معافیت از کیفر شامل چه جرایمی می شود؟

زهرا شریفی

معافیت از کیفر یکی از نهادهای جدید حقوقی در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ بوده و یکی از مصادیق عدم مجازات مرتکب محسوب می‌شود. در این موارد شخص مرتکب جرم‌ می‌شود و دارای مسئولیت کیفری نیز هست لکن در صورت وجود شرایط قانونی، مجازات در مورد وی اجرا نمی‌شود. در این نوشته وکیل کیفری موارد و شرایط معافیت از کیفر طبق قانون مجازات اسلامی را بیان می‌کند.

معافیت از کیفر چیست؟

طبق ماده ۳۹ قانون مجازات اسلامی: “در جرائم تعزیری درجه های هفت و هشت در صورت احراز جهات تخفیف چنانچه دادگاه پس از احراز مجرمیت، تشخیص دهد که با عدم اجرای مجازات نیز مرتکب، اصلاح می‌شود در صورت فقدان سابقه کیفری موثر و گذشت شاکی و جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران آن می‌تواند حکم به معافیت از کیفر صادر کند.”

ارکان معافیت از کیفر عبارت است از:

۱- جرم تعزیری باشد.

۲- جرم درجه هفت و هشت باشد.

۳- دادگاه مجرمیت مرتکب را احراز کند.

۴- مرتکب فاقد سابقه موثر کیفری باشد‌.

۵- شاکی گذشت کرده باشد.

۶- ضرر و زیان زیاندیده جبران شده یا ترتیب و کیفیت جبران خسارت مشخص شده باشد.

۷- دادگاه احراز کند مرتکب بدون مجازات نیز اصلاح می شود.

با حصول مجموع این موارد دادگاه اختیار صدور حکم به معافیت از کیفر را دارد. به عبارت دیگر، قاضی ملزم به صدور معافیت از کیفر ولو با جمیع شرایط نمی‌باشد. با توجه به شرط گذشت شاکی خصوصی، حکم معافیت شامل جرایم غیر قابل گذشت اعم از عمدی و غیر عمدی است.

محکومیت موثر یعنی محکوم‌علیه به تبع اجرای حکم‌، بر اساس ماده ۲۵ این قانون از حقوق اجتماعی محروم گردد. رای معافیت از کیفر، از نظر تجدیدنظرخواهی تابع میزان مجازات قانونی جرم‌ تعزیری طبق ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی است. اشخاص مشمول حکم معافیت از کیفر شامل مباشر، شریک، معاون و شروع‌کننده جرم می‌باشند. رسیدگی به جرایم درجه ۷ و ۸ از ابتدا در دادگاه صلح محل وقوع جرم انجام می‌شود.

معاذیر قانونی و قضایی معاف‌کننده کیفر

معاذیر (عذر) قانونی معاف‌کننده به این معناست که به حکم قانون، قاضی ملزم به صدور حکم معافیت از کیفر می باشد. ماده ۵۰۷ قانون مجازات تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ در این دسته قرار می‌گیرند. معاذیر قانونی تخفیف‌دهنده آن دسته عذرهایی هستند که در صورت تحقق، قاضی ملزم به اعمال تخفیف مجازات است مانند تبصره ۲ ماده ۷۱۹ قانون مجازات تعزیرات.

معاذیر قضایی معاف‌کننده یعنی قاضی اختیار صدور حکم معافیت از کیفر را دارد. ماده ۳۹ قانون مذکور و ماده ۱۱۴ در مبحث توبه در این دسته قرار می‌گیرند. معاذیر قضایی تخفیف‌دهنده عذرهایی هستند که در صورت تحقق، قاضی اختیار اعمال تخفیف مجازات را دارد مانند جهات مذکور در ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی.‌

خلاصه مطلب

در جرایم کم اهمیت و در مورد متهمان غیر خطرناک، دادگاه می‌تواند با حصول شرایط و ارکان قانونی قرار معافیت از کیفر صادر نماید. از سوی دیگر، عدم صدور حکم جزائی، احتمال اصلاح متهم و جبران خسارت شاکی خصوصی را افزایش می‌دهد. جهت دریافت مشاوره و وکالت از طریق پل ارتباطی ۰۹۱۲۲۰۹۲۰۴۶ – ۸۸۷۴۶۳۶۱ با ما تماس بگیرید.

دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی

سوالات رایج

۱- چه جرایمی مستقیم در دادگاه پیگیری می‌شوند؟

جرایم درجه هفت و هشت در دادگاه صلح و بدون صدور کیفرخواست رسیدگی می‌شوند.

۲- حبس جرایم درجه هفت و هشت چه میزان است؟

حبس درجه هفت نود و یک روز تا شش‌ماه است. جرایم درجه هشت حبس ندارند و قاضی ملزم به تبدیل مجازات به جزای نقدی می‌باشد.

۳- چه جرایمی دارای سابقه موثر کیفری است؟

محکومیت به جرایم درجه یک تا پنج که مجازات تبعی دارند، دارای سابقه محکومیت موثر کیفری می‌باشند. قاضی در این جرایم حکم به معافیت از کیفر صادر نمی‌کند.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *