- انواع وصیت و آثار آن – وصایت - 2024-11-30
- نمونه رای پرداخت خسارت راننده مقصر به قیمت یوم الاداء - 2024-11-20
- اعتراض شخص ثالث اصلی (حکمی) و طاری - 2024-11-16
در مدت عده طلاق از نوع رِجعی، مرد میتواند به نکاح سابق بازگردد. به این حق مرد که صرفاً با اراده یکطرفه وی محقق میشود، حق رجوع میگویند. همانگونه که مرد میتواند با پرداخت حقوق مالی زن، وی را طلاق دهد، در مدت عده نیز حق رجوع خواهد داشت. در رجوع، صرف اعلام اراده مرد و بازگشت به زندگی مشترک کافی است و نیازی به رعایت تشریفات خاصی نمیباشد. در این مقاله وکیل خانواده تهران به طور کاربردی، به بیان حق رجوع مرد در طلاق رِجعی، شرایط و آثار آن میپردازد.
رجوع چیست؟
فهرست مطالب
رجوع در لغت به معنای قصد بازگشت به نکاح سابق است. در اصطلاح حقوقی رجوع عبارت است از اینکه زنی که به طلاق رجعیه مطلقه شده را در ایام عده به نکاح سابق بازگردانید. طبق قانون مدنی، در انواع طلاق از نوع رجعی که مدت عده آن سه طهر یا عرفاً سه ماه است، مرد حق رجوع به نکاح سابق را دارد. با طلاق رجعی رابطه زوجیت پایان نمیگیرد فقط صیغه طلاق خوانده میشود اما چیزی ثبت نمیشود. ثبت طلاق به مفهوم کامل آن، موکول به پایان مدت عده و عدم رجوع مرد میباشد.
شرایط حق رجوع مرد
برای ایجاد حق رجوع مرد چند شرط لازم است:
▪︎ رجوع با اراده مرد واقع شود. رجوع ایقاع است و تنها با قصد و اراده مرد محقق میشود. ایقاع عملی حقوقی است که با یک اراده صورت میگیرد.
▪︎ رجوع در طول مدت عده طلاق رجعی صورت گرفته باشد.
▪︎ مرد باید رجوع را ظرف مدت سی روز از تاریخ وقوع آن، در دفتر طلاق ثبت نماید.
آثار رجوع مرد
آثار حق رجوع مرد عبارت است از:
۱- بازگشت به نکاح سابق با همان شرایط و بدون نیاز به خواندن صیغه نکاح
۲- ادامه حقوق و تکالیف بین زن و مرد از جمله تمکین زن از مرد
رجوع در عده طلاق رجعی
در مدت عده طلاق رجعی که سه ماه است، زن زوجه مرد محسوب میشود. در مدت عده، زن باید در منزل مرد زندگی کند و در این مدت نفقه به زن تعلق میگیرد. در مدت عده رابطه وراثت مانند قبل از اجرای صیغه طلاق برقرار است و در این مدت، مرد حق رجوع به نکاح سابق را خواهد داشت. حق رجوع به هر لفظ یا فعلی از سوی مرد واقع میشود مشروط بر اینکه قصد رجوع باشد برای مثال، رجوع از روی شوخی یا تمسخر محقق نمیشود. رجوع باید قطعی باشد و با شرط و شروط همراه نباشد.
رجوع زن در عده طلاق بائن
در طلاق از نوع بائن و خلع، مرد در مدت عده (سه ماه) حق رجوع ندارد. با طلاق رابطه زوجیت کاملاً قطع شده و برای بازگشت به نکاح سابق بایستی مجدداً صیغه نکاح خوانده شود. طلاق خلع که با کراهت از سوی زن واقع میگردد، زن همه یا بخشی از مهریه و یا بیشتر از آن را بذل میکند. اگر در مدت عده، زن به آنچه بخشیده (فدیه) رجوع کند و از مرد مطالبه نماید، طلاق خلع به طلاق رجعی تبدیل میشود. در این صورت مرد حق رجوع پیدا کرده و میتواند به نکاح سابق بدون خواندن صیغه نکاح رجوع کند.
وکالت برای رجوع
وکالت عقد و عمل حقوقی است که به موجب آن شخصی دیگری را برای انجام امری نایب خود قرار بدهد. در قانون مدنی ایران در مورد اینکه مرد شخصاً باید حق رجوع را اجرا کند یا توسط دیگری، صحبتی نشده است. مرد میتواند شخصاً رجوع را اعلام کند یا برای اعلام حق رجوع، دیگری را وکیل خود نماید اما برای این کار نمیتوان زوجه را وکیل نمود.
غیرقابل اسقاط بودن حق رجوع
مرد نمیتواند حق رجوع خود در مدت عده طلاق رجعیه را به موجب قرارداد یا تحت هر عنوان دیگری از خود سلب و ساقط نماید. رجوع در معنای خاص حق نیست بلکه حکم قانونی است که به اراده مرد واگذار شده است. از آنجا که حکم قابل اسقاط نیست، لذا مرد نمیتواند رجوع را ساقط نماید.
ثبت رجوع مرد
طبق قانون، مرد مکلف به ثبت رجوع در دفتر اجرای طلاق میباشد. به دلیل آثاری که رجوع دارد، زن باید از رجوع مرد آگاه گردد. بهتر است مرد با اظهارنامه یا ثبت رجوع مراتب را به زن اعلام نماید تا بتوان از آثار آن بهرهمند گردید. اگر مرد در مدت سی روز از تاریخ وقوع رجوع، آن را در دفترخانه اجراکننده طلاق ثبت نکند، مرتکب جرم عدم ثبت رجوع شده و تعقیب و مجازات میشود.
جرم عدم ثبت رجوع به زوجیت
مرد باید در صورت رجوع در مدت عده رجعیه، ظرف مدت ۳۰ روز، مراتب رجوع را در دفترخانه اجراکننده طلاق ثبت نماید در غیر این صورت مرتکب جرم شده و قابل تعقیب و مجازات میباشد. برای تحقق جرم عدم ثبت رجوع به زوجیت باید ارکان تشکیلدهنده آن که عنصر مادی، معنوی و قانونی است وجود داشته باشد. فقدان هر یک یا شبهه در آن مانع وقوع جرم میشود.
رکن مادی جرم با ترک فعل و عدم ثبت رجوع ظرف یکماه محقق میشود. مرد بایستی ظرف یکماه خواه رجوع لفظی باشد خواه فعلی، اقدام به ثبت رسمی آن نماید. عدم ثبت رجوع جرمی آنی است و با انقضای مدت ۳۰ روز و عدم ثبت، جرم محقق میشود.
رکن معنوی یا روانی جرم سوء نیت عام است. مرتکب به طور عمدی و با علم به اینکه ثبت رجوع در مدت یکماه لازم است با این حال از ثبت امتناع میورزد. جرمی مطلق است و تحقق آن نیازمند حصول نتیجه نمیباشد.
رکن قانونی جرم ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده است که میگوید: “چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم میشود.
این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.”
مجازات جرم طبق ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، جزای نقدی درجه پنج یا حبس تعزیری درجه هفت است. علاوه بر مجازات جرم، بدون نیاز به ثبت دادخواست مستقل از سوی شاکی(زوجه)، دادگاه ضمن صدور حکم، مرتکب را به ثبت رجوع به زوجیت ملزم مینماید.
قانون رجوع مرد
در ادامه مواد قانونی مرتبط با حق رجوع مرد آورده میشود.
ماده ۱۱۴۴ قانون مدنی
در طلاق بائن برای شوهر حق رجوع نیست.
ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی
در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است.
ماده ۱۱۴۹ قانون مدنی
رجوع در طلاق به هر لفظ یا فعلی حاصل میشود که دلالت بر رجوع کند مشروط بر اینکه مقرون به قصد رجوع باشد.
ماده ۲۰ قانون حمایت خانواده
ثبت نکاح دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان نکاح یا طلاق الزامی است.
خلاصه کلام
رجوع مرد حقی است با هدف بازگردانیدن نکاح سابق بین زوجین. رجوع مرد با رعایت شرایط قانونی آن، فرصتی است برای دو طرف که نکاح سابق را از سر بگیرند و مانع فروپاشیدن آن شوند. جهت دریافت مشاوره و اعطای وکالت با شمارههای درجشده در سایت تماس بگیرید.
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی شریفی
سوالات متداول
۱- زن تا چه زمانی میتواند به مهریه بذل شده رجوع کند؟
زن میتواند تا پیش از اتمام مدت عده طلاق بائن به مهریه بذل شده رجوع و آن را مطالبه کند.
۲- تکلیف مرد بعد از اعمال حق رجوع چیست؟
مرد باید ظرف سی روز از تاریخ رجوع، مراتب را در دفتر طلاق ثبت نماید.
۳- آیا لازم است برای رجوع شاهد معرفی شود؟
برای ثبت رجوع نیازی به معرفی شاهد نمیباشد.
۴- آیا زن میتواند پس از رجوع، مرد را ملزم به قبول مهریه جدید کند؟
رجوع مرد و بازگشت نکاح سابق با همان شرایط و مهریه میباشد. زن مجاز به الزام مرد به تعیین مهریه جدید نمیباشد.
۵- کدام دادگاه صالح رسیدگی به جرم عدم ثبت رجوع است؟
دادسرای محل دفترخانهای که طلاق را اجرا نموده صالح در رسیدگی به جرم عدم ثبت رجوع است.
۶- اگر مرد پس از شکایت اقدام به ثبت نماید آیا جرم منتفی است؟
با گذشت یک ماه از تاریخ اعمال حق رجوع و عدم ثبت آن، جرم واقع شده و با ثبت بعدی جرم منتفی نمیشود.
