تاثیر گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت و غیرقابل گذشت

زهرا شریفی

 

تاثیر گذشت شاکی در جرایم‌ قابل گذشت و غیرقابل گذشت از لحاظ شروع به تحقیق و مختومه شدن پرونده قابل بررسی است.

در جرائم تعزیری قابل گذشت، رضایت شاکی خصوصی از موجبات موقوفی تعقیب و مختومه شدن پرونده است. لکن در مورد جرائم غیر قابل گذشت رسیدگی ادامه خواهد داشت. اما از موجبات تخفیف مجازات محسوب می شود.

در مقاله حاضر وکیل کیفری تاثیر گذشت و رضایت شاکی در جرائم قابل گذشت و غیرقابل گذشت و شرایط گذشت در صورت تعدد شکات یا فوت زیاندیده و سایر موارد مهم را بیان می کند.

ضمن اینکه شما می توانید برای مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، شکواییه، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و بررسی مدارک با ما در تماس باشید.

 

رضایت شاکی در جرائم قابل گذشت

اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرم است. مگر در خود قانون به قابل گذشت بودن جرم تصریح شده باشد. جرایم‌ قابل گذشت در ماده ۱۰۴ اصلاحی قانون مجازات اسلامی ذکر شده است.

این ماده به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ و طبق ماده ۱۱ آن اصلاح شده است. بدین گونه که این نوع جرائم افزایش یافته است.

طبق ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری: “تعقیب متهم در جرائم قابل گذشت، فقط با شکایت شاکی شروع و در صورت گذشت او موقوف می‌شود.
تبصره – تعیین جرائم قابل گذشت به موجب قانون است.”

آثار گذشت در صورت تعدد شکات

در مواردی که شکات متعدد هستند. با شکایت هر یک تعقیب و تحقیق شروع می شود و ادامه می یابد. لکن موقوفی تعقیب منوط به گذشت همگی آنهاست.

بنابراین اگر برخی رضایت دهند فقط در مورد آنان قرار موقوفی تعقیب صادر می شود.‌ در خصوص بقیه تحقیقات و رسیدگی ادامه خواهد داشت. لکن از جهات تخفیف مجازات است‌.

رضایت شاکی در جرایم غیرقابل گذشت

به موجب بند الف ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی که ضمن آن جهات تخفیف ذکر شده است. گذشت در هر مرحله دادرسی موجب تخفیف مجازات است.

بیشتر بدانید:

جهات تخفیف مجازات – نکات کاربردی

اگر به قابل گذشت بودن جرمی در متن قانون تصریح نشده باشد، جرم غیرقابل گذشت است. در این صورت گذشت شاکی تاثیری در ادامه پرونده نخواهد داشت.

طبق تبصره ۲ ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی، گذشت شاکی در جرایم غیرقابل گذشت تاثیری در ادامه رسیدگی و اجرای مجازات ندارد. اما از موجبات تخفیف مجازات است‌.

گذشت بعد از صدور حکم قطعی

ممکن است گذشت بعد از صدور حکم قطعی صورت بگیرد. طبق ماده ۴۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری حکم گذشت بعد از صدور حکم قطعی را می گوید: “هرگاه شاکی یا مدعی خصوصی در جرائم غیر قابل گذشت، پس از قطعی شدن حکم از شکایت خود صرفنظر کند، محکوم علیه می‌تواند از دادگاه صادر کننده حکم قطعی، درخواست کند در میزان مجازات او تجدیدنظر شود. در این صورت، دادگاه به درخواست محکوم علیه در وقت فوق العاده و با حضور دادستان یا نماینده او با رعایت مقررات ماده (300) این قانون، رسیدگی می‌کند و مجازات را در صورت اقتضاء در حدود قانون تخفیف می‌دهد یا به مجازاتی که مناسب تر به حال محکوم علیه باشد، تبدیل می‌کند. این رای قطعی است.”

تخفیف مجازات دو نوع است تبدیل و تقلیل. دادگاه صادرکننده حکم‌ قطعی اختیار دارد مجازات را در حدود قانون تقلیل دهد. مانند تقلیل مجازات حبس از دو سال به شش ماه.

همچنین می تواند آن را به مجازات مساعدتر به حال محکوم علیه تبدیل نماید. برای مثال تبدیل حبس به جزای نقدی که درجه خفیف محسوب می شود.

گذشت در حدود و قصاص

گذشت شاکی در مجازات های قصاص نفس و عضو، حد قذف و حد سرقت طبق مقررات فصل مربوط خواهد بود. در قذف گذشت شاکی موجب موقوفی تعقیب می شود.

در سرقت حدی گذشت بعد از شکایت تاثیری نخواهد داشت. در سایر حدود (غیر از قذف و سرقت) گذشت تاثیری در سقوط و تخفیف مجازات ندارد.

در قصاص نفس و عضو، صاحب قصاص می تواند در هر مرحله دادرسی یا اجرا به طور مجانی یا با مصالحه در برابر حق یا مال گذشت نماید.

بیشتر بدانید:

گذشت منجز و مشروط (معلق) – عدول از گذشت

لزوم اهلیت شاکی در اعلام گذشت

اعتبار گذشت منوط به اهلیت قانونی شاکی خصوصی و زیاندیده از جرم است. بنابراین اگر زیاندیده صغیر یا محجور باشد. از سوی ولی قهری یا قیم اقدام‌ می شود.

در مورد قیم اتفاقی اعتبار و تاثیر گذشت منوط به تایید دادستان‌ می باشد. در موارد ماده ۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری و زمانی که اقدامی فوریت داشته باشد. لکن نصب قیم موجب فوت وقت و ضرر و زیان به محجور شود‌. در این جا قیم اتفاقی یا موقت از سوی دادستان منصوب می شود.

انتقال حق گذشت به وراث

گذشت از جرم توسط زیاندیده و شاکی خصوصی صورت می گیرد.‌ اگر شاکی فوت کند با توجه به قابل انتقال بودن حق گذشت، به وراث قانونی متوفی منتقل می شود.

با توجه به اینکه شاکی قبل از فوت شکایت کرده است. تحقیقات و رسیدگی ادامه پیدا می کند. در این صورت در جرایم‌ قابل گذشت با رضایت همه وراث تعقیب موقوف می شود.

تاثیر گذشت شاکی در کلاهبرداری و سرقت

به موجب ماده واحده اصلاح ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۴۰۳/۲/۲۵، که از تاریخ ۱۴۰۳/۴/۸ لازم‌الاجرا شده است، جرایم کلاهبرداری و در حکم آن تا مبلغ یک میلیارد ریال و سرقت‌های تا دویست میلیون ریال که از سال ۱۳۹۹ به موجب ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، قابل گذشت محسوب شده بودند، دیگر قابل گذشت نیستند.

بنابراین جرائم کلاهبرداری و سرقت با هر میزان نصابی غیر قابل گذشت هستند. از این رو گذشت شاکی تاثیری در روند پرونده نخواهد داشت. تا قبل از تصویب ماده واحده، کلاهبرداری تا ۱ میلیارد ریال و سرقت تا ۲۰۰ میلیون ریال قابل گذشت بوده است.

رضایت شاکی در جرایم قابل گذشت در هر مرحله اعم از دادسرا، دادگاه و اجرای احکام از موجبات موقوفی تعقیب خواهد بود.

 

 

جهت دریافت مشاوره تخصصی و اعطای وکالت با شماره های ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ تماس بگیرید.

 

سوالات متداول

۱- آیا جرم‌ جعل قابل گذشت است؟

جعل در اسناد عادی قابل گذشت و جعل اسناد رسمی غیرقابل گذشت است.

۲- آیا گذشت به طور معلق و مشروط معتبر است؟

گذشت باید منجز و قطعی باشد. به گذشت مشروط یا معلق زمانی ترتیب اثر داده می شود که آن شرط یا معلق علیه تحقق یافته باشد.

۳- گذشت در جرم فروش مال غیر چگونه است؟

تا نصاب ۱ میلیارد ریال قابل گذشت و بیش از آن جرمی غیر قابل گذشت است.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *