ضرب و جرح می‌شود. به طوری که در نتیجه آن، شخص عمداً دیگری را مورد آسیب یا جراحت و یا هر دو قرار می‌دهد. در مواردی، این جرم در منازعات خیابانی یا مشاجرات خانوادگی رخ می‌دهد.

ضرب و جرح عمدی ممکن است ساده باشد یا با وسایلی چون چاقو، اسلحه و قمه حادث شود. در ضرب و جرح عمدی ساده، مجازات حبس منتفی است و مرتکب به جزای نقدی و دیه به درخواست شاکی‌محکوم می‌شود. در نوع مشدد آن، علاوه بر دیه، مرتکب به مجازات حبس نیز محکوم می‌شود.

در نوشته حاضر وکیل کیفری تهران به طور کاربردی، جرم ضرب و جرح عمدی و شرایط شکایت و مراحل آن را به همراه نمونه آرای قضایی بیان می‌کند. شما می‌توانید جهت وکالت، مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما تماس بگیرید.

ضرب و جرح چیست؟

ضرب در لغت به معنی زدن و در اصطلاح حقوقی صدمه‌ای است که به بدن انسان وارد آید. به عبارتی ضربه ممکن است بطور مستقیم با مشت و لگد باشد با به طور غیر مستقيم و با بیل و چوب حادث شود. ضرب منجر به تغییر رنگ پوست می‌شود. گاهی ضرب ساده بدون تغییر رنگ پوست صورت می‌گیرد. با ضرب، پوست بدن سرخ، کبود یا سیاه می‌شود.

جرح صدمه‌ای است که موجب ضایعه بافتی در بدن شخص با وسایل فیزیکی و شیمیایی چون اسلحه، چاقو و… شود. صدمه ناشی از جرح موجب زخم در بدن یا شکستگی استخوان می‌گردد. تفاوت ضرب با جرح در این است که ضرب بدون خونریزی و زخم است اما جرح همراه با خونریزی و زخم است. با حادث شدن هر یک از ضرب يا جرح عمدی، جرم واقع شده و می‌توان شکایت کرد.

مراحل شکایت جرم ضرب و جرح عمدی

• دادسرای محل وقوع جرم صلاحیت رسیدگی به جرم ضرب و جرح عمدی را دارد.
• شکواییه در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادسرای صالح ارسال می‌شود.
• ضمیمه شکایت‌نامه، گزارش پلیس مبتی بر ضرب و جرح و شهادت شهود پیوست می‌شود.
• با دستور دادسرا شاکی برای معاینه به پزشکی قانونی ارجاع می‌شود.
• شاکی می‌تواند به نظریه پزشکی قانونی اعتراض و درخواست معاینه توسط کمیسیون پزشکی را نماید.
• دادگاه در حکم صادره میزان صدمه و جراحت و دیه هر یک را طبق نظر پزشکی قانونی تعیین می‌نماید.
• اگر میزان دیه و ارش مورد حکم کمتر از یک دهم دیه کامله باشد، حکم صادره قطعی و غیر قابل تجدیدنظرخواهی است.
• جرم ضرب و جرح عمدی جرمی قابل گذشت است و با گذشت شاکی خصوصی قرار موقوفی تعقیب صادر و پرونده مختومه می‌شود. ممکن است، گذشت در مراحل شکایت کیفری اعم از دادسرا، دادگاه بدوی یا تجدیدنظر واقع شود.
• مرور زمان اقامه شکایت ضرب و جرح عمدی یک سال از تاریخ وقوع جرم است. اگر شاکی در طول یکسال تحت سلطه متهم باشد یا به دلایلی امکان شکایت برای شاکی وجود نداشته باشد، مرور زمان یک سال از تاریخ رفع مانع است.

آثار ضرب و جرح عمدی در روابط زن و شوهر

اختلافات زن و شوهری در مواقعی منجر به درگیری و وقوع ضرب و جرح می‌گردد. معمولاً در اثر جرم، زن اقدام به شکایت کیفری بر علیه مرد می‌نماید. اگر زندگی مشترک در مسیر طلاق قرار گرفته باشد، شکایت از سوی زن و صدور حکم قطعی ضرب و جرح عمدی، دلیل طلاق محسوب می‌شود.

یکی از موارد طلاق به دلیل عسر و حرج، ضرب و جرح عمدی از سوی زوج است. ضرب جرح زوجه ممکن است صرف تغییر رنگ پوست باشد یا منجر به جرح و جراحات عمیق گردد در هر حالت می‌توان با وقوع جرم، زوج را مورد شکایت و تعقیب قرار داد. ممکن است ضرب و جرح عمدی با توهین و فحاشی همراه باشد. در این صورت زوجه می‌تواند در مورد هر یک مستقلاً اقدام به شکایت نماید.

جرم ضرب و جرح را چگونه ثابت کنیم؟

هر شکایتی برای اينکه به نتیجه برسد باید نزد مرجع قضایی به وسیله ادله اثبات جرم ثابت شود. بهتر است در لحظه وقوع جرم به پلیس اطلاع داده شود تا در محل جرم حاضر و چگونگی آن را با توجه به اظهارات شهود صورت‌جلسه نماید. شاکی با وقوع جرم شکایت کرده و با دستور دادسرا به پزشکی قانونی ارجاع و معاینات کافی صورت می‌گیرد. گزارش معاینات جزء امارات قانونی بوده از این رو دلیل قاطعی برای شکایت محسوب نمی‌شود. شاکی بایستی دو شاهد برای اثبات جرم ضرب و جرح عمدی به دادسرا معرفی کند.

ارکان تشکیل‌دهنده جرم ضرب و جرح

رکن مادی جرم ضرب و جرح عمدی، صدمه و جرح وارده به بزه‌دیده به هر میزان است.
رکن معنوی یا روانی جرم به سوءنیت عام و خاص شامل علم و قصد مرتکب در ایراد صدمه و جرح گفته می‌شود.
رکن قانونی جرم، ماده ۲۱۴ کتاب پنجم قانون تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده است که مرقوم می‌دارد: “هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دایمی‌یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی‌علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم‌ و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس (به موجب بند الف ماده یک قانون «کاهش مجازات حبس تعزیری» مصوب ۱۳۹۹: حبس درجه شش) محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌علیه مرتکب‌به پرداخت دیه نیز محکوم می شود.
تبصره – در صورتی که جرح وارده منتهی به ضایعات فوق نشود و آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد مرتکب به سه ماه تا یک سال حبس ‌محکوم خواهد شد.”

در صورت فقدان هر یک از عناصر متشکله جرم ضرب و جرح عمدی، پرونده به جهت فقدان ادله کافی یا عدم انتساب جرم به متهم، منجر به صدور قرار منع تعقیب می‌شود.

بیشتر بدانید:

تعلیق مجازات و شرایط صدور آن

مجازات ضرب و جرح در قانون جدید

اگر ضرب و جرح منتهی به هر یک از ضایعات نقصان یا شکستن یا از کارافتادن عضوی از بدن شود یا عقل و … در ماده ۶۱۴ قانون مجازات تعزیرات گردد دو تا پنج سال مجازات حبس دارد. در غیر این صورت به موجب تبصره ماده، اگر آلت جرم اسلحه، چاقو و امثال آن باشد، مجازات آن سه ماه تا یک سال حبس است.
به موجب قانون جدید و بند الف ماده ۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹، مجازات حبس دو تا پنج سال ماده ۶۱۴ به حبس درجه شش و به بیش از شش‌ماه تا دو سال کاهش یافته است. مجازات سه ماه تا یک سال مقرر در تبصره ماده، تغییری نکرده است.

جرم ضرب عمدی بدون اثر

ماده ۵۶۷ قانون مجازات اسلامی در خصوص جرم ضرب عمدی بدون اثر می‌گوید: “در مواردی که رفتار مرتکب نه موجب آسیب و عیبی در بدن گردد و نه اثری از خود در بدن برجای بگذارد ضمان منتفی است لکن در موارد عمدی در صورت عدم تصالح، مرتکب به حبس یا شلاق تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود.”

طبق ماده ۵۶۷، ضرب و صدمه عمدی بدون ایجاد آثار جرم بوده و مرتکب قابل تعقیب است. دیه در این جرم منتفی است و مرتکب به جزای نقدی محکوم می‌شود‌. در ماده عبارت “عدم تصالح” آمده به این معنی که شاکی و متهم با یکدیگر مصالحه به هر طریقی مانند پرداخت مبلغی وجه یا انجام کاری نکرده باشند. در صورت عدم مصالحه، مرتکب به مجازات درجه هفت مقرر ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود. مجازات حبس جرم ضرب عمدی بدون اثر، نود و یک روز تا شش‌ماه و مجازات شلاق از یازده تا سی ضربه است. رسیدگی به این جرم مستقیماً در دادگاه صلح محل وقوع جرم رسیدگی می‌‌شود.

نمونه آرای ضرب و جرح

◇ مجازات ایراد ضرب عمدی منجر به کبودی دیه است، لذا به دلیل عدم پیش بینی جنبه عمومی جرم، نمی توان مرتکب را به حبس تعزیری محکوم کرد. ضرب و جرح عمدی ساده فاقد جنبه عمومی است.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۱۱۵۹ – ۹۳/۸/۲۷ شعبه ۱۴ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ صرف ارائه گواهی پزشک قانونی برای اثبات وقوع بزه ضرب و جرح عمدی کافی نیست.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۱۰۰۴۲۵ – ۹۳/۵/۵ شعبه ۲۱ دادگاه تجدیدنظر تهران)
◇ صدور کیفرخواست مشعر بر ضرب و جرح زوجه توسط زوج، به تنهایی مثبت عسروحرج زوجه جهت صدور حکم طلاق نیست.
(دادنامه ۹۳۰۹۹۸۰۲۰۲۳۰۱۳۸۸ – ۹۴/۱/۳۰ شعبه ۲ دادگاه تجدیدنظر تهران)

کلام آخر

جرم ضرب و جرح عمدی در قانون مجازات جرم‌انگاری شده و برای آن مجازات تعیین شده است. زیان‌دیده پس از وقوع جرم می‌تواند اقدام به شکایت نمایند‌ در این صورت مانند سایر جرایم شاکی باید ارکان تحقق جرم و حقانیت خود را ثابت و از حیثیت لطمه‌دیده خود دفاع کند. جهت دریافت مشاوره و اعطای وکالت با شماره‌های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.

دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی

سوالات رایج

۱- با احضار متهم و اقرار وی وضعیت پرونده ضرب و جرح چگونه است؟

اقرار متهم دلیل به نفع شاکی محسوب می‌شود.

۲- تفسیر مضیق به نفع متهم چیست؟

نفسیر مضیق به معنای این است که در موارد شک در توجه اتهام به متهم و نقص دلایل، دادگاه قرار منع تعقیب صادر می‌کند.

۳- مجازات ضرب و جرح با چاقو چه میزان است؟

مجازات ضرب و جرح عمدی با چاقو درجه شش و حبس تعزیری سه ماه تا یک سال می‌باشد و جرمی غیر قابل گذشت است.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *